| تعداد نشریات | 56 |
| تعداد شماره‌ها | 2,143 |
| تعداد مقالات | 22,145 |
| تعداد مشاهده مقاله | 96,819,365 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 34,509,370 |
آشنایی‌زدایی در دیوان شعری عرار (مطالعه موردی؛ پنج قصیده: یاحلوة النظرة، متی، راهب الحانة، قالوا أناب، شباب) | ||
| زبان و ادبیات عربی | ||
| مقاله 1، دوره 8، شماره 14، اسفند 1395، صفحه 1-26 اصل مقاله (740.09 K) | ||
| نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jall.v8i14.54359 | ||
| نویسندگان | ||
| حسین ابویسانی؛ لیلا حسینی* | ||
| دانشگاه خوارزمی | ||
| چکیده | ||
| آشنایی‌زدایی، خروج از مألوف و آشناست؛ خروجی که در پی آن در خواننده یا شنونده سخن، شگفتی حاصل شود؛ یعنی شاعر یا ادیب با زدودن تکرار از زبان، سخنی زیبا و تأثیرگذار خلق کند. شگرد شاعر یا ادیب این است که عادت را از زبان می‌زداید و زبانی نو می‌آفریند؛ زبانی که مهم‌ترین هدفش برجسته‌سازی گفتار است و این همان زبان شعر است. آشنایی‌زدایی، در نظرِ صورتگرایانِ روس، هر نوع نوآوری در قلمروِ ساخت و صورت‌ها است و هر پدیدۀ کهنه‌ای را در صورتی نو در آوردن؛ یعنی"هنر سازه" را از نو زنده و فعّال کردن. مثلاً یک تشبیه را که به علّت تکرار، دستمالی شده و نمی‌تواند فعّال باشد، از طریقی فعّال کردن. مصطفی وهبی التل متخلص به عرار، شاعر، ادیب و روشنفکر اردنی است. در شعر وی نشانه‌هایی از عشق، شراب و مستی، هستی و نیستی، زندگی و مرگ، عیاشی و خوشگذرانی را می‌توان دید، یکی از ویژگی‌های برجسته شعر وی آشنایی‌زدایی است که قاعده افزایی، هنجارشکنی در قافیه، تصاویر زیبا و ترکیب‌های نوین، انسجام و هماهنگی در شعر، از شیوه‌های آن است. در این پژوهش سعی بر آن است تا بر اساس نظریه‌های صورتگرایان و با ارائه مقدمه‌ای کوتاه در نقد صورتگرایی و اصول آن، شیوه‌های آشنایی‌زدایی در پنج قصیدۀ منتخب از دیوان عرار با روش تحلیلی - توصیفی مورد بررسی قرار گیرد و به این سؤال پاسخ دهد که: کدام‌یک از شیوه‌های آشنایی‌زدایی در این پنج قصیده متداول بوده است و هدف وی از این رویکرد ادبی چه بوده است؟ و ازجمله نتایج این جستار، آشنایی‌زدایی است که آن را در قالب قاعده افزایی، توازن آوایی، هنجارشکنی در قافیه، تجدید و نوآوری در برخی اوزان عروضی خلیلی می‌توان به شمار آورد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آشنایی‌زدایی؛ صورتگرایی؛ توازن آوایی؛ وحدت قافیه؛ عرار | ||
| مراجع | ||
|
الف) کتاب‌های فارسی
احمدی، بابک. (1390ش). ساختار وتأویل متن. چاپ دوازدهم. تهران: نشر مرکز.
الیوت،تی.اس. (1375ش). برگزیده آثار در قلمرو نقد ادبی. ترجمه وتألیف سید محمد دامادی. تهران: انتشارات علمی.
امامی، نصرالله. (1385ش). مبانی وروش های نقد ادبی. چاپ سوم. تهران: نشر جامی.
تامسون،جورج. (1356ش). خاستگاه زبان، اندیشه و شعر. ترجمه جلال علوی نیا. تهران: انتشارات حقیقت.
ثمره،یدالله. (1364ش). آواشناسی زبان فارسی. تهران: مرکزنشر دانشگاهی.
رجایی، نجمه. (1387ش). آشنایی با نقد ادبی معاصر عربی. چاپ اول. مشهد. انتشارات دانشگاه فردوسی.
سلدان، رامان. (1377). راهنمای نظریه ادبی معاصر. ترجمه عباس مخبر. چاپ دوم. تهران: انتشارات طرح نو.
شایگان فر، حمیدرضا. (1380ش). نقدادبی، معرفی مکاتب نقد. بدون چاپ. تهران: انتشارات دستان.
شمیسا، سیروس. (1388ش). نقد ادبی. چاپ سوم. تهران. نشر میترا.
---------. (1374ش). آشنایی با عروض وقافیه. چاپ یازدهم. تهران: انتشارات فردوسی.
شفیعی کدکنی،محمدرضا. (1384ش). موسیقی شعر. چاپ سوم. تهران: موسسه انتشارات آگاه.
---------------. (1372ش). صور خیال در شعر فارسی. چاپ پنجم. تهران: نشر آگاه.
--------------. (1391ش). رستاخیز کلمات،درس گفتارهایی درباره نظریه ادبی صورتگرایان روس. تهران: چاپ دوم. انتشارت سخن.
صفوی،کوروش . (1380ش). از زبان شناسی به ادبیات. ج (1و2). چاپ دوم. تهران: انتشارات سوره مهر.
طوسی، خواجه نصیر الدین . (1369ش). معیار الأشعار. تصحیح جلیل تجلیل. انتشارات ناهید.
علوی مقدم،مهیار . (1377ش). نظریه‌های نقد ادبی معاصر، صورتگرایی وساختارگرایی. چاپ اول. تهران: انتشارات سمت.
غلامرضایی، محمد . (1387ش). سبک شناسی شعر پارسی از رودکی تا شاملو. تهران: جامی.
فضیلت،محمود . (1390ش). اصول و طبقه بندی نقد ادبی. چاپ اول. تهران: انتشارات زوّار.
موران،برنا . (1389ش). نظریه‌های ادبیات ونقد. برگردان: ناصر داوران. چاپ اول. تهران: موسسه انتشارات آگاه.
میلر، هنری و دیگران . (1348). تولد شعر. ترجمه منوچهر کاشف. تهران: مرکز نشر سپهر.
وحیدیان کامیار، تقی . (1369). وزن و قافیه شعر فارسی. چاپ دوم. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
ولک، رنه وآوستن وارن . (1373ش). نظریه ادبیات. مترجمان: ضیاء موحّد و پرویز مهاجر. چاپ اول. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
ب) کتاب‌های عربی
ابراهیم، انیس . (1965). موسیقی الشعر. القاهرة. مکتبة النجلو المصریة. الطبعة الثالثة.
ابو مطر، احمد . (1987م). عرار الشاعر اللامنتمی. الأِسکندریة. أَقلام الصحوة. دار الصبرا للطباعة و النشر.
اسماعیل، عزّ الدین . (1992م). الأسس الجمالیة فی النقد العربی. بیروت. دار الفکر العربی. ط1.
أمل محمد حمد العمایرة . (2009م). الموروث الشعبی فی الشعر الأردنی الحدیث. عمان. انتشارات جامعة مؤتة.
بکار، یوسف . (1988 م). الترجمات العربیه لرباعیات الخیام. الدوحه. منشورات مرکز الوثائق والدراسات الانسانیه. جامعة قطر.
شکری، عیاد . (1964م). موسیقا الشعر العربی. القاهرة. دار المعرفة.
الصالح،صبحی . (2002م). دراسات فی اللغة. بیروت. دار العلم للملایین. چاپ پانزدهم.
العاکوب، عیسی علی . (2008م). التفکیر النقدی عند العرب. الطبعة السادسة. دمشق. دار الفکر.
الفاخوری، حنّا . (1986م). الجامع فی تاریخ الأدب العربی. الطبعة الأولی. بیروت. دار الجیل.
ریتشاردز،ارمسترونج . (1963م). مبادیء النقد الأدبی. ترجمة د.لویس عوض. القاهرة. مکتبة الانجلو المصریة .
الزعبی، زیاد صالح . (1999م). عشیات وادی یابس، بیروت، جمع وتحقیق وتقدیم دیوان مصطفی وهبی التل (عرار)، الموسسه العربیه للدراسات والنشر و دار الفارس للنشر والتوزیع، الطبعه الثانیه.
عتیق، عبدالعزیز . (1722م). علم العروض والقافیة،بیروت،دار النهضة العربیة.
الـــــملثم،البدوی (یعقوب العودات). (1980م). عرار شاعر الاردن، بیروت، دار القلم.
المجذوب، عبدالله . (1955م). المرشدفی فهم أشعار العرب،جزءان، دون المکان،طبعة مصطفی الحلبی،الطبعة الأولی.
الملائکة، نازک . (1997م). الدیوان،بیروت،دار العلم للملایین.
ج) مقالات
عباسلو، احسان . (1391ش). نقد صورت گرایانه، برگرفته از کتاب ماه و ادبیات، شماره 65 (پیاپی 179).
مدرسی، فاطمه ومحمد بامدادی . (1398ش). نگاهی به موسیقی اشعار محمدرضا شفیعی کدکنی، سمنان، انتشارات دانشگاه سمنان، مجله مطالعات زبانی وبلاغی، شماره 1،صص115-140.
مدرسی، فاطمه و امید یاسینی . (1398ش). نقد صورتگرایانه غزلیات حافظ، برگرفته از: مجله سبک شناسی نظم ونثر فارسی (بهار ادب)، شماره اول،صص118-141ادب). | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4,025 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,193 |
||