1استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی تهران
2دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق اقتصادی دانشگاه علامه طباطبایی تهران
چکیده
فرآیند خصوصیسازی میتواند در رسیدن به اهداف خصوصیسازی و در کل، در نحوه عملکرد بانکها، تأثیر به سزایی داشته باشد. برنامههای خصوصیسازی در اکثر کشورهای توسعه‌یافته سال‌هاست که اجرا شده و طبعاً پژوهشها در این زمینه کمی قدیمی هستند. در ایران تعداد معدودی (تنها 4 مورد) از بانکهای دولتی موجود خصوصیسازی شدهاند و انتظار میرود با توجه به اینکه وضعیت غالب نظام بانکی ایران، دولتی است؛ موج بعدی خصوصیسازی شامل طیف گستردهای از بانکها باشد. در این مقاله با روشی توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانهای، نتایج تجربۀ حاصل از خصوصیسازی صورت گرفته را جهت یافتن راهکار مناسب در تعیین فرآیند خصوصیسازی، موردبررسی قرار میدهیم و به دنبال پاسخ این سؤال خواهیم رفت: بایستههای حقوقی خصوصیسازی بانکها در جهت رسیدن به اهداف خصوصیسازی چیست؟ تجربه موج اول خصوصیسازی بانکها در ایران موفق نبوده است. وضع مقررات مستقل در جهت خصوصیسازی بانکها و توجه به قوانین تسهیلکنندۀ رقابت، به ویژه در حوزۀ پولی و تعیین نهاد خصوصیسازی مستقل و استقلال نهاد تنظیمگری پولی از دولت و اعمال روش واگذاری مدیریت بجای روش عرضۀ عمومی سهام، میتواند راه‌های مناسبی در جهت موفقیت خصوصیسازی باشد.
1. فارسی الف- کتاب 1. آجری آیسک، عاطفه (1397). حقوق خصوصی سازی و قواعد مشترک حاکم بر قراردادهای آن، تهران، شرکت سهامی انتشار. 2. آقابابایی، رضا (1384). تحلیل خصوصی سازی بانکها در ایران از منظر نهاد گرایی، تهران، موسسه تحقیقاتی تدبیر اقتصاد. 3. باقری، محمود (1390). نقش حقوق شرکت ها و بازار بورس در موفقیت خصوصی سازی، تهران، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات اقتصادی. 4. زنجیرانی فراهانی، نسیبه (1386). ملزومات رشد و توسعه بازار سرمایه ایران، تهران، موسسه کار و تامین اجتماعی ب- مقاله 1. اثنی عشری، ابوالقاسم و اعتماد نیا، محسن (1390). «مقایسه تئوریک انواع روشهای خصوصی سازی وقابلیت بکارگیری این روشها در واگذاری مراکز تلفن به بخش خصوصی»، ماهنامه بررسی مسائل و سیاستهای اقتصادی، شماره های 1 و 2، صفحات 111 الی 130 2. باقری، محمود و سفیداری، سیاوش (1391). «فرآیند گذار بانک ها از مالکیت دولتی به مالکیت خصوصی با نظر به دلایل طرفداران دولتی و خصوصی بودن بانک ها»، فصلنامه برنامه و بودجه، شماره 3، صفحات 25 الی 51 3. بهرامی، حمیدرضا و علائی، وریا (1392). «فرآیند خصوصی سازی بانک ها در کشورهای همسان»؛ مجله اقتصادی (وزارت امور اقتصادی و دارایی)، شماره 5 و 6، صفحات 17 الی 42. 4. پیری، پرویز (1387). «جایگاه بورس در سیاستهای کلی اصل 44 و لایحه اجرای اصل 44» ؛ فصلنامه بورس اوراق بهادار ، شماره 73، صفحات 17 الی 42. 5. خندان، عباس (1394). «خصوصی سازی: نگاهی تاریخی به تجربه ایران»؛ مجله اطلاعات سیاسی - اقتصادی، شماره 30، صفحات 190 الی 201. 6. زمان‌زاده، حمید (1389). «طرح تحول نظام بانکی: از شناسایی ریشه معضلات تا ارائه راهبرد اصلاحی»، مجله تازه‌های اقتصاد، شماره 130، صفحات 19 الی 26. 7. زنگی‌آبادی، علی و علی‌حسینی، رحمان (1389). «سیر تحول بانکداری از آغاز تا کنون»، مجله بانک و اقتصاد، شماره 110، صفحات 17 الی 27. 8. صفاجو، بهنام و امینی مهر، اکبر (1394). «بررسی تفاوت تاثیر واگذاری تدریجی و بلوکی سهام در فرآیند خصوصیسازی شرکتهای فعال در صنایع بیمه و بانک»، فصلنامه پژوهش حسابداری، شماره 1، صفحات 47 الی 63. 9. قربانی، محمود و شعبانی، کیوان (1394). «رابطه بهسازی اقتصادی، راهبری شرکتی و روش های خصوصی سازی با عملکرد شرکت های تازه خصوصی سازی شده ایران و ترکیه»، فصلنامه دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، شماره 14، صفحات 107 الی 123. 10. کریمی پتانلار، سعید (1383). «خصوصی سازی، اندازه‌ی دولت و اشتغال در جمهوری اسلامی ایران»؛ پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی، شماره 13، صفحات 105 الی 128. 11. میری، اشرف السادات (1385). «بررسی موانع و مشکلات توسعه بانکهای خصوصی در ایران»، مجله اقتصادی (وزارت امور اقتصادی و دارایی)، شماره 57 و 58، صفحات 71 الی 87. ج- پایان نامه 12. سرکانیان، افشار (1389). «مقایسه روش خصوصی سازی شرکتهای دولتی از طریق کوژن سهام (سهام عدالت) نسبت به عرضه عمومی سهام» پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد مدیریت مالی، دانشگاه تهران 13. شمسیان، نسرین (1389). «خصوصی سازی و تاثیر آن بر درجه رقابت در سیستم بانکی کشور»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی 14. گنجی، امید (1395). «جنبه‌های حقوقی ادغام ناشی از قانون موسسات مالی و اعتباری»، پایان نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما دکتر امین جعفری، دانشگاه علامه طباطبایی 2. انگلیسی الف- مقاله 15. Germa Bel, Retrospectives (2006) "The Coining of "Privatization" and Germany's National Socialist Party", Journal of Economic Perspectives, Volume 20, Number 3. 16. George R.G. Clarke, Robert Cull, and Mary Shirley, (2003) "Empirical Studies of Bank Privatization", Journal of Development Economics Research Group at the World Bank 17. Josef C. Brada, (1996) "Privatization Is Transition or Is It?", Journal of Economic Perspectives, Volume 10, Number 2 18. Michel Berne & Gerard Pogorel, (2004) "Privatization experiences in France", cesifo working paper NO 1195 category 9: Industrial organization (PRESENTED AT CESIFO CONFERENCE ON PRIVATISATION EXPERIENCES IN THE EU NOVEMBER 2003) 19. William L.Megginson, (2005) "The economics of bank privatization" , Journal of Banking & Finance, Volume 29, Issues 8-9.
