بررسی کارایی تله فراگیر و تک گیر و پاسخ موش خانگی در مشهد

Iranian Journal of Animal Biosystematics

Article 3, Volume 14, Issue 2, February 1397   

Document Type: Research articles

DOI: 10.22067/ijab.v14i2.75917

Authors

حامد بنازاده^{* 1}; سمیرا حاجی علیلو²

¹دانشگاه فردوسی مشهد

²فردوسی مشهد

Abstract

موش خانگی (Mus musculus) پستانداری کوچک از راسته جوندگان محسوب می‌شود. به طور کلی، این گونه بسیاری از خسارات مستقیم و غیرمستقیم اقتصادی و مشکلات بهداشتی را به بار می‌آورد. زیان‌های اقتصادی عمدتا آسیب به تاسیسات ساختمانی، محصولات ذخیره شده و مرغداری‌ها است. استفاده از تله یک روش موثر و رایج برای کنترل موش خانگی است. برای کاهش استفاده از طعمه‌های سمی و حفاظت از محیط زیست، کنترل موش‌ها توسط تله بسیار مهم است. در این تحقیق، کارایی تله فراگیر (تله چند‌ گیر-زنده‌ گیر) در مقایسه با تله اسنپ (تله تک گیر- کشنده) در کنترل موش‌های خانگی در مشهد مورد بررسی قرار گرفت. همچنین الگوی به دام افتادن و پاسخ موش نسبت به تله فراگیر مورد ارزیابی قرار گرفت. در طول تله گذاری، طعمه بادام زمینی در تمام تله‌ها جایگزین شد، 40 تله فراگیر و 40 تله اسنپ به مدت 5 شب متوالی در مرغداری، زمین کشاورزی و ساختمان به کار برده شد. تله‌های فراگیر نیز روزانه بازدید شدند. تعداد موش‌های گرفته شده ثبت شد و در داخل تله ها تا پایان دوره تله‌گذاری نگه‌داری می‌شدند. برای کاهش خطای آزمایشی مکان‌های تله‌ها در طول این مطالعه تغیر نکرده و پس از اتمام تله‌گذاری در هر مکان، تمام تله ها با آب گرم شسته شدند و در هوای تازه به مدت 3 روز نگهداری شدند تا بوی موش‌های قبلی از بین برود. تجزیه واریانس فاکتوریل بر کارایی تله نسبت به Mus musculus نشان داد که اثرات اصلی نوع تله، مکان و شب‌های به دام افتادن و اثر متقابل مکان × شبهای به دام افتاده معنی دار بود، اما اثر متقابل نوع تله × محل و شب‌های به دام افتاده × نوع تله معنی‌دار نبود. با این حال، موفقیت تله‌ها نسبت به Mus musculus برای تله فراگیر و تله اسنپ، به ترتیب 5/35 و5/18 درصد به دست آمد. به طور کلی، هر دو تله در فضای داخلی موثرتر از فضای بیرون در کنترل موش‌ها بودند.

Keywords

Mus musculus; تله فراگیر; کنترل; کارایی تله

References

1. Ahmed, E., Hussain, I., Brooks, JE., 1995. Losses of stored foods due to rats at grain markets in Pakistan. International Biodeterioration and Biodegration. 36:125-133.
2. Astúa1, D. T., Moura, R, E.V. Grelle, C., T. Fonseca, M., 2006. Influence of baits, trap type and position for small mammal capture in a Brazilian lowland Atlantic Forest. Boletim do Museu de Biologia Mello Leitão. 19:31-44.
3. Belmain, S.R., Meyer, A.N., Timbrine, R., Penicela, L., 2003. Managing rodent pests in households and food stores through intensive trapping. Rats, Mice and People: Rodent Biology and Management Canberra.
4. Carver, S., Skalidis, V., Weinstein, P., 2008. House mouse abundance and Ross River virus notifications in Victoria, Australia. International Journal of Infectious Diseases. 12:528-533.
5. Castillo, E., Priotto, J., Ambosio, A.M., Provensal, M.C., Pini, N., Morales, M.A., Steinmann, A., Polop, J.J., 2003. Commensal and wild rodents in an urban area of Argentina.
6. Caut, S., Casanovas, J.G., Virgos, E., Lozano, J., Witmer, G.W., Courchamp, F., 2007. Rats dying for mice: Modelling the competitor release effect. Austral Ecology 32:858-868.
7. Clapperton, B.K., 2006. A review of the current knowledge of rodent behaviour in relation to control devices. Wellington, New Zealand: Sience and Technical publishing.
8. Daly, M., Wilson, M.I., Behrends, P., 1980. Factors affecting rodent's responses to odours of strangers encountered in the field: experiment with odour baited trap. Behavioral ecology and sociobiology. 6:323-329.
9. Drickamer, L.C., Springer, L.C., 1998. Methodological aspects of the interval trapping method with comments on nocturnal activity patterns in house mice living in outdoor enclosures. Bahavioural Process. 43:171-181.
10. Frynta, D., Slabova, M., Vachova, H., Volfova, R., Munclinger, p., 2005. Aggression and commensalism in house mouse: A comparative study across Europe and the near east. Aggressive Behavior. 31(3):283-293.
11. Gebauer, U., Dubbel, V., Friedrich, E., 1992. Control of small rodent pests with spring traps. Allgemeine Forst Zeitschrift. 47:408-409.
12. Gomez, M.D., Priotto, J., Provensal, M.C., Andrea, S., Castillo, E., Polop, J.J., 2008. A population study of house mice (Mus musculus) inhabiting different habitats in an Argentine urban area. International Biodeterioration and Biodegradation. 62:270-273.
13. Gurnell, J., Little, J., 1992. The influence of trap residual odour on catching woodland rodents. Animal Behaviour. 43:623-632.
14. Hamidi, k., 2015. A field trial of the efficiency of "Faragir" trap in capturing rodents. The Journal of Zoology Studies. 2(3):1-5.
15. Hansson, L., 1992. Small mammal dispersal in pest management and conservation. Animal Dispersal: Small Mammals as a Model; Cornwell, UK.
16. Hasanuzzaman, A.T.M., Alam, M.S., Bazzaz, M.M., 2009. Comparative efficiency of some indigenous traps to capture rat in the wheat field of Bangladesh. Journal of Agriculture & Rural Development. 7:121-125.
17. Hutchins, M., Kleiman, D.G., Geist, V., McDade, M.C., 2003. Grzimek’s Animal Life Encyclopedia. 2nd ed. Vol. 16 Mammals V. Canada: Farmington Hills, MI: Gale Group.
18. Johnston, R.E., 2003. Chemical communication in rodents: from pheromones to individual recognization. Journal of mammalogy. 84(4):1141-1162.
19. Keronenberger, J.p., Midioni, J., 1980. Food neophobia in field and laboratory mice (Mus musculus domesticus). Behavioural Processes. 11:53-59.
20. Kirkland, J., G. L. Fleming, T.V., 1990. Ecology of feral house mice ( Mus musculus) on wallops iland,virginia. virginia journal of science. 41.
21. Lee, L.L., 1997. Effectiveness of live traps and snap traps in trapping small mammals in Kinmen. Acta Zoologica Taiwanica. p. 79-85.
22. Leso P, Keropil R. 2010. Influence of some methodological modification on trapping efficiency and mortality of small terrestrial mammals. Lynx, nova serie (praha). 41:167-173.
23. Lidicker, J.r., W.Z, Stenseth, N.C., 1992. To disperse on not to disperse: who does it and why? Animal Dispersal: Small Mammals as a Model; Cornwell, UK.
24. MacKay, J.W.B., Russell, J.C., Murphy, E.C., 2007. Eradicating house mice from islands: successes. failures and the way forward In: Managing vertebrate invasive species: an international symposium USDA, National Wildlife Research Center, Fort Collins, CO., Fort Collins, Colorado, USA.
25. Meerburg, B. G., Bonde, M., Borm, F. W. A., Endepols, S., Jensen, A. N., Leirs, H., Lodal, J., Singelton, G. R., Pelz, H. J., B. R.T., 2004. Toward sustainable management of rodents in organic animal husbandry. NJAS - Wageningen Journal Life Sciences. 52:195-205.
26. Morzillo, A.T., Mertig, A.G., 2011. Urban resident attitudes toward rodents, rodent control products and environmental effects. Urban Ecosystem. 14:243-260.
27. Nelson, L.J., Clark, F.W., 1973. Correction for sprung traps in catch/effort calculations of trapping results. Journal of Mammalogy 54:295-298.
28. Oswald, C.D., Flake, L.D., 1994. Bait formulation effectiveness in live-trapping small mammals in eastern south Dakota. Proceedings of the South Dakota Academy of Science. 73.
29. Pai, H.H., Hong, Y.J., Wang, C.H., 2003. A community-based surveillance on determinations of rodent infestation. The Kaohsiung Journal of Medical Sciences. 19:13-17.
30. Parshad, V.R., Ahmad, N., Chopra, G., 1987. Deterioration of poultry farm environment by commensal rodents and their control. International Biodeterioration. 23:29-46.
31. Pawlina, I., Proulx, G., 1999. Factors affecting trap efficiency: a review. Mammal Trapping; Alpha Wildlife Research & Management Ltd., Sherwood Park, Alberta
32. Pech, R.P., Hood, G.M., Singleton, G.R., Salmon, E., Forrester, R.I., Brown, P.R., 1999. Models for predicting plagues of house mice (Mus domesticus) in Australia. Ecologically-based rodent management; Melbourne, Australia.
33. Proulx, G., 2004. Effects of female scents on the trappability of northen pocket gophers (Thomomys talpoides). Crop Protection. 23:1055-1060.
34. Ranjan, A.A., Mathur, R.P., 1982. Experimental reduction of rodent damage to vegetable crops in Indian villages. . Agriculture, Ecosystems and Environment. 8:39-45.
35. Santos-Filho, M.D., Silva, D.J., Sanaiotti, T.M., 2006. Efficacy of four trap types in sampling small mammals in forest fragments, Mato Grosso, Brazil. Mastozoologia Neotropical 13(2):217-225.
36. Singleton, G., Hinds, L., Leirs, H., Z. Zhang., 1999. Ecologically-based Management of Rodent Pests. Canberra: Australian Centre for International Agricultural Research. (ACIAR Monograph.
37. Smith, R.H., Meyer, A.N., 2015. Chapter 5, Rodent Control Methods: Non-chemical and Non-lethal Chemical, with Special Reference to Food Stores. In: Buckle AP, Smith RH, editors. Rodent Pests and their Control. 2nd ed. Wallingford,Oxfordshire,uk: CAB Internationa; p. 101-123.
38. Tann, C.R., Singleton, G.R., Coman, B.C., 1991. Diet of the house mouse (Mus domesticus) in the mallee wheatlands of north-western Australia. Wildlife Research. 18:1-12.
39. Theuerkauf, J., Rouys, S., Jourdan, H., Gula, R., 2011. Effiviency of a new reverse-bait trigger snap trap for invasive rats and a new standardies abundance index. Annales Zoologici Fennici. 48:308-318.
40. Timothy, E.H., Zhongsheng, G., 2005. Ultrasonic songs of male mice. Public Library of Science, Biology. 3(12):2177-2186.
41. Tobin, M.E., Koehler, A.E., Sugihara, R.T., Ueunten, G.R., Yamaguchi, A.M., 1993. Effects of trapping on rat populations and subsequent damage and yields of macadamia nuts. Crop Protection. 12:243-248.
42. Tobin, M.E., Sugihara, R.T., 1994. Effects of initial rat captures on subsequent capture success of traps. 16th vertebrate pest control.
43. Weihong, J.I., Veitch, C.R., Craig, J.L., 1999. An evaluation of the efficiency of rodent trapping methods: the effect of trap arrangement, cover type and bait. New Zealand Journal of Ecology.45-51.
44. Witmer, G., Burke, P., Jojola, S., Nolte, D.A., 2003. live trap model and field trial of a nutria (Rodentia) multiple capture trap. Mammalia 72:352– 354.
45. Witmer, G.W., Boyd, F., Hillis-Starr, Z., 2007. The successful eradication of introduced roof rats (Rattus rattus) from Buck Island using diphacinone, followed by an irruption of house mice (Mus musculus). Wildlife Research. 34:108-115.
46. Ylonen, H., Jacob, J., Kotler, B.P., 2003. Trappability of rodents in single-capture and multiple capture traps in arid and open environments: why don’t Ugglan traps work? . Annales Zoologici Fennici. 40:537-541.