بازتاب اسطورة کاوه در داستان کوتاه رجل سیاسی جمالزاده

جُستارهای نوین ادبی

مقاله 4، دوره 43، شماره 3، مرداد 1389، صفحه 119-146   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jls.v43i3.9355

نویسندگان

خوشحال دستجردی خوشحال دستجردی^* ؛ Mohammad چهارمحالی

چکیده

مقالة حاضر به بازتاب داستان اسطوره‌ای «کاوه و ضحّاک» از شاهنامة فردوسی در داستان کوتاه «رجل سیاسی» از مجموعة یکی بود یکی نبود سیّد محمّد علی جمالزاده می پردازد و همانندی‌های این دو داستان در طیِّ آن به تفصیل مورد بحث قرار می گیرد. در بن مایه داستان «کاوه و ضحّاک» نبرد همیشگی «خیر و شر» نهفته است و چون عالی ترین و ملموس ترین داستان برای این نبرد اسطوره‌ای در نوع حماسه از زبان حکیم فردوسی سروده شده، بارها و بارها در تاریخ ادبیّات ما این داستان در شعر و نثر بازتاب یافته است. با شروع جریان داستان کوتاه، توسّط سیّد محمّد علی جمالزاده در سال1300 بازتاب این اسطوره با زبان طنز دیده می‌شود. در سیر تبدیل اسطورة حماسی به طنز اجتماعی – سیاسی معاصر از نظریّة «نورتروپ فرای» استفاده شده تا همانندی و تضاد در ساختار روایی «رجل سیاسی» که به تقلید از داستان «کاوه و ضحّاک» صورت گرفته است، تفسیر و تحلیل گردد.
کلید واژه‌ها: کاوه، رجل سیاسی، طنز، داستان کوتاه، اسطوره ، روایت