تحلیل های آماری چند متغیره برای صفات نخود(Cicer arietinum L.) در شرایط آبیاری محدود

پژوهش‌های حبوبات ایران

مقاله 5، دوره 5، شماره 2، دی 1393، صفحه 99-110   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijpr.v1393i2.47041

نویسندگان

مریم پیرزاده مقدم^* ؛ عبدالرضا باقری؛ سعید ملک زاده شفارودی؛ علی گنجعلی

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

به‌منظور مطالعه روابط همبستگی بین صفات زراعی و تحلیل های آماری چند متغیره نخود با عملکرد، جهت معرفی صفات مهم و تسهیل در گزینش واریته های پر محصول در شرایط آبیاری محدود، تحقیقی بر روی هفت ژنوتیپ برتر از نظر تحمل به خشکی در قالب طرح آزمایشی بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 1390-1389، در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه مشهد، به مورد اجرا گذاشته شد. در طی فصل رشد دو نوبت آبیاری انجام شد. اولین آبیاری بعد از کاشت و دیگری در اواخر گلدهی انجام شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس صفات، اختلاف معنی‌داری در صفات وزن صد دانه، تعداد شاخه های اولیه، تعداد دانه در بوته، تیپ رشدی گیاه، شاخص برداشت و عملکرد دانه مشاهده شد (05/0≥P). بیشترین همبستگی با عملکرد دانه را صفات تیپ رشدی گیاه (*44/0r=)، عملکرد بیولوژیک (**64/0r=) و شاخص برداشت (**63/0r=) نشان دادند. رگرسیون گام به گام، صفات شاخص برداشت، روز تا غلاف دهی، تعداد شاخه های اولیه و تعداد دانه در بوته را در مرحله ی اول و صفات روز تا رسیدگی، تعداد دانه در غلاف، تعداد شاخه های ثانویه و عملکرد بیولوژیک را در مرحله ی دوم به‌عنوان صفات مهم نشان داد. همچنین نتایج حاصل از آنالیز علیّت نشان داد که صفات شاخص برداشت، عملکرد بیولوژیک و صفت تعداد دانه در بوته، شاخص های انتخابی هستند که باید به‌طور غیر مستقیم، در شرایط کم آبیاری مورد توجه واقع شوند. تجزیه به مؤلفه های اصلی نیز، پنج مؤلفه را که بیش از 76 درصد از تغییرات را توجیه می نمود، معرفی کرد.

کلیدواژه‌ها

تجزیه علیت؛ تجزیه به مؤلفه های اصلی؛ رگرسیون گام به گام

مراجع

Amjad Ali, M., Nawab, N., Abbas, A., Zulkiffal. M., and Sajjad, M. 2009. Evaluation of selection criteria in (Cicer arietinum L). Using correlation coefficients and path analysis. Australian Journal of Crop Science 3: 65-70.( In Persian with English Summary)

2. Auckland, A.K. and Van de Maesen, L.J.G. 1980. Hybridization of crop plants. American Society of Agronomy and Crop Science Society of America, Madison, WI, USA, pp. 249-259

3. Azizi Charkhchaman, SH., Mostafaei, H., Hassan Panah, D., Kazemi Arbt, H., and Yarbna, M., 2009. Path analysis of yield components and grain yield promising lentils in dry conditions. Journal of New Agricultural Sciences 5: 45-56. (In Persian).

4. Bakhtar, R. 2009. Effect of planting date and plant density on yield and yield components of rainfed lentil in Ardabil region. Kashnasy senior thesis. Markazy University. (In Persian).

5. Banaie, T., From planting to harvesting peas. Researchs, Education and Agricultural Extension Publishers. (In Persian).

6. Dasgupta,T., Slam, S. and Gayen, P. 1992. Genetic variability and analysis of yield components in chickpea. Annuals of Agricultural Research 132: 157-160.

7. Ebrahimi, M., Bihamta, M.R., Hosseinzadeh, A. H., Golbashy, M., and Khiyalparast, F. 2008. Agronomic characteristics of white bean genotypes by analysis of several variables. Journal of Crop Improvement 1: 1-13. (In Persian).

8. Eser, D., Gecit, H.H. and Emeklier, H.Y. 1991. Evaluation of germplasm of chickpea landraces in Turkey. Chickpea Newsl. 24: 22-23.

9. Farshadfar, A. 2001. Multivariate Statistical Techniques. Tagh Bostan Publishers. (In Persian).

10. Farsi, M. 2008. Pilot Projects in Agricultural Science. Mashhad University Jihad Publishers. (In Persian).

11. Ganjeali, A., Prsa, H., and Bagheri, A.R. 2011. Reaction yield and morphological characteristics of early peas genotype (cicer aruatinum L) to drought stress. Iranian Journal of Pulses Rrserch 2 (1): 65-80. (In Persian).

12. Ganjeali, A., Joainnepor, M., Bagheri, A.R., and Prsa, H. 2011. Selection for drought tolerance in in Kabuli type chickpea genotypes in Nishabur. Iranian Journal of Pulses Rrserch 2 (1) :27-38 (In Persian).

13. Hassan, M., Manzooratta, B., Mahmudshah, T., Ahsanulhaq, M., Syed, H., and Sarwaralam, S. 2005. Coerreation and path coefficient Studies in induced Mutation of ckipea (Cicer arietinum L.). Pakistan Journal of Botany 37: 293-298.

14. IBPGR, ICRISAT & ICARDA, 1993. Descriptors for Chickpea (Cicer arietinum L.) International Board for Plant Genetic Resources, Rome, Italy; International Crops Research Institute for the Semi-Arid Tropics, Patancheru, India and International Center for Agriculture Research in the Dry Areas, Aleppo, Syria.

15. Joainnepor, M.S., GanjAli, A., and Prsa, H. 2008. Effect of drought stress on yield and yield components of Kabuli type figures. Tenth Iranian Crop Science Congress. Karaj. (In Persian).

16. Joainnepor, M.S., GanjAli, A., and Prsa, H. 2008. Effect of drought stress on yield and yield components in Kabuli type chickpea genotypes. Tenth Iranian Crop Science Congress. Karaj. (In Persian).

17. Malekzadeh Shafaroudi, S. 1995. A study of correlation Relations, providing selection indices and path analysis on yield and the performance rapeseed oil plant. Master's thesis. University. College of Agriculture, Tehran. (In Persian with English Summary).

18. Padi, F.K., 2003. Correlation and path coefficient analyses of yield and yield components in pigeonpea. Pakistan Journal of Biological Sciences 19: 1689-1694.

19. Rao, S.K., and Srivastava, A.N. 1995. Association analysis of characters affecting seed weight in chickpea. Bhartiya krishi anusandhan patrika 10: 11-15.

20. Saxena, M.C. 1984. Agronomic studies on winter chickpeas. In “Ascochyta Blight and Winter Sowing of Chickpeas” (Eds. M.C. Saxena and K.B. Singh) pp. 123-139. Martinus Nijhoff/Dr. W. Junk Publishers, The Hague, The Netherlands.

21. Saxena, M.C. and Singh. K.B. 1987. The chickpea, UK/Aleppo, Syria: CAB International/ICARDA.14.

22. Singh, K.B., Bejiga, G., and Malhotra, R. 1990. Associations of Some Characters with Seed Yield in Chickpea Collections. Euphytica 49: 83-88.

23. Toker, C. 1998. Estimate of heritabilities and genotype by environment interactions for 100-grain weight, days to flowering and plant height in kabuli chickpeas (Cicer arietinum L). Turk. J. Field Crops 3: 16-20.

24. Ulukan, H., Guler, M., and Keskin, S. 2003. A path coefficient analysis some yield and yield components in faba bean (Vicia faba L.) genotypes. Pakistan Journal of Biological Sciences 6 (23): 1951-1955.

25. Yucel, C., 2004. Correlation and path coefficient analyses of seed yield components in the narbon bean (Vicia narbonensis L.). Turkish Journal of Agriculture and Forestry 28: 371-376.