تأثیر تنش خشکی بر سیستم تثبیت نیتروژن باکتری Sinorhizobium و انباشت متابولیت‌های سازگار در گیاه یونجه (Medicago sativa sp.) رقم بمی

آب و خاک

مقاله 1، دوره 24، شماره 3، مرداد 1389   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v0i0.3603

نویسندگان

محبوبه ابوالحسنی زراعتکار^{* 1}؛ امیر لکزیان²؛ ابوالفضل غلامحسین پور جعفری³؛ عبدالرضا اخگر⁴

¹گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

²دانشگاه فردوسی مشهد

³دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان

⁴دانشگاه ولی عصر رفسنجان

چکیده

چکیده
تنظیم اسمزی با انباشت متابولیت‌های سازگار یکی از مکانیسم‌های کارآمد سازگاری گیاه در برابر تنش خشکی است که موجب حفظ آماس یاخته در شرایط کم آبی می‌شود. گیاهان لگوم مایه‌زنی شده با جدایه‌های بومی باکتری بردبار در برابر خشکی از کارآمدی چشم‌گیری برخوردارند، زیرا نیتروژن با تأثیر بر انباشت متابولیت‌ها در شرایط خشکی احتمالاً به تنظیم اسمزی کمک می‌کند. برای شناسایی جدایه‌های Sinorhizobium بردبار در برابر شرایط خشک، از مناطق گوناگون در استان کرمان 80 جدایه جداسازی و خالص‌سازی شدند. سپس به منظور بررسی درجه بردباری جدایه‌ها در برابر خشکی، رشد آنها در پتانسیل‌های آبی 0، 1-، 2-، و 5/3- مگاپاسکال (پلی‌اتیلن‌‌گلیکول 6000) بررسی شد و جدایه‌ها در دو گروه بردبار و حساس به خشکی گروه‌بندی شدند. از 4 جدایه Sinorhizobium (دو جدایه بردبار و دو جدایه حساس) جداسازی شده از خاک‌های استان کرمان برای مایه‌زنی گیاه یونجه (رقم بمی) در شرایط تنش خشکی در گلخانه استفاده شد. آزمایش به گونه فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی در چهار تکرار در شرایط گلخانه انجام شد. نتایج نشان داد که در شرایط کمبود آب، مایه‌زنی گیاه یونجه با جدایه‌های Sinorhizobium بردبار در برابر خشکی نسبت به جدایه‌های حساس، بطور معنی‌داری فعالیت آنزیم نیتروژناز، وزن خشک اندام هوایی، غلظت پرولین در برگ، میزان قندهای کاهنده در ریشه، میزان کل پروتئین‌های محلول در اندام هوایی و نسبت پتاسیم به سدیم در بخش هوایی و ریشه را افزایش داد.

واژه های کلیدی: Sinorhizobium، یونجه، خشکی، آنزیم نیتروژناز، قندهای کاهنده، پرولین