تحلیل رفاهی مداخلات دولت در بازار گندم و اثرات آن بر بازار جو در قالب تئوری بازی

مجله اقتصاد و توسعه کشاورزی

مقاله 4، دوره 26، شماره 2، تیر 1391، صفحه 106-116   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jead2.v1391i2.15810

نویسندگان

سید حبیب الله موسوی^{* 1}؛ محمد بخشوده²؛ سمیه اژدری³

¹دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، گروه اقتصاد کشاورزی

²دانشگاه شیراز

³دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

در سال‌های اخیر سیاست‌های دولت منجر شد تا تولید گندم در ایران به سطحی نزدیک به خودکفایی افزایش یابد. منتقدان سیاست خودکفایی معتقدند این امر به بهای کاهش تولید سایر غلات مانند جو محقق شده‌است. لذا در مطالعه‌ی حاضر با در نظر گرفتن ارتباط مابین دو بازار گندم و جو، تابع ترجیحات سیاستی به‌طور مجزا برای هر دو بازار محاسبه شد و با اعمال وزن‌های سیاستی مناسب، تئوری بازی‌ جهت ارزیابی اثرات رفاهی این سیاست به کار گرفته‌شد. نتایج نه تنها عقاید منتقدان را تایید می‌کند بلکه نشان می‌دهد رفاه از تولیدکنندگان گندم به سمت مصرف‌کنندگان و دولت انتقال می‌یابد. هم‌چنین علی‌رغم مثبت بودن مازاد تولیدکننده و مصرف‌کننده در بازار گندم، هزینه ها‌‌ی زیاد دولت باعث ایجاد زیان رفاهی شده‌است. این امر در حالی است که در بازار جو مازاد رفاهی مثبت وجود دارد. در نهایت تعادل نش (Nash Equilibrium) به عنوان استراتژی بهینه زمانی رخ می‌دهد که سطح زیر کشت گندم 15 درصد و نیز هزینه‌‌ی تولید جو 20 درصد کاهش یابند. نتایج بر این نکته دلالت دارند که رفاه بهینه‌ی اجتماعی با کاهش نقش دولت در بازار گندم ارتباط مستقیم دارد.

کلیدواژه‌ها

سیاست‌های بازار گندم؛ وزن‌های سیاستی؛ تغییرات رفاه؛ تئوری بازی؛ بازار گندم و جو