بازنمایی شیوه های گفتار روایی در رمان پایداری فلسطین (بررسی موردی: رمان «الطنطوریه» از رضوی عاشور)

زبان و ادبیات عربی

مقاله 9، دوره 11، شماره 1، فروردین 1398، صفحه 231-251   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jall.v11i2.65713

نویسندگان

نسرین عباسی؛ صلاح الدین عبدی^*

دانشگاه بوعلی سینا

چکیده

دانش روایت­ شناسی به دنبال استنباط کیفیت عناصر روایی، قواعد داخلی حاکم بر روایت و تأثیر این قواعد در زیبایی متن است تا به دنبال آن، میزان ظرفیت هنری متن را مشخص کند. در این میان بحث در مورد شیوه ­های بازنمود گفتار داستانی از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. لیچ و شورت ازجمله پژوهشگران ساختارگرایی هستند که به‌صورت علمی و هدفمند به موضوع شیوه ­های گفتار­داستانی پرداخته‌اند. ایشان در مطالعات روایی خویش، شیوه ­های بازنمایی گفتار را بر گفتار مستقیم، غیر مستقیم، غیر مستقیم آزاد، آزاد مستقیم و گزارش روایتی تقسیم کرده­اند. این پژوهش با روش توصیفی - تحلیلی به بررسی وجوه بازنمایی گفتار در رمان الطنطوریه اثر رضوی عاشور، نویسنده معاصر مصری می­پردازد تا با درک و فهم آن عناصر، عرصه برای کشف، شهود و روش تولید معنا از متن وی فراهم شود. رهیافت پژوهش نشان می­ دهد که نویسنده در این رمان برای کم کردن فاصله و واقعی و ملموس نشان دادن حوادث از گفتار مستقیم، گفتار مستقیم آزاد استفاده کرده و در مواردی برای ریتم سریع روایت و فاصله بیشتر بین خواننده و شخصیت از گفتار غیر مستقیم، غیر مستقیم آزاد و گزارش روایتی استفاده نموده است و به دلیل وجود مخاطب درون داستانی، تک‌گویی رمان «الطنطوریه» از نوع نمایشی است.

کلیدواژه‌ها

روایت شناسی؛ گفتار داستانی؛ رضوی عاشور؛ الطنطوریه؛ لیچ و شورت

مراجع

1.ابراهیم، السیّد. (1998). نظریة الروایة دراسة لمناهج النقد الأدبی فی معالجة فن القصة. جامعة قاهرة. کلیة الآداب. دارقبا للطباعة و النشر و التوزیع.

2. اخوت، احمد. (1371). دستور زبان داستان. اصفهان: نشر فردا.

3. تایسن، لیس. (1378). نظریه‌های نقد ادبی معاصر. ترجمه مازیار حسین‌زاده و فاطمه حسینی. تهران: نگاه امروز، حکایت قلم نوین.

4. تودوروف، تزوتان (1382). بوطیقای نثر. ترجمه انوشیروان گنجی پور. تهران: نی.

5. جنیت، جیرار (1997). خطاب الحکایة (بحث فی المنهج). ترجمة محمد معتصم و آخرون. الطبعة الثانی. الرباط، المجلس الأعلی للثقافة. الهییة العامة للمطابع الأمیریة.

6. زیتونى، لطیف. (2002). معجم مصطلحات نقد الروایة. بیروت: مکتبة لبنان ناشرون / دارالنهار للنشر

7. الشلمی، لطف الله. (2007)."تحلیل الخطاب الروایی: المفاهیم و التشاکلات". مجلۀالراوی. العدد 1. صص 7 – 23.

8. عاشور، رضوی. (1386). تجربه‌ نویسندگی من. مترجم یاسمین احمدی. فصلنامه سمرقند. سال پنجم. شماره 17: صص 255-261.

9. --------- (2008). أطیاف. مصر. القاهرة: دار الشروق.

10. ---------. (2010). الطنطوریة. مصر. القاهره: دارالشروق.

11. ---------. (2013). أثقل من رضوی. مصر. القاهرة. دارالشروق.

12. عمر، أحمد مختار. (2008). معجم اللغة العربیة المعاصرة. القاهرة: عالم الکتب.

13. الفیصل، سمر روحی. (1995). بناء الروایة العربیة السوریة. دمشق: اتحاد کتاب العرب.

14. لحمدانی، حمید. (1991). بنیة النص السردی (من منظور النقدالعربی). بیروت: المرکزالثقافی العربی.

15. کادن، جان آنتونی. (1380). فرهنگ توصیفی ادبیات و نقد. ترجمه کاظم فیروزمند. تهران: شادگان.

16. کالر، جاناتان (1985). نظریه ادبی. ترجمه فرزانه طاهری. تهران: نشر مرکز.

17. الکردی، عبدالرحیم. (2006). السرد فی الروایة المعاصرة، القاهرة: مکتبۀ الآداب.