تعیین آستانه اقتصادی کم آبیاری پنبه در شهرستان داراب

مجله اقتصاد و توسعه کشاورزی

مقاله 2، دوره 28، شماره 4، دی 1393، صفحه 312-321   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jead2.v0i0.32460

نویسندگان

عبدالرسول شیروانیان^{* 1}؛ حسن حقیقت نیا¹؛ سعید مهرجو²

¹مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس

²دانشگاه شیراز

چکیده

وقوع دوره های خشک سالی در مناطق جنوبی کشور به ویژه شهرستان داراب امری معمول و متداول است. همین امر، توجه به جنبه های اقتصادی تکنیک کم آبیاری را که از راه کارهای اساسی صرفه جویی در مصرف آب می باشد در تولید پنبه به عنوان یکی از مهمترین محصولات کشاورزی این شهرستان، ضروری نموده است. بر این اساس، به منظور بررسی اقتصادی تکنیک کم آبیاری پنبه و تعیین آستانه اقتصادی اعمال آن در شهرستان داراب، یک آزمایش اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار به مدت دو سال در ایستگاه تحقیقات بختاجرد این شهرستان بر روی پنبه انجام گردید و در ادامه از تکنیک بودجه بندی جزئی و روش انگلیش برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. تیمارهای اصلی مورد مطالعه شامل 1) آبیاری کلیه جویچه ها، 2) آبیاری جویچه های فرد،3) آبیاری یک در میان متغیر (یک نوبت آبیاری جویچه های فرد و نوبت بعد آبیاری جویچه های زوج)، 4) آبیاری به صورت دو نوبت در جویچه های فرد و یک نوبت آبیاری کامل و 5) آبیاری به صورت دو نوبت آبیاری کامل و یک نوبت آبیاری در جویچه های فرد، بودند. تیمارهای فرعی نیز شامل دو سطح ماده تنظیم کننده رشد گیاهی پیکس از گروه اکسین ها (0 و 1 لیتر در هکتار) به صورت محلول پاشی بود. نتایج نشان داد سطح آستانه اقتصادی کم‌آبیاری پنبه 8869 مترمکعب آب آبیاری در هکتار است که نسبت به میزان آب مصرفی در سطح آبیاری کامل موجب صرفه جویی 96/30 درصد (3977 مترمکعب در هکتار) در آب آبیاری می-گردد.

کلیدواژه‌ها

کم آبیاری؛ آستانه اقتصادی؛ روش انگلیش؛ پنبه؛ داراب

مراجع

1- بردبار م.، شکری ش.ا.، بردبار ب. و سلوکی م. 1388. تسطیح لیزری اراضی زراعی: راهبردی برای مدیریت بهینه آب در بخش کشاورزی. همایش ملی مدیریت بحران آب. دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت. اسفندماه 1388. مرودشت.

2- توکلی ع.ر. 1379. بررسی نقش کم آبیاری در مدیریت مصرف آب. خلاصه مقالات کارگاه فنی-آموزشی کم آبیاری. انتشارات کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران. وزارت نیرو. تهران.

3- توکلی ع.ر. 1383. تحلیل اقتصادی آبیاری تکمیلی گندم در حد بهینه ازت در شرایط دیم. مجله تحقیقات مهندسی کشاورزی، 20: 97-112.

4- حسینی س.ش. و کریمی ب. 1381. قیمت گذاری آب آبیاری: بررسی ادبیات موضوع. انتشارات کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران. وزارت نیرو. تهران.

5- حقیقت نیا ح. و حکمت م.ح. 1380. اثر مقادیر مختلف آب بر عملکرد و اجزاء عملکرد ارقام در دست معرفی پنبه. هفتمین کنگره علوم خاک ایران. دانشگاه شهرکرد. شهرکرد.

6- حکمت م.ح. 1377. اثر ماده تنظیم کننده رشد گیاهی پیکس و ازت بر پنبه در منطقه داراب. پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت. دانشکده کشاورزی. دانشگاه شیراز. شیراز.

7- حیدری ن. 1388. سناریوهای صرفه جویی در مصرف آب. انتشارات کمیته آبیاری و زهکشی ایران. وزارت نیرو. تهران.

8- سازمان جهادکشاورزی استان فارس. 1389. سیمای بخش کشاورزی شهرستان های استان فارس. اداره آمار، فناوری اطلاعات و تجهیز شبکه. معاونت برنامه ریزی و امور اقتصادی. سازمان جهادکشاورزی استان فارس. شیراز.

9- سلطانی غ. و زندپارسا ش. 1379. کم آبیاری و تعیین سطح بهینه آبیاری. خلاصه مقالات کارگاه فنی-آموزشی کم آبیاری. انتشارات کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران. وزارت نیرو. تهران.

10- سلطانی غ.، نجفی ب. و ترکمانی ج. 1387. مدیریت واحد کشاورزی. چاپ ششم. مرکز نشر دانشگاه شیراز. شیراز.

11- شینی دشتگل ع.، جعفری س.، بنی عباس ن. و ملکی ع.1385. اثرآبیاری یک جویچه در میان (کم آبیاری) روی خصوصیات کمّی و کیفی نیشکر در مزارع جنوب اهواز. همایش ملی مدیریت شبکه های آبیاری و زهکشی. دانشکده مهندسی علوم آب.دانشگاه شهید چمران اهواز. اهواز.

12- عرفانی فر ص.، شیروانیان ع.، بیژن زاده ا. و رئوفت م.ح.1391. تعیین سطح آستانه اقتصادی کنترل علف های هرز مزرعه ذرت به روش های مکانیکی، شیمیایی و تلفیقی. فصل نامه علمی پژوهشی پژوهش و سازندگی، 25: 36-29.

13- علیزاده ا. 1391. اصول هیدرولوژی کاربردی. چاپ سی و پنجم. انتشارات دانشگاه امام رضا (ع). مشهد.

14- کشاورز ع. و صادق زاده ک. 1379. کم آبیاری بهینه و تجزیه و تحلیل ریاضی و اقتصادی آن. مجله تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، 17: 26-1.

15- لیاقت ع.م و دربندی ص. 1379. استراتژی مدیریتی کم آبیاری برای بهینه سازی مصرف آب. خلاصه مقالات کارگاه فنی-آموزشی کم آبیاری. انتشارات کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران. وزارت نیرو. تهران.

16- مرکز آمار ایران. 1393. ساعت جمعیتی. http://old.amar.org.ir/default-386.aspx.

17- موسوی ف. و توکلی ع.ر. 1387. اصول و کاربرد کم آبیاری. انتشارات کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران. وزارت نیرو. تهران.

18- English M., and Raja S.N. 1997. Perspective on deficit irrigation. Agricultural Water Management, 1: 1-14.

19- English M. 1990. Deficit irrigation. I: Analytical framework. Journal of Irrigation and Drainage Engineering, 116: 399-412.

20- Genoulan C., Genoulan S., Akbay C. and BOZ I. 2006. Deficit Irrigation Analysis of Red Pepper (Capsicum annum L.): Using the Mathematical Optimisation Method. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 30: 203-212.

21- Hodgson A.S., Constable G.A., Duddy G.R. and Daniells I.G. 1990. A comparison of drip and furrow irrigation cotton on a cracking clay soil. 2: water use efficiency. Waterlogging, root distribution and soil structure. Irrigation Science, 11: 143-148.

22- Sepaskhah A.R., Azizian A., and Tavakoli A.R. 2006. Optimal applied water and winter wheat under variableseasonal rainfall and planning scenarios for consequent crops in a semi-arid region. Journal of Agricultural Water Manage, 84: 113-122.

23- Shirvanian A., and Fathi-Sadabadi M. 2012. Economic study of cotton marketing in Darab district. Proceedings of the 1st international Conference on Science, Industry and Trade of Cotton, 2-4 October 2012, Gorgan, Iran.

24- Stone J.F., and Nofziger D.L. 1993. Water use and yield of cotton grown under wide-spaced furrow irrigation. Agricultural water management, 24: 27-38.