بررسی عوامل مؤثر بر سهم بازار، مطالعه موردی صنایع بزرگ مواد غذایی و آشامیدنی ایران

مجله اقتصاد و توسعه کشاورزی

مقاله 5، دوره 28، شماره 3، مهر 1393، صفحه 260-271   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jead2.v0i0.32627

نویسنده

علی دهقانی^*

دانشگاه شاهرود

چکیده

این مقاله به بررسی تأثیر سودآوری، هزینه های تحقیق و توسعه، درجه تمرکز بازار و تبلیغات بر سهم بازار در بنگاه های بزرگ تولیدی مواد غذایی و آشامیدنی ایران پرداخته است. برای این منظور از داده های کارگاه های بزرگ صنعتی با 50 نفر کارکن و بالاتر و فعال در 23 کد 4 رقمی ISIC تولید مواد غذایی و آشامیدنی ایران و در طی سال های1390-1379 استفاده شده و مدل تحقیق با بهره گیری از رهیافت داده های تابلویی تخمین زده شده است. نتایج حاصل از تخمین مدل دلالت بر این دارد که کشش سهم بازار بنگاه های بزرگ تولیدی مواد غذایی و آشامیدنی ایران نسبت به متغیر سودآوری، در مقایسه با سایر متغیرهای توضیحی مدل، بیش‌تر بوده و متغیرهای هزینه های تبلیغات، هزینه های تحقیق و توسعه و درجه تمرکز بازار نیز دارای تأثیر مثبت و معنی دار بر سهم بازار این صنایع می باشند. از این‌رو مهم‌ترین توصیه سیاستی این مطالعه آن است که مدیران بنگاه‌ها و مسئولین اقتصادی با فراهم نمودن بستر لازم زمینه را برای افزایش هزینه های تحقیق و توسعه، هزینه های تبلیغات و افزایش سودآوری بنگاه های بزرگ تولیدی مواد غذایی و آشامیدنی ایران را فراهم نموده و از این طریق به افزایش سهم بازاری آن‌ها کمک نمایند.

کلیدواژه‌ها

سهم بازار؛ تبلیغات؛ درجه تمرکز؛ تحقیق و توسعه؛ سودآوری؛ داده های تابلویی

مراجع

1- اصغرپور ح.، فلاحی ف.، خداداد کاشی ف.، پورعبادالهان م.، دهقانی ع. 1391. رابطه تأثیر نوآوری بر سهم بازار در صنایع نساجی، چرم و پوشاک ایران. فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی اقتصادی در ایران دانشگاه بوعلی سینا. سال اول. شماره 1.

2- اصغرپور ح.، فلاحی ف.، دهقانی ع. 1391. تأثیر نوآوری بر بی ثباتی سهم بازار در صنایع غذایی و آشامیدنی ایران. نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی (علوم و صنایع کشاورزی) دانشگاه فردوسی مشهد، جلد 26، شماره 3.

3- دهقانی ع.، خردمند ک.، عبدی م. 1386. اثر بخشی هزینه های تحقیق و توسعه (بررسی موردی تعاونی های تولیدی استان خراسان رضوی و صنایع ایران). فصلنامه بررسی های اقتصادی (اقتصاد مقداری). شماره چهارم.

4- مرکز آمار ایران. 1386-1379. نتایج طرح های آمار گیری از کارگاه های صنعتی با 50 نفر کارکن و بالاتر کشور.

5- مرکز آمار ایران. گزارش های نتایج آمارگیری از کارگاه های صنعتی 50 نفر کارکن و بیش‌ترکشورطی سال های 1387-1390. ناشر: دفتر ریاست. روابط عمومی و همکاری های بین الملل. تهران.

6- فلاحی ف.، دهقانی ع. 1389. ارزیابی تأثیر هرینه های تبلیغات و تمرکز بر سودآوری صنایع ایران، رهیافت داده های تابلویی پویا. فصلنامه پژوهش های رشد و توسعه اقتصادی، سال اول، شماره اول.

7- فلاحی ف.، فشاری م.، ممی‌پور س. 1389. بررسی ارتباط متقابل بین متغیرهای تبلیغات، تمرکز و سودآوری در صنایع ایران (رهیافت معادلات رگرسیون به ظاهر نامرتبط). فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران. شماره 45.

8- Abel-Koch J. 2011. Firm Size and the Choice of Export Mode. Gutenberg School of Management and Economics. Gutenberg School of Management and Economics. Discussion Paper number, 1105: 1-39.

9- Arellano M., Bond S. 1991. Some tests of specification for panel data: Monte Carlo evidence and an application to employment equations. Review of Economic Studies, 58: 277–297.

10- Baldwin J., Gorecki P.K. 1985. The Determinants of Small Plant Market Share in Canadian Manufacturing Industries in the 1970s’. The Review of Economics and Statistics, 67:156–161.

11- Barhtwall R.R. 2000. Industrial Economics: An introductory Text book. John Wiley & Sons Australia.

12- Brozen Y., 1971. The Persistence of High Rates of Return in High Stable Concentration Industries. Journal of Law and Economics, 14:501:512.

13- Başak D., Aytekin G., Onur Y. 2013. Wages, Profitability and Market Structure: Threshold Regression Analyses. Iktisat Isletme ve inans. Bilgesel Yayincilik, 28(331): 33-56.

14- Demsetz H. 1973. Industry Structure, Market Rivalry and Public Policy. Journal of Law and Economics, 16(1): 1-9.

15- Feeny S., Rogers M. 1999. Market share, Concentration and Diversification in Firm Profitability, Forthcoming Melbourne Institute Working Paper: 1-20.

16- Franklin G., Mixon J., Hsing Y. 1997. The determinants of market share for the ‘dominant firm' in telecommunications, Information Economics and Policy, 4 (4): 309:318.

17- Evgeni G. 2012. Effects of market share on the bank’s profitability. Review of Applied Socio-Economic Research. Pro Global Science Association, 3(1): 87-94.

18- Graevenitz G., Sandner P. 2009, Are Advertising and R&D Complements?. Working Paper: 1-34.

19- Hengzhong L., Siokis F. 2003. Market share determination in marketing service industries - A demand side approach. Economics of Innovation and New Technology. Taylor and Francis Journals, 12(5):413-423.

20- Kato M., Yuji H. 2006. Market Share Instability and the Dynamics of Competition: Panel Data Analysis of Japanese Manufacturing Industries. Review of Industrial Organization, 28: 165-182.

21- Kelly B. 2002. Advertising and Market Share Dynamics Revisited. Applied Economics Letters, 9: 763-767.

22- Kim J., Yang Lee C. 2008. The Relationship between R&D and Market Share: The Schumpeterian Hypothesis Revisited and Implications. Graduate School of Management KAIST. :1-21.

23- Kurtz R., Rhoades S.A. 1992. A Note on the Market Share Profitability Relationship. Review of Industrial Organization, 7: 39-50.

24- Malebra F. 1992. Learning by Firms and Incremental Technical Change. Economic Journal, 102: 845-859.

25- Mancke R.B. 1974. Causes of Inter Firm Profitability Differences: A New Interpretation of the Evidence. Quarterly Journal of Economics, 88: 181-193.

26- Matraves C., Rondi L. 2005. Product Differentiation, Industry Concentration and Market Share Turbulence. CERIS Working Paper: 1-26.

27- Nakao T. 1993. Market Share, Advertising, R&D and Profitability: An Empirical Analysis of Leading Industrial Firms in Japan. Review of Industrial Organization, 8: 315-328.

28- Park M. 2008. Advertising and Market Share Dynamics, University of Minnesota. Ph.D dissertation: 1-52.

29- Fadzlan S. 2010. Financial depression and the profitability of the banking sector of the Republic of Korea: panel evidence on bank-specific and macroeconomic determinants. Asia-Pacific Development Journal, United Nations Economic and Social Commission for Asia and the Pacific (ESCAP), 17(2): 65-92.

30- Fadzlan S. 2011. Profitability of the Korean Banking Sector: Panel Evidence on Bank-Specific and Macroeconomic Determinants, Journal of Economics and Management, College of Business, Feng Chia University. Taiwan, 7(1): 43-72.

31- Schiefer J., Hirsch S., Hartmann M., Gschwandtner A. 2013. Industry, firm, year and country effects on profitability in EU food processing. Studies in Economics. 1309. Department of Economics. University of Kent.

32- Mirzaei A., Liu G., Beirne J. 2012. Market Structure and Bank Profitability: Emerging versus Advanced Economies, Economics Bulletin. Access Econ, 32(4): 3166-3173.

33- CJ S. 1974. Advertising, Concentration and Competition. Economic Journal, 85: 156-76.

34- LG T.1964. Advertising and Competition. Journal of Political Economy, 72: 537-62.

35- LG T.1969. Another Look at Advertising and Competition. Journal of Industrial Eco, 18: 85-94.

36- S.G T. 2010. The Market Structure, Conduct and Performance Paradigm Re-applied to the International Tourist Hotel Industry. African Journal of Business Management, 4 (6): 1116-1125.

37- Wei Y., Kent M. 2014. The determinants and profitability of switching costs in Chinese banking. Cardiff Economics Working Papers.E2014/13. Cardiff University. Cardiff Business School.Economics Section.

38- M.S W., R.T R. 1998. Market Share Dispersion among Leading Firms as a Determinant of Advertising Intensity. Review of Industrial Organization. Springer, 13(5): 495-508.

39- Woodrow, J., Eckard, E. 1987. Advertising, Competition, and Market Share Instability. Journal of Business, 60 (4): 532-559.