پذیرش رباعیات عمر خیام ترجمه ادوارد فیتزجرالد در انگلستان

مطالعات زبان و ترجمه

مقاله 3، دوره 52، شماره 3، مهر 1398، صفحه 53-73   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/lts.v52i3.81492

نویسنده

مصطفی حسینی^*

گروه زبان و ادبیات انگلیسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

چکیده

جستار حاضر مبانی نظری پذیرش ادبی را از منظر پراور تطبیق‌گر آمریکایی، تبیین می‌کند و سپس نظرات او را بر پذیرش رباعیات عمر خیام در انگلستان اِعمال می‌کند. پذیرش رباعیات عمر خیام ترجمة ادوارد فیتزجرالد مانند هر اثر ادبی دیگر در انگلستان با فراز و فرودهایی همراه بوده است. این مجموعة شعر در ابتدا با اقبال چندانی مواجه نشد، اما به‌تدریج به کمک عواملی چند مقبول طبع انگلیسی‌ها افتاد. مطابق یافته‌های این تحقیق عواملی مانند کیفیت ترجمه، کتاب‌گزاری‌های ادبی، تقریظ‌های اهل قلم، انجمن‌های ادبی و هنری، ناشران، نظیره‌ها و نقیضه‌ها، چاپ‌های غیرمجاز و چاپ‌های مصور هریک به نوعی مسیر اقبال ادبی رباعیات خیام را که در ابتدا مغفول مانده بود هموار کردند تا جایی که این ترجمه بومی شد و در زمرة آثار اصیل انگلیسی قرار گرفت.

کلیدواژه‌ها

پراور؛ ادبیات تطبیقی؛ رباعیات عمر خیام؛ پذیرش ادبی؛ تطبیقگر

مراجع

امین رضوی، م. (1387). صهبای خرد: شرح احوال و آثار حکیم عمر خیام نیشابوری. ترجمة مجدالدین کیوانی. تهران: سخن.

انوشیروانی، ع.، و حسینی، م. (۱۳۹۳). رباعیّات عمر خیّامِ فیتزجرالد و گفتمان مذهبی عصر ویکتوریا. نقد زبان و ادبیّات خارجی، ۹(۱۳)، ۵۱-۶۸.

پراور، ز. س. (1393). درآمدی بر مطالعات ادبی تطبیقی. ترجمة علی رضا انوشیروانی و مصطفی حسینی. تهران: سمت.

حسینی، م. (1395). نقدی بر ترجمة مدخلی از دانشنامة ایرانیکا. مطالعات زبان و ترجمه، 49(2)، 113- 128.

ذکاوتی قراگزلو، ع. (1379). عمر خیام (حکیم و شاعر). تهران: طرح نو.

شریفی، ا.، هاشمی، م.، و فتوحی رودمعجنی، م. (1397). بررسی سپهر گفتمان در ترجمة بارکس از اشعار مثنوی مولانا. فصلنامة مطالعات زبان و ترجمه، 51 (1)، 1-17.

مینوی، م. (1383). پانزده گفتار. تهران: طوس.

یوسفی، غ. (1388). چشمة روشن (دیداری با شاعران). تهران: سخن.

 

Aminrazavi, M. (2005). The wine of wisdom: The life, poetry and philosophy of Omar Khayyam. Oxford, England: Oneworld.

Aminrazavi, M. (2013). Sufism and American literary masters. New York, NY: Suny Press.

Arberry, A. J. (1956). Salaman and Abasl: A study. Cambridge, England: Cambridge University Press.

Arberry, A. J. (1959). The romance of the Rubaiyat. New York, NY: The Macmillan Company.

Bassnett, S. (2014). Translation. London, England: Routledge.

Biegstraaten, J. (2004). Omar with a smile: Parodies in books on Fitzgerald's rubaiyat of omar khayyam. Persica, 20, 1- 37.

Biegstraaten, J. (2008). Omar Khayyam's impact on literature and society in the west. In E. Yarshater (Ed.), Encyclopædia Iranica. Retrieved from http:// www. iranicaonline. org/ articles/khayyam-xi

Genette, E. (1997). Threshold of interpretation (J. E. Lewin, Trans.). Cambrige, England: Cambridge University Press.

Jost, F. (1974). Introduction to comparative literature. New York, NY: The Bobbs-Merrill Company.

Maine, G. F. (1947). Rubaiyat of Omar Khayyam. London, England: Collins.

Munday, J. (2008). Introducing translation studies: theories and applications. New York, NY: Routledge.

Norton, C. N. (1869). Les quatrains de khèyam, traduits du persan by J. B. Nicolas; Rubaiyat of Omar Khayyam, the astronomer-poet of Persia.The North American Review, 109(225), 565-584.

Poole, A., van Ruymbeke, C., Martin, W. H., & Mason, S. (2013). Fitzgerald’s rubaiyat of Omar Khayyam: Popularity and neglect. London, England: Anthem.

Prawer, S. S. (1973). Comparative literary studies: An introduction. London, England: Gerald Duckworth & Co. Ltd.