فعل در رمان جای خالی سلوچ و منشأ آن

جستارهای نوین ادبی

مقاله 7، دوره 44، شماره 2 - شماره پیاپی 173، شهریور 1390، صفحه 157-173   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jls.v44i2.12628

نویسندگان

غلامرضا مستعلی پارسا¹؛ زهره اله دادی دستجردی^{* 1}؛ مرتضی دولت آبادی²

¹دانشگاه علامه طباطبایی تهران

²دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

این جستار، به بررسی، توصیف و تحلیل ماهیت و کیفیت افعال در رمان جای خالی سلوچ و خاستگاه‌های زبانی آنها پرداخته است. از آن جا که در سبک نوشتار داستانی محمود دولت آبادی، یکی از دغدغه‌هایش به کارگیری زبانی غنی و سالم است، در جستجوی چنین زبانی، او از سرچشمه‌های زبان فارسی (معیار، محاوره، ادبی و کهن) و گویش (سبزواری و غیر آن) بهرة بسیار برده است. این رویکرد به عنوان نمونه در یکی از معروف‌ترین رمان‌های وی، جای خالی سلوچ، به ویژه در پیدایش افعالی متنوع و متفاوت، آشکار می‌شود. این تنوع و تفاوت از این نظر برجستگی می‌یابد که در جنبه‌های معنایی و واژگانی و ساختار (صرفی و نحوی) افعال توجه خواننده را به خود جلب می‌کنند؛ چنان که برای خواننده مسألة منشأ این افعال پیش می‌آید. در این که پاره‌ای از این افعال منشأ گویشی (سبزواری) و فارسی (معیار و ... ) دارند، شکی نیست؛ اما بخش عظیمی را باید از مشترکات گونه‌های زبان و گویش دانست.

کلیدواژه‌ها

جای خالی سلوچ؛ فعل؛ منشأ فعل؛ زبان فارسی معیار؛ گویش سبزواری