تجارت مجوزهای تخلیه آلودگی؛ راهکاری مؤثر در مدیریت کیفی حوضه‌های آبریز

فصلنامه آب و توسعه پایدار

مقاله 9، دوره 7، شماره 2 - شماره پیاپی 16، شهریور 1399، صفحه 73-81   

نوع مقاله: پژوهشی کاربردی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jwsd.v7i2.85687

نویسنده

عماد محجوبی^*

دانشگاه صنعتی شاهرود

چکیده

تجربه پنج دهه اعمال قوانین و برنامه‌های متعدد کنترل آلودگی بیانگر این واقعیت است که دست‌یابی به استانداردهای کیفی آب، صرفاً از طریق کنترل منابع نقطه‌ای امکان‌پذیر نخواهد بود. طراحی برنامه‌های انتشار با هدف مدیریت منابع غیرنقطه‌ای در کنار منابع نقطه‌ای، می‌تواند به عنوان راهکاری برای رویارویی با این شرایط مطرح گردد. در این رابطه شناسایی عوامل بروز عدم قطعیت‌های موجود در تخمین میزان انتشار آلودگی منابع غیرنقطه‌ای اهمیت فراوانی دارد. رویکرد بازار تجارت مجوزهای تخلیه آلودگی میان منابع نقطه‌ای و غیر نقطه‌ای، و پیاده‌سازی آن در قالب یک ساختار بازار مناسب، می‌تواند به عنوان یک ابزار مدیریتی کارا در لحاظ عدم قطعیت‌های ذاتی منابع غیر نقطه‌ای، و نیز پوشش کاستی‌های قوانین در این بخش، مطرح شود. اختلاف قابل توجه در هزینه‌های حاشیه‌ای کنترل آلودگی منابع غیر نقطه‌ای با منابع نقطه‌ای، موجبات افزایش جذابیت این بازارها را فراهم می‌آورد. توجه به نوع مبادله و تعیین بهینه نسبت تجارت نیز عوامل افزایش تمایل به مشارکت در چنین بازارهایی هستند. از طرفی ساختارهای بازار تجارت کیفیت آب، نقش اساسی در شکل‌گیری مبادلات میان منابع نقطه‌ای و غیر نقطه‌ای دارند. ساختارهای ممکن برای پیاده‌سازی بازار تجارت کیفیت آب عبارت‌اند از: بازار بورس، مذاکرات دوجانبه و اتاق تهاتر. بررسی ویژگی‌های کلیدی این ساختارها از جنبه‌های بهره‌وری بازار و قابلیت اطمینان کارآمدی زیست‌محیطی حاکی از عدم کارایی لازم ساختار بازار بورس در پیاده‌سازی بازار میان منابع نقطه‌ای و غیر نقطه‌ای است. از سوی دیگر هزینه‌های تراکنشی و هزینه سرمایه‌گذاری اولیه به عنوان ویژگی‌های اصلی بهره‌وری ساختارهای بازار مذاکرات دوجانبه و اتاق تهاتر هستند.

کلیدواژه‌ها

مجوزهای تخلیه آلودگی؛ نسبت تجارت؛ مذاکرات دوجانبه؛ اتاق تهاتر

مراجع

پیرعلی زفره‌ئی، ا. ر. و ابراهیمی، ع. 1394. ارزیابی کیفی آب رودخانه زاینده‌رود متأثر از دوره خشک‌سالی با استفاده از شاخص‌های زیستی BMWP ،ASPT و هلسینهوف. مجله بهره‌برداری و پرورش آبزیان، 4(4): 71-85.
ترابیان، ع.، حسنی، ا. ح. و ایزدپناه، س. 1390. بررسی وضعیت آب رودخانه‌های کرج و جاجرود جهت مصارف تفریحی. فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، 13(2): 55-66.
مریدی، ع.، کراچیان، ر. و ذکایی، م. 1395. تحلیل وضعیت کیفیت منابع آب ایران (دوره 1383 تا 1393). مجله تحقیقات منابع آب ایران، 12(4): 23-35.
هاشمی‌فرد، ا.، کردوانی، پ. و اسدیان، ف. 1397. تحلیل اثرات مواد آلاینده با منشاء انسانی بر کیفیت آب رودخانه کارون (حدفاصل سد گتوند تا اهواز). برنامه‌ریزی منطقه‌ای، 8(30): 146-155.
Chapra S. and Pelletier G. 2008. QUAL2Kw: A modeling framework for simulating river and stream water quality, Version 5.1: User Manual – Theory and Documentation. Environmental Assessment Program. Washington State Department of Ecology, Olympia, WA, USA.
Corrales J., Naja G.M., Bhat M.G. and Miralles-Wilhelm F. 2017. Water quality trading opportunities in two sub-watersheds in the northern Lake Okeechobee watershed. Journal of environmental management, 196: 544-559.
Dowd B.M., Press D. and Los Huertos M. 2008. Agricultural nonpoint source water pollution policy: The case of california's central coast. Agriculture, Ecosystems & Environment, 128(3): 151-161.
Ghosh G.S. and Shortle J.S. 2012. Managing pollution risk through emissions trading. FCN Working Paper No. 1/2012.
Horan R.D., Shortle J.S. and Abler D.G. 2002. Point/Nonpoint nutrient trading in the Susquehanna river basin. Water Resources Research, 38(5): 8-1-8-12.
Hung M.F. and Shaw D. 2005. A trading-ratio system for trading water pollution discharge permits. Journal of Environmental Economics and Management, 49(1): 83-102.
Lee C.S. and Wen C.G. 1996. River assimilative capacity analysis via fuzzy linear programming. Fuzzy Sets and Systems, 79(2): 191-201.
Letson D. 1992. Point-Nonpoint source pollution reduction trading: An interpretive survey. Natural Resources Journal, 32: 219-232.
Mahjoobi E., Sarang A. and Ardestani M. 2016a. Management of unregulated agricultural nonpoint sources through water quality trading market. Water Science and Technology, 74(9): 2162-2176.
Mahjoobi E., Ardestani M. and Sarang A. 2016b. Assessment of water quality trading market performance through regulating agricultural nonpoint sources (findings from an analytical case study of Gharesoo watershed in Iran). Journal of Research in Ecology, 4(2): 267-288.
Malik A.S., Larson B.A. and Ribaudo M. 1994. Economic incentives for agricultural nonpoint source pollution control. Journal of the American Water Resources Association, 30(3): 471-480.
Morgan C. and Wolverton A. 2005. Water quality trading in the united states. National Center for Environmental Economics Working Paper, 05-07.
Motallebi M., O’Connell C., Hoag D.L. and Osmond D.L. 2016. Role of conservation adoption premiums on participation in water quality trading programs. Water, 8(6): 245.
Motallebi M., Hoag D.L., Tasdighi A., Arabi M. and Osmond, D.L. 2017. An economic inquisition of water quality trading programs, with a case study of Jordan Lake, NC. Journal of Environmental Management, 193: 483-490.
Nangia V., Gowda P., Mulla D. and Sands G. 2008. Water quality modeling of fertilizer management impacts on nitrate losses in tile drains at the field scale. Journal of Environmental Quality, 37(2): 296-307.
O'Connell C., Motallebi M., Osmond D.L. and Hoag, D.L. 2017. Trading on risk: The moral logics and economic reasoning of North Carolina farmers in water quality trading markets. Economic Anthropology, 4(2): 225-238.
Olmstead S. M. 2010. The economics of managing scarce water resources. Review of Environmental Economics and Policy, 4(2): 179-198.
Parry R. 1998. Agricultural phosphorus and water quality: A US environmental protection agency perspective. Journal of Environmental Quality, 27(2): 258-261.
Ribaudo M., Horan R.D. and Smith M.E. 1999. Economics of water quality protection from nonpoint sources: Theory and practice. United States Department of Agriculture, Economic Research Service.
Ribaudo M. 2009. Nonpoint pollution regulation approaches in the US. The Management of Water Quality and Irrigation Technologies, 84-101.
Sharp M., Suter J. and Hoag D. 2017. An Experimental Approach to Resolving Uncertainty in Water Quality Trading Programs, No. 1377-2016-109932, pp. 1-29.
Shortle J.S. and Horan R.D. 2001. The economics of nonpoint pollution control. Journal of Economic Surveys, 15(3): 255-289.
Stephenson K. and Shabman L. 2017. Where did the agricultural nonpoint source trades go? Lessons from Virginia water quality trading programs. JAWRA Journal of the American Water Resources Association, 53(5): 1178-1194.
Tabaichount B., Wood S.L.R., Kermagoret C., Kolinjivadi V., Bissonnette J.F., Zaga Mendez A. and Dupras J. 2019. Water quality trading schemes as a form of state intervention: Two case studies of state-market hybridization from Canada and New Zealand. Ecosystem Services, 36: 100890.
Wiesmeth H. 2012. Command-and-Control Policy. Environmental Economics: Springer Texts in Business and Economics. Springer, Berlin, Heidelberg.
Wiesmeth H. (2012) Command-and-Control Policy. In: Environmental Economics. Springer Texts in Business and Economics. Springer, Berlin, Heidelberg.
Woodward R.T., Kaiser R.A. and Wicks A.M. 2002. The structure and practice of water quality trading markets. Journal of the American Water Resources Association, 38(4): 967-979.
Woodward R.T., Newburn D.A. and Mezzatesta M. 2016. Additionality and reverse crowding out for pollution offsets in water quality trading. Ecological Economics, 128: 224-231.