بررسی آثار نـامتقارن نوسانات قیمت نفت بر ترکیب مخارج دولت در ایران: کاربرد تعاریف مورک و همیلتون

اقتصاد پولی مالی

مقاله 2، دوره 22، شماره 10، دی 1394   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/pm.v22i10.39350

نویسندگان

شهاب متین^{* 1}؛ محمد طاهر احمدی شادمهری²؛ محمدعلی فلاحی¹

¹فردوسی مشهد

²دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

یکی از موضوعات مهم مورد توجه اقتصاددانان در دهه‌های اخیر، نفت و مسائل مربوط به آن بوده است. نفت یکی از کالاهای کلیدی و استراتژیک در دنیاست و نقش اساسی در تنظیم روابط سیاسی و اقتصادی کشورها دارد. بخش نفت در بیشتر کشورهای صادرکننده، دولتی بوده و درآمدهای نفتی متعلق به دولت است. دولت به‌عنوان دریافت‌کننده درآمدهای نفتی، از طریق بودجه‌های جاری و عمرانی این درآمدها را به بخش‌های مختلف اقتصادی هدایت می‌کند. این مطالعه به بررسی آثار نامتقارن نوسانات قیمت نفت بر مخارج دولت ایران بر اساس تعاریف مورک (1989) و همیلتون (1996) می‌پردازد. برای این منظور از متغیرهای قیمت نفت، مخارج کل دولت، مخارج جاری و عمرانی دولت، مخارج سرانه کل، مخارج جاری و عمرانی سرانه و انحراف نرخ ارز واقعی طی دوره زمانی 1390- 1344 در چارچوب یک الگوی خود بازگشت برداری استفاده شده است. نتایج حاصل گویای آن است که نوسانات قیمت نفت آثار نامتقارن بر مخارج دولت دارد. طبق هر دو تعریف، افزایش قیمت نفت نسبت به کاهش قیمت نفت، اثر بیشتری بر مخارج دولت دارد؛ اما کاهش قیمت نفت اثر پایدارتری نسبت به افزایش قیمت نفت بر مخارج دولت دارد. همچنین تغییر در افزایش و کاهش قیمت نفت تأثیر بیشتری بر مخارج عمرانی نسبت به مخارج جاری را دارد، که این موضوع چسبندگی مخارج جاری را تأیید می‌کند.

کلیدواژه‌ها

نوسانات قیمت نفت؛ آثار نامتقارن؛ مخارج دولت؛ الگوی خودبازگشت برداری؛ ایران

مراجع

[1] Aliyu, S. (2009). Impact of Oil Price Sock and Exchangr Rate Volatility on Economic Growth in Nigeria: an Empirical Investigation. Research Journal of International Studies, 11, 4-15.

[2] Auty, R. (1990). Resource-based industrialisation: sowing the oil in eight developing countries. New York: Oxford University Press.

[3] Avazpoor, F. (2013). Analyzing the impact of fluctuations in oil prices on the real exchange rate in selected countries of OPEC MA Thesis of Islamic Azad University. (In Persian)

[4] Baldwin, R. (1966). Economic Growth and Structure, Selected Essays. By Simon Kuznets. The Journal of Economic History, Cambridge University Press, vol. 26(01), pages 125-127, March.

[5] Basher, S. A. & P. Sadorsky (2006), "Oil Price Risk and Emerging Stock Markets", Global Finance Journal, Vol. 17, PP. 224–251.

[6] Clements, M.P. & Hendry, D.F. (1995). Forecasting in cointegrated systems. Journal of Applied Econometrics 10, 127–146.

[7] Dehn, J. (2001) . The effects on growth of commodity price uncertainty and shocks World Bank. Development Research 468 group, Policy research Working paper, vol. 2455.

[8] Devlin, J. & Lewin, M. (2004). Managing Oil Booms and Busts in Developing Countries. Draft Chapter for : Managing 470 Volatility and crises, A Practitioner’s Guide.

[9] Ebrahimi, M. The impact of oil price shocks and exchange rate fluctuations and uncertainty of the economic growth of oil. IRANIAN JOURNAL OF TRADE STUDIES (IJTS), 59, 83-106. (In Persian)

[10] Edwards, s. (1989). Real exchange rate: devaluation and adjustment. London, The MIT press.

[11] Eizadi, h & Eizadi, M. (2009). The Effect of Exchange Rate Fluctuations on the Value Added of Industrial Sector by Use of Purching Power Parity. Vol 13, Page 65-95. (In Persian)

[12] Enders, W. (2007). Applied Econometric Time Series, Translatied by Mahdi Sadeghi and Saeed Shaval Pour, vol. 2, University of Imam Sadeq (PBUH), Tehran. (In Persian)

[13] Engle, R.F. & Yoo, B.S. (1987). Forecasting and testing in co-integrated systems. Journal of Econometrics, 35, 143–159.

[14] Farzanegan, M. R. (2011). Oil Revenue Shocks and Government Spending Behavior in Iran. Energy Economics 33, 1055-1069 .

[15] Farzanegan, M. R. & Gunther, M. (2009). The effects of oil price shocks on the Iranian economy, Energy Economics 31, 134-151.

[16] Gelb, A.H. (1986). Adjustment to windfall gains. In Neary, J.P. and Van Wijnbergen, S. (Eds). Natural Resources and the Macroeconomy, Basil Blackwell, Oxford.

[17] Ghura, D. & Grennes, T.j. (1993). The Real exchange rate and macroeconomic performance in sub-sahra Africa. Journal of Development Economics, 42: 155-174.

[18] Hamilton, J.D. (1994). Time Series Analysis. Princeton University Press, New Jersey.

[19] Hirschman, A.O. (1958). The strategy of economic development. New Haven CT: Yale University Press.

[20] Hoffman, D.L. & Rasche, R.H. (1996). Assessing forecast performance in a cointegrated system. Journal of Applied Econometrics 11, 495–517.

[21] Jahadi, m & Mila Elmi, Z. (2012) Oil Price Shocks and Economic Growth Evidence from OPEC. Quarterly Journal of Economic Growth and Development Research. Vol 1, Page 40-11. (In Persian)

[22] Jin, G. (2008). The Impact of Oil Price Shock and Exchange rate Volatility Economic Growth: A Comparative Analysis for Russia, Japan and China. Resarch Journal of Intrnational Studies, 8, 98-111.

[23] Naka, A. & Tufte, D. (1997). Examining impulse response functions in cointegrated systems. Applied Economics 29, 1593–1603.

[24] Prebisch, R. (1950). The economic development of Latin America and its principal problems”, United Nations, Lake Success, N.Y.

[25] Presbisch, R. (1964). Toward a new trade policy for development, In Proceedings of the United Conference on Trade and Development, New York, Vols I-VIII, United Nations, New York.

[26] Sahebhonar, M. (2013)The Economic Analysis of the Oil Revenues Increase Impact on Income Distribution with a BVAR Approach: Case Study of Iran, MA Thesis of Islamic Studies and Economics, University of Imam Sadeq (PBUH). (In Persian)

[27] Samadi, S & Yahyaabadi & A. Moalemi, N (2010). Analyzing the impact of oil price shocks on macroeconomic variables in Iran .Quarterly Journal of Economic Research and Policies. Vol 17, 5-26. (In Persian)

[28] Sandrine Lardic, S. & Mignon, V. (2008). Oil prices and economic activity: An asymmetric cointegration approach. Energy Economics 30, 847-855.

[29] Seers, D. (1964). The mechanism of an open petroleum economy. Social and Economic Studies, 13.

[30] Shariati, A & Moradi, M & zeratkish, Y. (2013). Evaluation of long-term relationships fluctuations in stock indices and oil prices on economic growth in the countries of the D 8, National Electronics Conference outlook of the national economy of I ran with a view to supporting GNP. . (In Persian)

[31] Sims, C.A. (1980). Macroeconomics and reality. Econometrica 48, 1–48. Doan, T.A. (1992). Rats User's Manual Version 4. Estima, Evanston.

[32] Singer, H.W. (1950). The distribution of trade between investing and borrowing countries. American Economic Review, 40, May

[33] Sturm, M. & Gurtner, F. & Alegre, J. (2009) Fiscal Policy Challenges in Oil-Exporting Countries, European Central Bank, Occasional Paper Series, NO 104, pp1-62.