تحلیل مسئولیت حقوقی بانک انتقالدهنده در انتقال الکترونیکی وجوه

دانشنامه حقوق اقتصادی

مقاله 3، دوره 24، شماره 12، اردیبهشت 1396، صفحه 43-66   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/le.v24i12.61914

نویسنده

محبوبه عبدالهی^*

دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دزفول

چکیده

تراکنش الکترونیکی وجوه به معنی انتقال وجهی است که دست کم یک مرحله از عملیات آن به صورت الکترونیکی انجام شود. در این نوع تراکنشها، اگرچه مشتری، انجام تراکنش را مستقیماً از بانک انتقالدهنده درخواست میکند اما اشخاص وعوامل متعددی از جمله سامانههای بانکی، بانک واسط، متصدی خدمات مخابراتی و اینترنتی و حتی فعل خود مشتری در وقوع تراکنش نقش دارند؛ و در صورت انجام تراکنش نادرست، این ابهام مطرح میشود که مسئولیت بانک انتقالدهنده در قبال مشتری چیست و مبتنی بر چه مبنایی است؛ آیا این بانک، درقبال اعمال اشخاصی که با وی همکاری میکنند مسئول است یا خیر.
در حقوق ایران، تاکنون قانون جامعی در این خصوص تصویب نشده است. در این مقاله سعی بر آن است که با تحلیل مقررات موجود ازجمله دستورالعملهای مصوب بانک مرکزی و نیز بامطالعه تطبیقی راهنمای آنسیترال درخصوص انتقال الکترونیکی وجوه، مبنا و حدود مسئولیت بانک انتقالدهنده در این نوع تراکنشها، تبیین شده و راهکارهایی جهت تکمیل مقررات موجود، پیشنهاد شود.
به نظر میرسد که مسئولیت بانک در مقابل مشتریان، نوعی مسئولیت حرفهای است که ترکیبی از مسئولیت قراردادی و قانونی بوده و آن را «مسئولیت قانونی» مینامیم. به علاوه، مسئولیت بانک در مقابل مشتری، نوعی مسئولیت محض بوده و صرف استناد خسارت به بانک، موجب مسئولیت اوست. بانک، طبق قرارداد منعقده در مقابل مشتری ملزم به انجام تراکنش به طور صحیح است و برای تحقق این نتیجه، در قبال اعمال تمام کسانی که با وی همکاری میکنند ازجمله بانک واسط یا مرکز پایاپای و متصدی خدمات مخابراتی مسئول است.

کلیدواژه‌ها

دستور پرداخت؛ تراکنش الکترونیکی وجوه؛ مسئولیت حقوقی بانک؛ بانکداری الکترونیکی؛ مسئولیت حرفه ای

مراجع

[1] Abdali, Mehrzad. (2014). A Comparative Study of the Bases and the Realm of Product Liability in Iranian French and EU Product Liability. The judiciary law Journal, issue 78. P:177-210. Available at: DOI: http://dx.doi.org/10.22106/jlj.2012.11059. (in Persian).

[2] Abdolahi, Mahboubeh. (2012). Electronic Evidence in THE EVIDENCE SUBSTANTIATION OF CLAIM SYSTEM. Khorsandi Reoublication. Available at: http://dx.doi.org/10.22106/jlj.2012.11059. (in Persian).

[3] Abdolahi, Mahboubeh. (2014). Comparative Study of Consumer Protection in Electronic Funds Transactions, Encyclopedia of Economic Rights, Issue 5. Available at:http://dx.doi.org/10.22106/jlj.2012.11059. (in Persian).

[4] Badini, Hasan, Philosophy of civil Liability. (2005). Sherkate Sahumi Enteshar. Available at: http://dx.doi.org/10.22106/jlj.2012.11059. (in Persian).

[5] Code of Federal Regulation, Regulation E (12CFR 205)Staff Commentary, (1996). Available at: www.law.cornell.edu. last visit:2016

[6] Ebrahimi, Abdolhamid.(2006).Electronic Commerce. Homaye Danesh Publication. Available at: http://dx.doi.org/10.22106/jlj.2012.11059. (in Persian).

[7] Ghamami, majid & Eshraghi Arani, Mojtaba. (2012). THE BENEFITS FOR DISTINCTION BETWEEN QUESTION OF FACT AND QUESTION OF LAW IN CIVIL PROCEDURE, Private Law Studies Quarterly. Vol 40, Issue 4. P: 267-286. Available at: http://dx.doi.org/10.22106/jlj.2012.11059. (in Persian).

[8] Ghanbari, Hamid. (2012).Reversing the Burden of Proof in Electronic Banking. Monetary and Banking research. Vol 4, Issue 12. P: 127-144. Available at:http://jmbr.mbri.ac.ir/browse.php?mag_id=12&slc_lang=en&sid=1.(in Persian).

[9] Ghahramani, nasrallah. 1998, Civil Liability of lawyer, gandom press.(in Persian).

[10] Hashemi, Ahmad Ali. (2008). History of theoretical Evaluation about unity or diversity of contractual and civil Liability in the French Law. Rahnaoon Journal, issue 26.(in Persian)

[11] Hashemi, Ahmad Ali. (2009). Ambit of Civil Liability. Imam Sadegh university press. (in Persian)

[12] Katouzian, Nasser. (2008).General Principles of Contracts.vol4. 5th Edition. Sherkate Sahami Entashar. Available at: http://dx.doi.org/10.22106/jlj.2012.11059. (in Persian).

[13] Katouzian, Nasser. (2009). Extra Contractual Obligations.vol2. 9th Edition. University of Tehran Press. Available at: http://dx.doi.org/10.22106/jlj.2012.11059. (in Persian).

[14] Khodabakhshi, Abdollah; and Abedinzadeh Shahri, Nayyereh. (2012). Civil Liability of Banks and Financial Institutions and Review of Judicial Procedure about Illegal Withdraw from bank account.1st International Conference on Electronic Banking and Payment Systems.vol1.Monetary and Banking Research Institute Central Bank of the Islamic Republic of Iran. Available at: http://dx.doi.org/10.22106/jlj.2012.11059. (in Persian).

[15] Lass, Jonathan. (2002). Fraude, Error and System Malfunction: a Banker’s viewpoint, Electronic Banking: the Legal Implications. Goode, R, The Institute of Banker. London.

[16] Poortahmasbifar, Mohammad and Mohseni, Hasan. (2005). Doimination of the Parties Principle on the Causes and Subjects of Actions. bar Association Journal. Issue 190. Available at: http://dx.doi.org/10.22106/jlj.2012.11059. (in Persian).

[17] Shams, Abdollah. (2005). Civil Procedure, vol 2. Derak Publication,8 Edition. Available at: http://dx.doi.org/10.22106/jlj.2012.11059. (in Persian).

[18] United Nations Commission in International Commerce Law. (1987). UNCITRAL Legal Guide on Electronic funds Transfers. Available at: www.uncitral.org/uncitral/en/publications.html.last visit:2016