حضرات خمس در شروح مختلف فصوص الحکم ابن عربی

جستارهای نوین ادبی

مقاله 7، دوره 41، شماره 4 - شماره پیاپی 163، بهمن 1387، صفحه 137-150   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jls.v41i1.13186

نویسنده

خلیل اللهی خلیل اللهی^*

چکیده

هدف مقاله حاضر بررسی شروح فصوص الحکم وارائه معنی حضرات خمس و تقسیمات و بیان نظریّات شارحان مختلف و همچنین موارد اختلاف و متشابه آنهاست. در این باره، با بررسی بیش از سی شرح مختلف فصوص الحکم این موارد نشان داده شده است: آنجایی که حضرات خمس یک اصطلاح بیش نیست، اما اهل کشف و تحقیق، در تقسیم آن یا از راه تقلید و یا نوآوری نظر داده‌اند، در مجموع، مراتب کلی هستی را که محل تجلّی و ظهورات حق است،«حضرات» ‌نامیده‌اند که برخی تعداد آن را پنج و برخی دیگر شش گفته‌اند، نتیجه اینکه حضرات خمس اصطلاحی است که در متون عرفانی، به خصوص در شروح مختلف آثار ابن عربی دیده می‌شود که البته نامگذاری هر یک از حضرات در بین تمام شارحان همسان نیست؛ هر یک بنابر آگاهی و ذوق خودآن را تقسیم‌بندی کرده‌اند در پایان نیز جدولی برای دسترسی اجمالی به آن ارائه شده است