ارزیابی شاخصه‌های‌ آسایش حرارتی در فضای باز

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقاله 6، دوره 11، شماره 1 - شماره پیاپی 20، شهریور 1392   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geography.v11i20.30753

نویسندگان

دکتر شاهین حیدری^{* 1}؛ دکتر علیرضا منعام²

¹دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا دانشگاه تهران

²دانشگاه فنی برلین، آلمان

چکیده

هدف اصلی این پژوهش، تعیین رابطه میان شاخصه‌های حرارتی و احساس آسایش حرارتی در فضای باز شهری است. پیشینۀ این موضوع نشان می دهد با وجود شاخصه‌های حرارتی، تصویری واحد از مجموع متغیرهای شخصی و اقلیمی، ارائه جهت بررسی جامع آسایش حرارتی در فضای باز دقت لازم وجود ندارد. شاخصه های حرارتی متداول در پژوهش‌های ارزیابی آسایش حرارتی در فضای داخلی و باز، "پیش‌بینی متوسط نظر"، "دمای مؤثر استاندارد" و "دمای معادل فیزیولوژیکی" می‌باشد که بر پایة تعادل حرارتی انسان تعریف شده‌اند. به منظور تعیین میزان رابطة‌ احساس آسایش افراد با شاخصه‌های حرارتی مرسوم و شناخت مهم‌ترین عوامل مؤثر بر آن‌ها، پژوهشی میدانی در بوستان‌های ملت، ساعی، لاله، شهر و بعثت شهر تهران انجام پذیرفت. روش ارزیابی بر اساس نظرسنجی با پرسش‌نامه، برداشت‌های محیطی عوامل جغرافیایی و اقلیمی بوده است. گروه‌بندی سنجه‌های ارزیابی‌شده و تعریف هر یک از مؤلفه‌های آسایشی با سنجه‌های زیربنایی با روش تحلیل عاملی انجام پذیرفته است. به منظور ارزیابی نهایی الگوی نظری و تعیین رابطة‌ وابستگی میان متغیرهای به صورت هم‌زمان، از "مدل‌سازی معادلات ساختاری" استفاده شده و با در نظر گرفتن بار عاملی هر سنجه و میزان خطای پنهان، جایگاه مؤلفه‌ها در الگوی نظری تعیین شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد در مقایسه با سایر شاخصه‌های آسایش حرارتی، "دمای معادل فیزیولوژیکی" دارای دقت بالاتری برای پیش‌بینی میانگین آسایش حرارتی در فضاهای باز است. در این پژوهش رابطه‌ای آسان برای محاسبة‌ شاخصة "دمای معادل فیزیولوژیکی" از طریق داده‌های محیطی ارائه و دامنة سطوح آسایشی حرارتی در فضای باز برای ساکنان تهران تعیین شده است.

کلیدواژه‌ها

آسایش حرارتی؛ بوستان شهری؛ دمای معادل فیزیولوژیکی