تأثیر آفت پروانه جوانهخوار بلوط .Tortrix viridana L بر پهنای دوایر سالیانه بلوط ویول (.Quercus libani Oliv) در جنگلهای پیرانشهر و سردشت

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 9، دوره 25، شماره 2 - شماره پیاپی 15، تیر 1390   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v25i2.10108

نویسندگان

عباس بانج شفیعی^* ؛ جواد اسحاقی راد؛ احمد علیجانپور؛ مجید پاتو

دانشگاه ارومیه

چکیده

چکیده
یکی از آفاتی که در سالهای اخیر، گونههای مختلف بلوط را ( به ویژه در جنگلهای غرب و شمال غرب کشور) مورد حمله قرار داده، پروانه جوانهخوار بلوط .Tortrix viridana L میباشد که آفتی بسیار مخرب در مناطق انتشار این گونهها است. در استان آذربایجان غربی این آفت قسمتهایی از جنگلهای پیرانشهر و سردشت را از سال 1377 تا کنون تحت تأثیر قرار داده و با طغیان هرساله، خسارتهای زیادی را به شادابی و بقای درختان بلوط وارد میسازد. در این مطالعه ابتدا دو منطقه جنگلی، یکی در قسمت آفت زده به مساحت 20 هکتار و دیگری در منطقه بدون شیوع آفت (شاهد) به مساحت 5/5 هکتار، انتخاب شدند. سپس در هر منطقه تعداد 10 درخت از بلوط ویول Q. libani با استفاده از روش ترانسکت مشخص شده و به وسیله مته سال سنج نمونههای رویشی (مغزی) از هر کدام تهیه شد. پس از آماده کردن نمونهها، پهنای دوایر سالیانه اندازهگیری شده و مقایسه بین میانگین آنها درمناطق آفت زده و شاهد و همچنین همبستگی بین میانگین پهنای دوایر سالیانه و دادههای اقلیمی (بارندگی و دما) صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که در یک دوره 11 ساله (1387-1377) در منطقه آفتزده، میانگین پهنای دوایر سالیانه بعد از طغیان آفت، کاهش معنیداری داشته در حالی که در منطقه شاهد تفاوت معنیداری مشاهده نشد. همچنین شیوع پروانه جوانهخوار در منطقه آفتزده منجر به کاهش میانگین پهنای دوایر به میزان 31% نسبت به دوره قبل از طغیان آن شدهاست. عدم وجود همبستگی بین پهنای دوایر سالیانه و دادههای اقلیمی در دوره طغیان آفت نشان میدهد که میتوان پروانه جوانه خوار بلوط را عامل کاهش مقدار پهنای دوایر سالیانه دانست و باید نسبت به کنترل این آفت اقدام نمود.

واژه های کلیدی: پروانه جوانهخوار بلوط، بلوط ویول، رویش قطری، پیرانشهر، سردشت