بررسی رفتار نوآورانه کتابداران و عامل‌های مؤثر بر آن در فرآیند مجموعه‌سازی (مطالعه موردی: کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی)

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 13، دوره 6، شماره 1 - شماره پیاپی 11، آذر 1395، صفحه 243-261   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/riis.v6i1.45015

نویسندگان

فاطمه صلح دوست^* ؛ زهرا جعفرزاده کرمانی

دانشگاه امام رضا (ع)

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان وضعیت رفتار نوآورانه کتابداران در فرآیند مجموعه‌سازی و عامل‌های مؤثر بر آن انجام شده است.
روش: این پژوهش به روش پیمایشی توصیفی- تحلیلی با استفاده از پرسشنامه جهت گردآوری داده‌ها انجام شد. جامعه پژوهش را 104 نفر از کتابداران فعال در فرآیند مجموعه‌سازی سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی تشکیل داده‌اند.
یافته‌ها: به‌طورکلی رفتار نوآورانه کتابداران در حد متوسط (44/2) بود. در مرحله‌های کشف ایده و خلق ایده در حد خوب و در مرحله‌های پشتیبانی و اجرای ایده رفتار نوآورانه کتابداران در حد متوسط بود. از مجموع 81 ایده ارائه شده توسط کتابداران فعال در فرآیند مجموعه‌سازی، 61 ایده اجرایی شده است. بیشترین تعداد ارائه ایده (37) در رابطه با ارائه خدمات به کاربران بالفعل و بالقوه بوده و به لحاظ نوع نوآوری، بیشتر ایده‌های اجرا شده مربوط به نوآوری فرآیند (01/59 درصد) بود. بررسی عامل‌های مؤثر بر رفتار نوآورانه کتابداران نیز نشان داد 9/28 درصد تغییرات رفتار نوآورانه به‌وسیله دانش، 2/28 درصد از طریق ارتباطات و 3/13 درصد به‌وسیله تعهد تبیین می‌شود.

کلیدواژه‌ها

رفتار نوآورانه؛ عامل‌های مؤثر بر رفتار نوآورانه؛ کتابداران؛ فرآیند مجموعه‌سازی؛ سازمان کتابخانه‌ها؛ موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی

مراجع

آقایی فیشانی، تیمور (1390). خلاقیت و نوآوری «با نگرش سیستمی». تهران: کتاب طلایی جامع.

تفرشی، شکوه؛ سپهر، فرشته؛ و کریمی، کبری (1391). بررسی عوامل مؤثر در خلاقیت و نوآوری کتابداران دانشگاهی اصفهان از دیدگاه آنان. پژوهش‌نامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، 2 (1)، 91- 110.

تهوری، زهرا؛ فتاحی، رحمت‌الله (1384). بررسی دیدگاه مسئولان بخش‌های مختلف کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌ها درباره وظایف، دانش و مهارت‌های حرفه‌ای مورد انتظار آن‌ها. مطالعات تربیتی و روانشناسی، 18، 37- 60.

حضوری، محمدجواد (1384). طراحی و تبیین مدل نهادینه کردن نوآوری در بخش دولتی. پایان‌نامه دکتری. دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی، تهران.

سعیدا اردکانی، سعید؛ کنجکاو منفرد، امیررضا؛ حکاکی، مسعود؛ و رضایی دولت‌آبادی، حسین (1392). شناسایی عوامل مؤثر بر توسعه نوآوری فردی. مدیریت توسعه فناوری، 2، 135- 155.

طالبان، محمدرضا (1381). تأملی بر مطالعات و تحقیقات مربوط به تعهد سازمانی در ایران و جهان. نامه پژوهش فرهنگی، (4)، 31- 78.

طبرسا، غلامعلی؛ محبوب، سیامک؛ اسمعیلی گیوی، محمدرضا؛ و اسمعیلی گیوی، حمیدرضا (1389). بررسی تأثیر فرهنگ کارآفرینانه سازمانی بر خلاقیت و نوآوری در نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی،16 (1)، 5- 22.

نوروزی‌چاکلی، عبدالرضا (1389). نقش نوآوری در افزایش اثربخشی خدمات در کتابخانه‌های عمومی: خلاقیت و نوآوری در کتابخانه‌های عمومی. مجموعه مقالات نشست تخصصی اداره کل پژوهش و آموزش نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور (ص 108- 85). تهران: نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور.

ویلسون، گراهام (1378). حل مسئله و تصمیم‌گیری. (دفتر امور مدیران بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامی، مترجم). تهران: دکلمه‌گران.

Basadur, M. (2004). Leading others to think innovatively together: Creative leadership. Leadership Quarterly, 15, 103-121.

De Jong, J. P. J., & Den Hartog, D. N. (2008). Innovative work behavior: Measurement and validation. EIM Business and Policy Research. Retrieved June 16, 2014 from http://www.entrepreneurship-sme.eu/pdf-ez/h200820.pdf.

De Jong, J., & Den Hartog, D. (2010). Measuring Innovative Work Behaviour. Creativity and Innovation Management, 19(1), 23-36.

Dörner, N. (2012). Innovative Work Behavior: The Roles of Employee Expectations and Effects on Job Performance. Doctoral dissertation, University of St. Gallen. Retrieved June 16, 2014 from http://verdi.unisg.ch/www/edis.nsf/SysLkpByIdentifier/4007/$FILE/Dis4007.pdf

Janssen, O. (2000). Job demands, perceptions of effort-reward fairness and innovative work behaviour. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 73, 287-302.

Jantz, R. C. (2013). Incremental and radical innovations in research libraries: An exploratory examination regarding the effects of ambidexterity, organizational structure, leadership and contextual factors. Doctoral Dissertation, Rutgers the State University of New Jersey– New Brunswick. Retrieved October 11, 2013 from http://rucore.libraries.rutgers.edu/rutgers-lib/40599/PDF/1/

Kleysen, R.F., & Street, C.T. (2001). Toward a multi-dimensional measure of individual innovative behavior. Journal of Intellectual Capital, 2(3), 284-296.

Krause, D. E. (2004). Influence-based leadership as a determinant of the inclination to innovate and of innovation-related behaviors: An empirical investigation. The Leadership Quarterly, 15(1), 79-102.

Marques, T., Galende, J., Cruz, P., & Portugal Ferreira, M. (2014). Surviving downsizing and innovative behaviors: a matter of organizational commitment. International Journal of Manpower, 35(7), 930-955.

Oukes, T. (2010). Innovative work behavior: A case study at a tire manufacturer. Bachelor thesis, University of Twente, Retrieved August 31, 2014 from http://essay.utwente.nl/62728/1/Bacheloropdracht_T._Oukes_September_2011(publieke_versie).pdf

Puccio, G.J., Treffinger, D.J., & Talbot, R.J. (1995). Exploratory examination of relationships between creativity styles and creative products. Creativity Research, 8(2), 157-172.

Rowley, J. (2011). Should your library have an innovation strategy?. Library Management, 32(4/5), 251-265.

Scott, S. G., & Bruce, R. A. (1994). Determinants of innovative behavior: A path model of individual innovation in the workplace. Academy of management Journal, 37(3), 580-607.

Vang Helgesen, A. (2009). Influence of the Stage Gate on Innovation Performance in Creative Organisations- an exploratory study. Master thesis, Copenhagen Business School. CBS, Department of Innovation and Organisational Economics. Retrieved December 28, 2013 from http://studenttheses.cbs.dk/bitstream/handle/10417/1260/anders_vang_helgesen.pdf?sequence=1

Waenink, E. (2012). Creating innovative employees: the effect of competences on innovative work behavior and the moderating role of human resource practices. Master thesis, University of Twente. Retrieved August 12, 2014 from http://essay.utwente.nl/61964/1/Final_Version_Master_Thesis_Elles_Waenink_-_August_2012.pdf

Xerri, M. J. (2013). Are committed employees more likely to exhibit innovative behaviour: a social exchange perspective. Doctoral Dissertation, Southern Cross University, Lismore, NSW. Retrieved August 12, 2014 from epubs.scu.edu.au/cgi/viewcontent.cgi?article=1323&context=these.