امکان‌سنجی استفاده از سوپر جاذب رطوبت به‌‌منظور کاهش تنش خشکی وارده به ذرت(Zea mays L.) در یک نظام زراعی کم‌‌نهاده در شرایط مشهد

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 5، دوره 5، شماره 3 - شماره پیاپی 17، مهر 1392، صفحه 272-281   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v5i3.28999

نویسندگان

محسن جهان^{* 1}؛ نفیسه کمایستانی¹؛ فاطمه رنجبر²

¹گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

²فردوسی مشهد

چکیده

به‌منظور بررسی اثر سوپرجاذب در کاهش تنش خشکی در گیاه ذرت (Zea mays L.)، آزمایشی به‌صورت اسپلیت پلات در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 91-1390 در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. کرت‌های اصلی شامل: 1) کاربرد40 کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب، 2)80 کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب، 3) عدم مصرف سوپرجاذب و کرت‌های فرعی شامل فواصل مختلف آبیاری (7،10،14 روز بودند). نتایج آزمایش نشان داد که ارتفاع بوته (5/140 سانتی‌متر)، ماده خشک (5/144 گرم در مترمربع) تحت تأثیر سوپرجاذب قرار گرفت، به‌طوری‌که بیشترین مقدار آنها از کاربرد سطح دوم سوپرجاذب حاصل شد. ارتفاع بوته، ماده خشک، دمای کانوپی، تعداد ذرت، وزن تر، عملکرد اقتصادی، و وزن صد دانه تحت تأثیر فواصل آبیاری قرار گرفتند و هیچ تفاوت معنی‌داری بین دور آبیاری 10 و14 روز بین ارتفاع بوته، ماده خشک، دمای کانوپی، شاخص برداشت و وزن صددانه وجود نداشت که این نتایج می‌تواند در رابطه با کاهش آب مورد نیاز برای آبیاری ذرت مهم باشد. اثر تیمارهای آزمایشی بر شاخص برداشت غیرمعنی‌دار بود. برهمکنش بین سوپرجاذب و فواصل آبیاری نشان داد که در سطح دوم سوپرجاذب تفاوت قابل ملاحظه‌ای بین فواصل آبیاری 10 و 14 روز درتمام صفات وجود نداشت. اثرات متقابل برای فواصل آبیاری 7 و 14 روز برای تمامی شاخص‌ها به جز ماده خشک و عملکرد اقتصادی یکسان بود. به‌نظر می‌رسد که افزایش مصرف سوپرجاذب در افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک و در نهایت کاهش تنش خشکی موثر بود و افزایش فواصل آبیاری از 7 به 14 روز هیچ گونه کاهشی درعملکرد و اجزای عملکرد ذرت در شرایط مشهد ایجاد نمی‌کند.

کلیدواژه‌ها

شاخص برداشت؛ عملکرد دانه؛ دور آبیاری؛ منطقه نیمه‌خشک؛ ظرفیت نگه‌داری آب در خاک