بررسی عوامل مؤثر بر اِدراکِ خطر مواجهه با تغییرات آب و هوایی (موردشناسی: کشاورزان گندم‌کار شهرستان کرمانشاه)

جغرافیا و مخاطرات محیطی

مقاله 8، دوره 7، شماره 3 - شماره پیاپی 27، مهر 1397، صفحه 121-134   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geo.v0i0.71853

نویسندگان

یوسف آزادی¹؛ مسعود یزدان‌پناه^{* 2}؛ معصومه فروزانی¹؛ حسین محمودی³

¹دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

²دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

³دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

بخش کشاورزی به علت ماهیت آن و تأثیرپذیری آن از تغییرات آب و هوایی با ریسک بسیار زیادی همراه است؛ ازاین‌رو تولیدات کشاورزی و معیشت آنان را تهدید می‌کند. درک خطرات ناشی از تغییرات آب و هوایی از سوی کشاورزان و عوامل مؤثر بر آن برای کاهش و سازگاری با تغییرات آب و هوایی بسیار مهم است. هدف پژوهش حاضر، بررسی عوامل مؤثر بر اِدراکِ خطر کشاورزان گندم‌کار شهرستان کرمانشاه در مواجهه با تغییرات آب و هوایی بود. جامعه‌ آماری پژوهش حاضر، کشاورزان گندم‌کار شهرستان کرمانشاه به تعداد 30000 نفر بودند که تعداد 380 نفر از آن‌ها بر اساس جدول کرجسی و مورگان به‌عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. در این پژوهش برای انتخاب نمونه مورد مطالعه از روش نمونه‌گیری چند مرحله‌ای طبقه‌ای خوشه‌ای تصادفی متناسب با حجم جامعه آماری بهره گرفته شد. ابزار گرد‌آوری اطلاعات پرسشنامه‌ای محقق ساخت بود که روایی صوری آن توسط متخصصین مورد تأیید قرار گرفت. پایایی پرسشنامه‌ها نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ بررسی و تأیید شد (91/0- 77/0). به‌منظور تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزارهای SPSS24 و AMOS22 و برای به دست آوردن نقشه موقعیت جغرافیایی محدوده مورد نظر از نرم‌افزار Arc GIS9.3 استفاده شد. نتایج حاصل از مدل معادله‌های ساختاری نشان داد، متغیرهای اعتماد، دانش، نگرش زیست‌محیطی و نگرانی و دغدغه بر اِدراکِ خطر کشاورزان در مواجهه با تغییرات آب و هوایی اثر دارند. درمجموع این متغیرها 31 درصد از تغییر‌پذیری متغیر اِدراکِ خطر کشاورزان در مواجهه با تغییرات آب و هوایی را تبیین نمودند و بخش عمده‌ای از تغییرپذیری متغیر اِدراکِ خطر کشاورزان توسط متغیر نگرش زیست‌محیطی تبیین شد.

کلیدواژه‌ها

تغییرات آب و هوایی؛ اِدراکِ خطر؛ کشاورزان گندم‌کار؛ کرمانشاه

مراجع

آزادی، یوسف؛ یزدان‌پناه، مسعود؛ فروزانی، معصومه؛ محمودی، حسین؛ 1396. ارزیابی رفتار سازگاری گندم‌کاران دیم شهرستان کرمانشاه در رویارویی با تغییرپذیری‌های آب و هوایی: کاربرد نظریه انگیزه حفاظت. کشاورزی بوم‌شناختی. شماره 2. 106-94.

زبیدی، طاهره؛ یزدان‌پناه، مسعود؛ فروزانی، معصومه؛ خسروی‌پور، بهمن؛ 1395. نوع‌شناسی ادراکات کشاورزان گندم‌کار و سبزیکار نسبت به تغییرات آب و هوایی با استفاده از روش‌شناسی کیو (مورد مطالعه: شهرستان حمیدیه خوزستان). پژوهش‌های روستایی. شماره 2. 391-374.

یزدان‌پناه، مسعود؛ زبیدی، طاهره؛ 1396. باورها و درک خطر کشاورزان استان خوزستان نسبت به تغییرات آب و هوایی. مخاطرات محیط طبیعی. شماره 14. 140-123.

یزدان‌پناه، مسعود؛ زبیدی، طاهره؛ زائری، هاجر؛ 1397الف. تبیین سازه‌های روانی مؤثر بر درک خطر مروجان و کارشناسان ترویج کشاورزی استان خوزستان نسبت به تغییرات آب و هوایی. جغرافیا و توسعه. شماره 50. 212-199.

یزدان‌پناه، مسعود؛ فروزانی، معصومه؛ زبیدی، طاهره؛ 1397ب. تعیین عوامل مؤثر بر رفتار سازگاری کشاورزان در مقابله با تغییرات آب و هوایی: مورد مطالعه شهرستان باوی خوزستان. تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران. شماره 1. 147-137.

Ahsan D, Brandt US., 2015. Climate change and coastal aquaculture farmers’ risk perceptions: experiences from Bangladesh and Denmark. Journal of Environmental Planning and Management, 58: 1649-1665.

Arbuckle JG, Morton LW, Hobbs J., 2013. Farmer beliefs and concerns about climate change and attitudes toward adaptation and mitigation: Evidence from Iowa. Climatic Change, 118: 551-563.

Azadi Y, Yazdanpanah M, Forouzani M, Mahmoudi H., 2018. Farmers’ adaptation choices to climate change: A case study of wheat growers in Western Iran. Journal of Water and Climate Change, (in press).

Bosschaart A, Kuiper W, van der Schee J, Schoonenboom J., 2013. The role of knowledge in students’ flood-risk perception. Natural hazards, 69: 1661-1680.

Bremer J, Linnenluecke M. K., 2017. Determinants of the perceived importance of organisational adaptation to climate change in the Australian energy industry. Australian Journal of Management, 42: 502-521.

Brody SD, Zahran S, Vedlitz A, Grover H., 2008. Examining the relationship between physical vulnerability and public perceptions of global climate change in the United States. Environment and behavior, 40: 72-95.

Carlton SJ, Jacobson SK., 2013. Climate change and coastal environmental risk perceptions in Florida. Journal of environmental management, 130: 32-39.

Christensen R, Knezek G., 2015. The climate change attitude survey: Measuring middle school student beliefs and intentions to enact positive environmental change. International Journal of Environmental and Science Education, 10: 773-788.

Clayton S, Devine-Wright P, Stern PC, Whitmarsh L, Carrico A, Steg L, Swim J, Bonnes M., 2015. Psychological research and global climate change. Nature Climate Change, 5: 640-646.

Eggers M, Kayser M, Isselstein J., 2015. Grassland farmers’ attitudes toward climate change in the North German Plain. Regional Environmental Change, 15: 607-617.‏

Heath Y, Gifford R., 2006. Free-market ideology and environmental degradation the case of belief in global climate change. Environment and Behavior, 38: 48-71.‏

Hidalgo MC, Pisano I., 2010. Determinants of risk perception and willingness to tackle climate change. A pilot study. Psyecology, 1: 105-112.

Kabir MI, Rahman MB, Smith W, Lusha MAF, Azim S, Milton AH., 2016. Knowledge and perception about climate change and human health: findings from a baseline survey among vulnerable communities in Bangladesh. BMC public health, 16: 1.‏

Kettle NP, Dow K., 2016. The role of perceived risk, uncertainty, and trust on coastal climate change adaptation planning. Environment and Behavior, 48: 579-606.

Kittipongvises S, Mino T., 2015. Influence of psychological factors on climate change perceptions held by local farmers in the northeast of Thailand. Applied Environmental Research, 37: 69-78.

Läpple D, Van Rensburg T., 2011. Adoption of organic farming: Are there differences between early and late adoption?. Ecological economics, 70: 1406-1414.

Le Dang H., 2014. Adaptation to climate change: the attitude and behaviour of rice farmers in the Mekong Delta, Vietnam.‏ Doctoral dissertation, The University of Adelaide, Adelaide.

Li S, Juhasz-Horvath L, Harrison PA, Pinter L, Rounsevell MD., 2017. Relating farmer's perceptions of climate change risk to adaptation behaviour in Hungary. Journal of Environmental Management, 185: 21-30.

Lorenzoni I., 2006. “Cross national comparison of image associations with global warming and climate change among laypeople in the united states and great britain”. Journal of Risk Research 9: 265-281.

Lucas C, Leith P, Davison A., 2015. How climate change research undermines trust in everyday life: a review. Wiley Interdisciplinary Reviews: Climate Change, 6: 79-91.

Lujala P, Lein H, Rød JK., 2016. Climate change, natural hazards, and risk perception: the role of proximity and personal experience. Local Environment, 20: 489-509.

Menny C, Osberghaus D, Pohl M, Werner U., 2011. General knowledge about climate change, factors influencing risk perception and willingness to insure. SSRN Electronic Journal, 11: 1-38.

Milfont TL., 2012. The interplay between knowledge, perceived efficacy, and concern about global warming and climate change: a one‐year longitudinal study. Risk Analysis, 32: 1003-1020.

Milne M, Stenekes N, Russell J., 2008. Climate risk and industry adaptation. Australia: Bureau of Rural Sciences. Available at: http://apo.org.au/node/3470.

Mumpower JL, Liu X, Vedlitz A., 2016. Predictors of the perceived risk of climate change and preferred resource levels for climate change management programs. Journal of Risk Research, 19: 798-809.

Poortinga W, Pidgeon NF., 2003. Exploring the dimensionality of trust in risk regulation. Risk analysis, 23: 961-972.

Rasool F, Ogunbode CA., 2015. Socio-demographic differences in environmental concern and willingness to pay for addressing global climate change in Pakistan. Asian Journal of Social Science, 43: 273-298.

Reser JP, Bradley GL, Glendon AI, Ellul MC, Callaghan R., 2012. Public risk perceptions, understandings and responses to climate change in Australia and Great Britain. Gold Coast, Qld: Griffith Climate Change Response Adaptation FacilityI. 1-302.

Ritter TE., 2012. Exploring the relationship between risk perception and farmer nutrient management decisions (Doctoral dissertation, The Ohio State University).

Rohrmann B., 2008. Risk perception, risk attitude, risk communication, risk management: A conceptual appraisal. In Global Cooperation in Emergency and Disaster Management, edited by International Emergency Management Society.

Roser-Renouf C, Nisbet MC., 2008. The measurement of key behavioral science constructs in climate change research. International Journal of Sustainability Communication, 3: 37-95.

Shi J, Visschers VH, Siegrist M., 2015. Public perception of climate change: The importance of knowledge and cultural worldviews. Risk Analysis, 35: 2183-2201.

Spence A, Poortinga W, Pidgeon N, Lorenzoni I., 2010. Public perceptions of energy choices: The influence of beliefs about climate change and the environment. Energy and Environment, 21: 385-407.

Syal SS, Wilson RS, Mac Crawford J, Lutz J., 2011. Climate change and human health- what influences the adoption of adaptation programming in the United States public health system?. Mitigation and adaptation strategies for global change, 16: 911-924.

Tobler C, Visschers VH, Siegrist M., 2012. Consumers’ knowledge about climate change. Climatic change, 114: 189-209.

Ullah R, Shivakoti GP, Ali G., 2015. Factors effecting farmers’ risk attitude and risk perceptions: the case of Khyber Pakhtunkhwa, Pakistan. International journal of disaster risk reduction, 13: 151-157.

Vignola R, Klinsky S, Tam J, McDaniels T., 2013. Public perception, knowledge and policy support for mitigation and adaption to climate change in Costa Rica: comparisons with North American and European studies. Mitigation and Adaptation Strategies for Global Change, 18: 303-323.

Wei J, Hansen A, Zhang Y, Li H, Liu Q, Sun Y, Bi P.,. 2014. Perception, attitude and behavior in relation to climate change: A survey among CDC health professionals in Shanxi province, China. Environmental research, 134: 301-308.‏

Whitmarsh L., 2008. Are flood victims more concerned about climate change than other people? The role of direct experience in risk perception and behavioural response. Journal of Risk Research, 11: 351-374.‏

Zobeidi T, Yazdanpanah M, Forouzani M, Khosravipour B., 2016. Climate change discourse among Iranian farmers. Climatic change, 138: 521-535