ترجیح بینندگان غربی در مورد زیرنویس عناصر فرهنگی در فیلم‌های ایرانی: مطالعه موردی نام غذاها

مطالعات زبان و ترجمه

مقاله 4، دوره 52، شماره 1، فروردین 1398، صفحه 53-77   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/lts.v52i1.79580

نویسندگان

محمد صادق کنویسی^* ؛ الهام رجب دری

گروه مترجمی زبان انگلیسی، دانشگاه جهرم، جهرم، ایران

چکیده

هدف پژوهش پیش رو بررسی ترجیح بینندگان غربی به زیرنویس نام غذاها در فیلم‌های ایرانی است. بدین‌منظور، پیکره‌ای شامل 30 فیلم ایرانی و زیرنویس رسمی انگلیسی آن‌ها برای استخراج نام غذاها و تکنیک ترجمه به‌کاررفته بررسی شد. برای جمع‌آوری داده‌های پژوهش، پرسش‌نامه‌ای طراحی شد و در اختیار تعداد 223 بینندة غربی قرار گرفت. نظریة ناپیدایی ونوتی (1995/2008) و رویکردهای غرابت‌گرا و بومی‌گرای وی برای تحلیل نظر بینندگان به‌کار رفت. نتایج به‌دست‌آمده نشان‌دهندة رویکردی بومی‌گرا در زیرنویس نام غذاها در فیلم‌های ایرانی است. در مقابل، نتایج پژوهش حاکی از این است که بینندگان غربی رویکرد غرابت‌گرا در ترجمة نام غذاها در زیرنویس فیلم‌های ایرانی را ترجیح می‌دهند. با توجه به تحلیل نتایج، ترجمه‌ای غرابت‌گرا برای ترجمه نام غذاها در زیرنویس فیلم‌های ایرانی پیشنهاد می‌شود. این نوع رویکرد نه‌تنها با ترجیح بینندة غربی هم‌راستاست و انتظار وی را برآورده می‌کند، بلکه با حفظ تصویری از هویت ملی و فرهنگی ایرانی، می‌تواند به گفتمان دوطرفة فرهنگی در روابط نامتوازن قدرت در جوامع امروز تبدیل شود.

کلیدواژه‌ها

زیرنویس؛ غذا؛ فیلم‌های ایرانی؛ بینندگان غربی؛ ترجیح مخاطب؛ ونوتی

مراجع

کتابنامه

خوش‌سلیقه، م.، و فاضلی حق‌پناه، ا. (1395). فرایند و ویژگی‌های زیرنویس غیرحرفه‌ای در ایران. مطالعات زبان و ترجمه، 49(2)، 67-95.

فاضلی حق‌پناه، ا.، و خوش‌سلیقه، م. (۱۳۹۷). انگیزه‌ها و دلایل طرفدارزیرنویسی فیلم‌ها و سریال‌های کره‌ای. مطالعات زبان و ترجمه، ۵۱(۴)، ۱-۲۰.

Aixela, F. J. (1996). Culture-specific terms in translation, In R. Alvarez & M. Carmen Africa Vidal (Eds.), Translation, power, subversion (pp. 52-78). Clevedon, England: Multilingual Matters.

Albala, K. (2013). Routledge international handbook of food studies. London, England: Routledge.

Ameri, S., & Khoshsaligheh, M. (2018). Exploring the attitudes and expectations of Iranian audiences in terms of professional dubbing into Persian. Hermes, 57, 175-193.

Ameri, S., Khoshsaligheh, M., & Khazaee Farid, A. (2018). The reception of persian dubbing: A survey on preferences and perception of quality standards in Iran. Perspectives: Studies in Translation Theory and Practice, 26(3), 435-451. doi:10.1080/0907676X.2017.1359323

Barthes, R. (2013). Toward a psychosociology of contemporary food consumption. In C. Counihan & P. Van Esterik (Eds.), Food and culture: A reader (pp. 23-30). London, England: Routledge

Bhattacharyya, D. P. (1997). Mediating India. An analysis of a guidebook. Annals of Tourism Research, 24(2), 371-389. doi:10.1016/S0160-7383(97)80007-2

Chesterman, A. (1997). Memes of translation. Amsterdam, the Netherlands: John Benjamins.

Chiaro, D. & Rossato, L. (2015). Food and translation, translation and food. The Translator, 21(3), 237-243. doi: 10.1080/13556509.2015.1110934

Chiaro, D. (2008). A taste of ‘otherness’. Eating and thinking globally. European Journal of English Studies, 12(2), 195–209. doi:10.1080/13825570802151470

Chiaro, D. (2009). Issues in audiovisual translation. In J. Munday (Eds.), The Routledge companion to translation studies (pp. 141-165). London, England: Routledge.

Cohen, E., & Avieli, N. (2004). Food in tourism: Attraction or impediment. Annals of Tourism Research, 31(4), 755-778. doi:10.1016/j.annals.2004.02.003

Cronin, M. (2009). Translation goes to the movies. London, England: Routledge.

Cronin, M. (2014). Cooking the books: Translation, food and migration. Comparative Critical Studies, 11(2–3), 337-354. doi:10.3366/ccs.2014.0132.

Cronin, M. (2015). The moveable feast: Translation, ecology and food. The Translator, 21(3), 244-256. doi: 10.1080/13556509.2015.1103094

Cronin, M. (2017). Eco-Translation: Translation and ecology in the age of the anthropocene. London, England: Routledge.

Dabashi, H. (2001). Close up: Iranian cinema, past, present, future. London, England: VERSO.

Dabashi, H. (2007). Masters and masterpieces of Iranian cinema. Washington, DC: Mage.

Desjardins, R. (2011). L'etude du menu comme representation de l'identite culinaire quebecoise: Le cas des menus au Château Frontenac. Cuizine: The Journal of Canadian Food Cultures 3(1). doi:10.7202/1004729ar.

Desjardins, R., Cooke, N. & Charron, M. (2015) Food and translation on the table: exploring the relationships between food studies and translation studies in Canada. The Translator, 21(3), 257-270. doi: 10.1080/13556509.2015.1103095

Epstein, B. (2009). What’s cooking? Translating food. Translation Journal, 13(3), Retrieved from http://translationjournal.net/journal/49cooking.htm

Everett, S. (2009). Beyond the visual gaze? the pursuit of an embodied experience through food tourism. Tourist Studies, 8(3), 337-358.

Farghal, M. & Al‐Masri, M. (2000). Reader responses in Quranic translation. Perspectives: Studies in Translatology. 8(1), 27-46.

Ferguson, P. P. (2014). Word of mouth: What we talk about when we talk about food. Berkeley, CA: University of California Press.

Gambier, Y. (2009, August). Perception and reception of audiovisual translation: Implications and challenges, In H. Che Omar, H. Haroon, & A. Ghani (Eds.), The Sustainability of The Translation Field. Paper Presented at the 12th International Conference on Translation, Universiti Sains Malaysia, Malaysia (pp. 40-57). Malaysia: Malaysian Translators Association.

Gottlieb, H. (2009). Subtitling against the current: Danish concepts, English minds. In J. Diaz Cintas (Ed.), New trends in audiovisual translation (pp. 21-43). Clevedon, England: Multilingual Matters.

Grammenidis, S. P. (2008). Mediating culinary culture: The case of Greek restaurant menus. Across Languages and Cultures, 9(2), 219-233. doi: 10.1556 /Acr.9.2008.2.4

Heldke, L. (2003). Exotic appetites: ruminations of a food adventurer. London, England: Routledge.

Heldke, L. (2013). Let’s cook Thai: Recipes for colonialism. In C. Counihan & P. Van Esterik (Eds.), Food and culture: A reader (pp. 394-408). London, England: Routledge.

Jaworski, A., Thurlow, C., Lawson, S., & Ylänne-McEwen, V. (2003). The uses and representations of local languages in tourist destinations: A view from British TV holiday programmes. Language Awareness, 12(1), 5-29. doi:10.1080/ 09658410308667063

Kivela, J., & Crotts, J. C. (2006). Tourism and gastronomy: Gastronomy’s influence on how tourists experience a destination. Journal of Hospitality & Tourism Research, 30(3), 354-377. doi:10.1177/1096348006286797

Koç, M., Sumner, J., & Winson, A. (2012). Critical perspectives in food studies. Don Mills, England: Oxford University Press.

Lanska, D., & Kolarova, D. (2015). Translations of Czech menus into foreign languages. Czech Hospitality and Tourism Papers, 11(24), 53-64.

Lee, C. S. (2002). Toward a theory of readers’ expectations in translation: A case study of translating terms of address. Forum: International Journal of Interpretation and Translation, 1(1), 169-180.

Leppihalme, R. (1997). Culture bumps: An empirical approach to the translation of allusions. Clevedon, England: Multilingual Matters LTD.

Levi-Strauss, C. (2013). The culinary triangle, translated from the French by Peter Brooks. In C. Counihan & P. V. Esterik (Eds.), Food and culture: A reader (pp. 41-47). New York: Routledge.

Mak, A. H. N., Lumbers, M., & Eves, A. (2012). Globalisation and food consumption in tourism. Annals of Tourism Research, 39(1), 171-196. doi:10.1016/j.annals.2011.05.010

Marco, A. D. (2015). Are green-lipped mussels really green? Touring New Zealand food in translation. The Translator, 21(3), 310-326. doi: 10.1080/ 13556509. 2015.1103098

Mc Gee, H. (2004). On food and cooking: The science and lore of the kitchen. New York, NY: Scribner.

Morgan, N. (2015). Finding your tongue as cook and playwright: the case of Ryk Hattingh’s Eensnaar. The Translator, 21(3), 296-309. doi: 10.1080/13556509.2015.1103097

Mottahedeh, N. (2008). Displaced Allegories: Post-Revolutionary Iranian Cinema. United States of America: Duke University Press.

Mussche, E. & Willems, K. (2010). Fred or farīd, bacon or bayḍun (‘egg’)? Proper names and cultural-specific items in the Arabic translation of Harry Potter. Meta, 55(3), 474-498. doi:10.7202/045066ar

Naficy, H. (2012). A social history of Iranian cinema (Vol. 4). London, England: Duke University Press.

Nord, C. (2005). Text analysis in translation: Theory, methodology, and didactic application of a model for translation-oriented text analysis. Amsterdam and Atlanta: Rodopi.

Olk, H. M. (2013). Cultural references in translation: A framework for quantitative translation analysis. Perspectives: Studies in Translatology, 21(3), 344-357. doi: 10.1080/0907676X.2011.646279

Oster, U., & Moles-cases, T. (2016). Eating and drinking seen through translation: a study of food related translation difficulties and techniques in a parallel corpus of literary texts. Across Languages and Cultures 17(1), 53-75. doi: 10.1556/084.2016.17.1.3

Pedersen, J. (2005). How is culture rendered in subtitles? Paper presented in MuTra Conference Proceedings, Available online: http:// www.euroconferences.info/ proceedings/ 2005_Proceedings/2005_proceedings.html

Pedersen, J. (2011). Subtitling norms for television: An exploration focusing on extralinguistic culture references. Amsterdam, the Netherland: John Benjamins.

Pouget, C. F. (2000). Are menu translations getting worse? Restaurant menus in English in the Tarragona Area. Target, 12(2), 323-332.

Pym, A. (2004). Propositions on cross-cultural communication and translation. Target, 16(1), 1-28. doi: 10.1075/target.16.1.02pym

Ramie`re, N. (2006). Reaching a foreign audience: Cultural transfers in audiovisual translation. The Journal of Specialised Translation, 6, 152-166.

Rosini, M. R. (2004) La traduzione è servita, ovvero Food for thought: analisi di corpora paralleli in traduzione costruiti su topos descrittivi e tematici incentrati sul cibo. Trieste, Italy: EUT Edizioni Università di Trieste.

Rossato, L. (2015) Le grand culinary tour: adaptation and retranslation of a gastronomic journey across languages and food cultures. The Translator, 21(3), 271-295. doi: 10.1080/13556509.2015.1103096

Saeed-Vafa, M. (2002). Location (physical space) and cultural identity in Iranian films, In R. Tapper (Eds.), The new Iranian cinema: Politics, representation and identity (pp. 200-214). London, England: I.B. Tauris.

Schaffner, C. (1999). The concept of norms in translation studies. In C. Schaffner (Ed.), Translation and norms (pp.1-8). Clevedon, England: Multilingual Matters Ltd.

Tapper, R. (2002). The new Iranian cinema: Politics, representation and identity. London, England: I.B. Tauris.

Venuti, L. (1995/ 2008). The translator’s invisibility: A history of translation. New York, NY: Routledge.

Venuti, L. (2004). Translation, community, utopia. In L. Venuti (Ed.), The translation studies reader (pp. 482-502). New York, NY: Routledge.

Warde, A. (1997). Consumption, food and taste. London, England: Sage.

Zeydabadi-Nejad, S. (2010). The politics of Iranian cinema: Film and society in the Islamic Republic. London, England: Routledge.

 

فیلم‌نگاشت

Asadian, H. (2011). Gold and copper [طلا و مس].

Azarbayjani, N. (2011). Facing mirrors [آیینه‌های روبرو].

Bani Etemad, R. (1998). May lady [بانوی اردیبهشت].

Bani Etemad, R. (2001). Under the skin of the city [زیر پوست شهر]

Farhadi, A. (2006). Fireworks Wednesday [چهارشنبه سوری].

Farhadi, A. (2009). About Elly [درباره الی].

Farhadi, A. (2011). A separation [جدایی نادر از سیمین].

Farid, M. (2010). Women are incredible [زن‌ها شگفت انگیزند].

Farid, M. (2011). Bitabi Bita [بیتابی بیتا].

Haghighi, M. (2012). Modest reception [یک پذیرایی ساده].

Hasanpour, F. (2011). Ziba and i [من و زیبا].

Hekmat, M. (2002). Women’s prison [زندان زنان].

Javan, R. (2011). No men allowed [ورود آقایان ممنوع].

Jeyrani, F. (2012). I am a mother [من یک مادر هستم].

Kiarostami, A. (1997). Taste of cherry [طعم گیلاس].

Majidi, M. (1997). Children of heaven [بچه‌های آسمان].

Majidi, M. (1999). The colour of paradise [رنگ خدا].

Majidi, M. (2005). The willow tree [بید مجنون].

Majidi, M. (2008). The song of sparrows [آواز گنجشک‌ها].

Mehrjui, D. (2007). Santouri [سنتوری].

Mirkarimi, R. (2001). Under the moonlight [زیر نور ماه].

Mirkarimi, R. (2011). A cube of sugar [یک حبه قند].

Moaadi, P. (2012). The snow on the pines [برف روی کاج‌ها].

Moussavi, G. (2009). My tehran for sale [تهران من حراج].

Panahi, J. (2003). Crimson gold [طلای سرخ].

Sahebzamani, F. (2010). There are things you don’t know [چیزهایی هست که نمی‌دانی].

Tabrizi, K. (1999). Sheyda [شیدا].

Tabrizi, K. (2004). The lizard [مارمولک].

Tabrizi, K. (2005). A piece of bread [یک تکه نان].

Tabrizi, K. (2014). Sensitive floor [طبقة حساس].

Tavakoli, b. (2011). Here without me [اینجا بدون من].