تأثیر تنش شوری ناشی از کلرور سدیم برخصوصیات فیزیولوژیکی، کمیت وکیفیت ارقام پاییزه کلزا

آب و خاک

مقاله 14، دوره 24، شماره 2، خرداد 1389   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v0i0.3250

نویسندگان

احمد بایبوردی^{* 1}؛ سیدجلال سید طباطبایی²؛ علی احمداف¹

¹دانشگاه باکو

²دانشگاه تبریز

چکیده

چکیده
شوری یکی از تنش‌های مهم محدود کننده تولیدات کشاورزی می‌باشد. شوری با تأثیر گذاشتن بر روی بیشتر فعالیتهای فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی، رشد و نمو گیاه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به منظور بررسی تأثیر شوری ناشی از کلرور سدیم بر برخی صفات فیزیولوژیکی و فاکتورهای کیفی پنج رقم کلزای پائیزه، آزمایشی در گلخانة تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی آذربایجان‌شرقی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایة کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 87 به اجراء درآمد. پنج سطح شوری شامل (شاهد)، 50 میلی‌مولار، 100 میلی‌مولار، 150 میلی‌مولار و 200 میلی‌مولار کلرور سدیم ) بـه عنـوان فـاکتور اول و ارقــام بـــه عنوان فاکتـــــور دوم ( Fornax, Licord, Elite, SLM046, Okapi) در نظر گرفته شدند. در طول رشد غلظت عناصر سدیم و پتاسیم، کلسیم و منیزیم و نسبت K/Na برگ، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، فتوسنتز، تنفس، درصد روغن، میزان اسیدهای چرب (لینولئیک، لینولنیک و اولئیک)، کلروفیل کل، a و b و غلظت آنزیم پرولین اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد که همراه با افزایش شوری، غلظت پتاسیم، نسبت K/Na، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، درصد روغن، میزان فتوسنتز و تنفس و غلظت اسیدهای چرب غیر اشباع،‌کلروفیل کل و a و b کاهش یافت. اما در مقابل با افزایش شوری غلظت سدیم، کلسیم، منیزیم و میزان آنزیم پرولین افزایش یافت. رقم SLM046 نسبت به سایر ارقام مورد مطالعه به طور معنی‌داری دارای غلظت کمتر یونهای سدیم، کلسیم و منیزیم و مقادیر بالاتری از یون پتاسیم و نسبت بالای K/Na بود. به نظر می‌رسد بین ارقام مورد مطالعه رقم SLM046 با عملکرد بیشتر و کارآیی بالاتری بوده و در مقابل رقم Elite دارای بیشترین حساسیت به شوری می‌باشد. همچنین در رقم SLM046 در سطوح شوری مختلف میزان اسیدهای چرب غیراشباع به طور معنی‌داری بیشتر از سایر ارقام به دست آمد. همچنین میزان کلروفیل کل، a و b در رقم SLM046 بالاتر از دیگر رقم‌ها بود.

واژه‌های کلیدی: کلزا، شوری، اسید‌های چرب، کلروفیل، فتوسنتز