مراجعه به شورای امنیت سازمان‌ملل‌متحد برای اجرای آراء دیوان بین‌المللی دادگستری

پژوهش نامه ایرانی سیاست بین الملل

مقاله 11، دوره 8، شماره 2 - شماره پیاپی 16، شهریور 1399، صفحه 273-292   

نوع مقاله: مقالات

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijip.v8i2.80275

نویسندگان

محسن محبی^{* 1}؛ وحید بذّار²

¹دانشیاردانشکده‌حقوق،الهیات‌وعلوم‌سیاسی دانشگاه‌آزاداسلامی، علوم و تحقیقات تهران،

²دکترای حقوق بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

مطابق بند دوم ماده 94 منشور سازمان ملل متحد، اگر طرف اختلاف از انجام تعهدات ناشی از رأی دیوان بین‌المللی دادگستری امتناع کند، طرف دیگر می‌تواند به شورای امنیت مراجعه نماید و شورا اگر لازم بداند توصیه‌هایی ارائه یا تصمیماتی را در مورد اجرای رأی اتخاذ خواهد نمود. شورا در پاسخ به درخواست دولت محکومٌ‌له، اختیار تام دارد؛ اما اگر درخواست را بپذیرد، نباید رأی دیوان را به‌لحاظ محتوایی مورد بررسی قرار دهد. همچنین، شورا ملزم نیست برای اقدام بر اساس ماده 94(2)، وضعیت‌های تهدید علیه صلح، نقض صلح یا تجاوز (ماده 39) را احراز کند و در نوع توصیه‌هایی که پیشنهاد می‌کند یا تدابیری که اتخاذ می‌کند، اختیار کامل دارد. اعضاء دائم شورا در موارد بررسی درخواست اجرای آراء دیوان، هیچ منعی برای اعمال حق وِتو ندارند؛ اما این‌که آیا کشور عضو شورا که طرف اختلاف و رأی دیوان بوده، می‌تواند در رأی‌گیری شورای امنیت شرکت کند یا نه اختلاف‌نظر وجود دارد. در عمل نیز با این‌که تاکنون چهار بار موضوع اجرای تصمیم دیوان در شورا مطرح گردیده، تلاش قابل‌توجهی از سوی این ارگان سیاسی سازمان ملل متحد در راستای اجرای آراء رکن قضایی سازمان انجام نشده است. رویکرد منفعلانۀ شورا در تضمین اجرای آراء دیوان که بدون‌تردید یکی از مهم‌ترین شیوه‌های حل‌وفصل مسالمت‌آمیز اختلاف در روابط بین‌الدولی است، مغایر با کارکرد اصلی شورا _مسئول اولیۀ حفظ صلح و امنیت بین‌المللی_ است و ضروری است که شورا از قابلیت‌های ماده 94(2) منشور برای انجام مناسب‌تر وظیفۀ اصلی خود استفاده کند.

کلیدواژه‌ها

دیوان بین المللی دادگستری؛ شورای امنیت؛ ماده 94 (2) منشور؛ رای؛ دستور موقت

مراجع

References

Al-Qahtani, M. M. (2003). Enforcement of International Judicial Decisions of the International Court of Justice in Public International Law, PHD thesis, University of Glasgow.

Couzigou, I. (2017). Enforcement of UN Security Council Resolutions and of ICJ Judgment: The Unreliability of Political Enforcement Mechanisms, The Enforcement of EU Law and Values: Ensuring Member States' Compliance, edited by Andras Jakab, Dimitry Kochenov, Oxford University Press, 363-378.

Izadi, A. (2016). Historical and Analytical Examination of Enforcement of ICJ Judgments, International law review, 33(54). 191-218. (in Persian)

Kelsen, H. (1964). The law of the United Nations: a critical analysis of its fundamental problems, Praeger.

Kolb, R. (2013). The International Court of Justice, Hart publishing.

Mohebi, M., & Bazzar, V. (2018). Assessing US Objections to the Interim Order in the Alleged Violations of the Treaty of Amity, Public law studies quarterly, 50(1). 255-274. (in Persian)

Mohebi, M., & Bazzar, V. (2018). Provisional Measures (Interim Order) of the International Court of Justice: Binding or Recommendation? Look again at the International Court of Justice's Ruling on the Case of the LaGrand Brothers, Judgment quarterly, 18(95). 91-115. (in Persian)

Mosler, H., & Oellers-Frahm, K. (2007). Article 94, The charter of the United Nations: a commentary (Vol. II). edited by Bruno Simma and Daniel-Erasmus Khan and George Nolte and Andreas Paulus, Oxford university press, 1957-1971.

Mousavi, S. F., & Bazzar, V. (2016). Judicial Control of International Courts on the United Nations Security Council, International law review, 33(54). 59-90. (in Persian)

Pomerance, M. (1995). The United States and the world court as a 'supreme court of the nations': dreams, illusions and disillusion, Martinus nijhoff publishers.

Roscini, M. (2010). The United Nations Security Council and the Enforcement of International Humanitarian Law, Israel law review, 43, 330-359.

Rosenne, S., & Ronen, Y. (2006). The law and practice of the International Court 1920-2005 (Volume I: the court and the United Nations). Koninklijke brill NV.

Schulte, C. (2004). Compliance with decisions of the International Court of Justice, Oxford university press.

Tanner, L. (2018). The settlement of international disputes by means of adjudicative, bachelor’s thesis, Tallinn university of technology.

Tanzi, A. (1995). Problems of Enforcement of Decisions of the International Court of Justice and the Law of the United Nations, European journal of international law, 6, 539-572.