تاثیرآموزش مدیریت استرس بر کیفیت زندگی مراقبان سالمند ناتوان

پژوهش های روان شناسی بالینی و مشاوره

مقاله 3، دوره 3، شماره 2 - شماره پیاپی 6، اسفند 1392، صفحه 51-64   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijap.v3i2.12214

نویسندگان

هدی حفاری^* ؛ پرویز دباغی¹؛ خدابخش احمدی²

¹دانشگاه علوم پزشکی ارتش

²دانشگاه علوم پزشکی بقیه ا...(عج)، تهران

چکیده

با توجه به افزایش جمعیت سالمندان در جهان و اینکه بخشی از سالمندان ناتوان بوده و احتیاج به مراقبت دارند و ترجیح نگهداری آنها در منزل، توجه به مراقبین و کاهش فشار مراقبتی آنها ضروری به نظر می رسد. لذا در این پژوهش به بررسی تاثیر مدیریت استرس بر کیفیت زندگی مراقبت کنندگان از سالمند ناتوان پرداخته شده است. این پژوهش به صورت نیمه تجربی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با 10 جلسه مداخله به شیوه گروهی انجام شد. گروه مطالعه 33 زن بود که مراقبت از بستگان سالمند خود را برعهده داشتند و به صورت تصادفی در 2 گروه گواه و آزمایش قرار گرفتند. جهت بررسی کیفیت زندگی از آزمون کیفیت زندگی 36سوالی استفاده شد و نتایج حاصله با استفاده از روش تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که آموزش مدیریت استرس بصورت معنی داری باعث ارتقاء کیفیت زندگی به صورت کلی و در ابعاد (محدودیت های ناشی از مشکلات هیجانی، انرژی و نشاط، سلامت عاطفی، عملکرد اجتماعی، درد و سلامت عمومی) می شود و در زیر مقیاس های عملکرد جسمانی و محدودیت های ناشی از مشکلات جسمانی تاثیر معناداری مشاهده نشد. مطابق با یافته های پژوهشی و با توجه به ضرورت حفظ فرهنگ اسلامی و ایرانی در خصوص نگهداری سامندان ناتوان در منزل و مراقبت از سوی خانواده، پیشنهاد می شود برنامه های پیشگیرانه با بهره گیری از روش مدیریت استرس بطور ادواری روی این مراقبین اجرا شود

کلیدواژه‌ها

مراقب؛ سالمند ناتوان؛ کیفیت زندگی؛ مدیریت استرس

مراجع

ادیب حاج باقری ، محسن؛ عباسی نیاء، محمد (1388). ارزیابی کیفیت زندگی مرتبط با سلامت در سالمندان مبتلا به شکستگی گردن ران با دو ابزار SF 36 و EQ5D. پژوهش پرستاری، 4، 15، ص 71-79.

آنتونی ، مایکل ؛ ایرونسون ، گیل ؛ اشنایدرمن ، نیل (1388). راهنمای عملی مدیریت استرس به شیوه شناختی –رفتاری . ترجمه آل محمد ، سید جواد ؛ جوکار ، سولماز ؛ نشاط دوست ، حمیدطاهر ، اصفهان : انتشارات جهاد دانشگاهی . چاپ دوم.

بابایی ، مهرزاد (1386) . مشکلات اجتماعی خانواده های مراقبت کننده از سالمند ناتوان در شهر کرج . سالمند ( مجله سالمندی ایران ) . 2 ، 3 ، ص177-181.

باستانی ، فریده ؛ حسینی ، راضیه السادات ؛ بنی اسد ، ماه منیر؛ حقانی ، حمید (1389) . سلامت عمومی زنان مراقبت کننده از سالمندمبتلا به آلزایمر . سالمند (مجله سالمندی ایران )، 5،17، ص 43-51.

بصیری مقدم ، کوکب؛ هوشمند ، پوری ؛ اسماعیلی ، حبیب ا... (1385). بررسی ارتباط بین نوع شخصیت و نستوهی با سلامتی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی گناباد . افق دانش (مجله دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی گناباد) ، 12 ، 1، ص 47-53.

تابان ، حبیب اله؛ احمدزاده ، غلامحسین؛ قاسمی ، غلامرضا ؛ فرزانه ، آرزو ؛ کاظمی ، مژگان (1384). مقایسه شیوع افسردگی در ساکنین خانه سالمندان صادقیه با سالمندان ساکن در شهر اصفهان . مجله دانشکده پزشکی اصفهان ،(77) 24 .ص 59-55.

جبل عاملی ، شیدا ؛ نشاط دوست ، حمیدطاهر ؛ مولوی ، حسین (1389) . اثر بخشی مداخله مدیریتت استرس به شیوه شناختی –رفتاری بر کیفیت زندگی و فشار خون بیماران زن مبتلا به فشار خون . مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان ، دوره پانزدهم ، ص88-97.

جواهری ، راضیه ؛ نشاط دوست ، حمید ؛ مولوی، حسین ؛ زارع ،محمد(1389) . اثربخشی درمان مدیریت استرس شناختی رفتاری به کیفیت زندگی زنان مبتلا به صرع لوب گیجگاهی . مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی اراک . 13. 2(شماره پیاپی 51)،ص 43-32.

چوبفروش زاده ،آزاده ؛ کلانتری ، مهرداد ؛ مولوی ، حسین (1389). اثر بخشی درمان شناختی رفتاری مدیریت استرس بر کیفیت زندگی زنان نابارور. مجله زنان مامایی و نازایی ایران ، 14(1)، ص14-21.

حبیبی سولا ، عقیل ؛ نیکپور ، سغری ؛ سیدالشهدایی ، مهناز ؛ حقانی ، حمید (1387). ا رتباط کیفیت زندگی با فعالیتهای جسمی در سالمندان . فصلنامه پرستاری ایران ، 21 ، 53 ، 29-39 .

حسامزاده ، علی ؛ سید مداح ، باقر ؛ محمدی شاهبلاغی ، فرحناز ؛ فلاحی خشکناب ، مسعود؛ رهگذر ، مهدی(1388) . مقایسه کیفیت زندگی سالمندان مقیم خانواده با سالمندان مقیم سراهای سالمندان خصوصی و دولتی شهر تهران ( مقاله پژوهشی ) . سالمند ( مجله سالمندی ایران )، 4،14،ص 74-66.

حمیدی زاده ، سعید؛ احمدی ، فضل اله ؛ اصلانی ، یوسف ؛ اعمادی فر ، شهرام ؛ صالحی ، کمال ؛ کردیزدی ، رحمت اله (1387). بررسی تاثیر برنامه ورزش گروهی بر کیفیت زندیگ سالمندان د ر سال86-1385 . مجله دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی –درمانی شهید صدوقی یزد . 16،1،. ص 86-81.

درویش پورکاخکی ، علی ؛ عابد سعیدی ، ژیلا؛ دلاور ، علی ؛ سعیدالذاکرین ، منصوره (1388). ابزارهای اندازه گیری و ضعیت سلامت و کیفیت زندگی سالمندان . پژوهش در پزشکی (مجله پژوهشی دانشکده پزشکی ) دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی ، 33 ، 3 ،ص 162-173.

عباسی ، علی ؛ شمسی زاده ، مرتضی ؛ آسایش ، حمید و همکاران (1392) . ارتباط فشار مراقبتی با روش های مقابله ای مراقبین خانوادگی بیماران سرطانی. روان پرستاری ، 1،3، ص 71-62.

محمدی ، فرحناز ؛ بابایی ، مهرزاد (1390). تاثیر مشارکت در گروه های حمایتگر بر سلامت معنوی و فشار مراقبتی در مراقبین عضو خانواده " سالمندان مبتلا به آلزایمر . سالمند ( مجله سالمندی ایران ) ،6،19، ص37-29.

محمدی شاهبلاغی ، فرحناز (1385) .خود کارآمدی و فشار مراقبتی مراقبین عضو خانواده سالمندان مبتلا به آلزایمر در تهران . سالمند ( مجله سالمندی ایران ) ،1،1 .

مسعودی ، رضا ؛ سلیمانی ، محمد علی ؛ هاشمی نیا ، علی محمد ؛ قربانی ، مصطفی ؛ حسن پور دهکردی ، علی ؛ بهرامی ، نسیم (1389). تاثیر الگوی توانمند ساز ی خانواده – محور بر کیفیت زندگی سالمندان . مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین ،4،1، ص 64-57.

میرعارفین ، مژده ؛ شریفی ، فرشاد ؛ نظری ، ندا؛ فخرزاده ، حسین ؛ قادرپناهی ، مریم؛ بادامچی زاده ، زهره (1388) . آیا ارزیابی مختصر تغذیه ای ، شاخص پیش آگهی خوبی برای فعالیت روزانه سالمندان است؟. سالمند (مجله سالمندی ایران ) 4، 13، ص16-7.

نشاط دوست ، حمید طاهر؛ نیلفروش زاده ، محمدعلی ؛ دهقانی ، فهیمه ؛ مولوی ، حسین (1388). اثر بخشی درمان شناختی رفتاری مدیریت استرس بر کیفیت زندگی بیماران مبتلا به آلوپسی آرئاتا در مرکز تحقیقات پوست و سالک اصفهان. مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی اراک 12، 2 ، ص 125-133.

همتی علمدارلو ، قربان ؛ دهشیری ، غلامرضا ؛ شجاعی ، ستاره ؛ حکیمی راد ، الهام (1388). مقایسه احساس تنهایی و سلامت عمومی در سالمندان ساکن خانواده و سرای سالمندان مناطق شمال شهر تهران . سالمند (مجله سالمندی ایران )،3،8، ص 557-564.

Bauer, j., Biolo, G., Cederholm, T., & et al (2013) Evidence-Based Recommendations for Optimal Dietary Protein Intake in Older ,People: A Position Paper From the PROT-AGE Study Group. JAMDA, 14, .542e559.

Brazil, K., Thabane, L., Foster, G., Bedard, M. (2009). Gender differences among Canadian Spousal Caregivers at the end of life. Health and Social care in the Community, 17 (2), 159-166.

Howell, D. (2010). statistical methods for psychology. WADSWORTH cengage learning,7th edition.

Karlawish, J. H., Zbrozek, A., Kinosian, B., Gregory, A., Ferguson, A., Low, D. V., Glick, H. A. (2008) caregivers’ of life in Alzheimer's disease, Alzheimer's and Dementia. 4, 3, 203-211.

Lee, M. (2008).caregiver stress and Elder Abuse among Korean family caregivers of older Adults with Disabilities. J Fam Viol, 23, 707-712.

Lopez, C., Antoni, M., Penedo, F., Weiss, D., Cruess, S., Segotas, M., Helder, L., Siegel, S., Klimas, N., Fletcher, M. (2011). A pilot study of cognitive behavioral stress management effects on stress, quality of life, and symptoms in persons with chronic fatigue syndrome. Journal of Psychosomatic Research, 70, 4, 328-334.

Ron, P.(2009).Daughters as Caregivers of Aging Parents :The shattering Myth , Journal of Gerontological Social Work. 52,135-153.

Shu-hui, Y., Johnson, MA., Wang, Sh. (2002). The changes in caregiver burden following nursing home placement.International Journal of Nursing Studies, 39, 591-600.

Spurlock, WR. (2005). Spiritual wellbeing and caregiver burden in Alzheimer’s caregivers, Geriatries Nursing, 26.

Peters, M., Fitzpatrick, R., Doll, H., Playford, D., Jenkinson, C. (2011). Does self-reported well-being of patients with Parkinson's disease influence caregivers strain and quality of life?. Parkinsonism & Related Disorders, Volume 17, Issue 5, 348-352.

Tsukasaki, K., Makimoto, K., Teruhiko, K. (2008). The impact of sleep on ambulatory blood pressure of female caregivers providing home care in Japan:An observational study . International Journal of Nursing Studies.45.1730-1721

Yamaki, K., Hsieh, K., Heller, T. (2009).Health Profile of Aging Family Caregivers Supporting Adults With Intellectual and Developmental Disabilities at Home. Intellectual and Developmental Disabilities. 47(6), 425-435.