پیش‌بینی نوسانات نمایه‌های حدی بارش در شهر مشهد با استفاده از ریزمقیاس نمایی مدل LARS-WG برای دو دورۀ آتی 2030-2011 و 2065-2046

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقاله 2، دوره 16، شماره 1 - شماره پیاپی 30، شهریور 1397، صفحه 25-50   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geography.v16i1.54905

نویسندگان

سید محمد عسکری‌زاده؛ غلامعلی مظفری^* ؛ احمد مزیدی

دانشگاه یزد

چکیده

اهداف: تغییرات در رویدادهای حدی آب و هوایی و اقلیمی اثرات قابل توجهی دارد .به همین دلیل، به یکی از مهم‌ترین چالش‌های جدی فراروی جوامع در مقابله با تغییر اقلیم تبدیل شده است. یکی از جنبه‌های مهم تغییر اقلیم شناخت رفتار رویدادهای حدی است. از آن­جایی که شهر مشهد تراکم جمعیت شهری دارد و به‌عنوان یک منطقۀ نیمه‌صنعتی شناخته شده به ‌طوری که اثرات پارامترهای اقلیمی بر بخش‌های مختلف جامعۀ شهری و صنعتی آن حائز اهمیت است، نگرش به آینده یکی از ضروریت­های مقولۀ مدیریت کلان شهری و ناحیه‌ای در این شهر محسوب می‌شود.
روش: جهت ارائۀ دورنمایی از تغییرات آتی رویدادهای حدی به‌ویژه بارش با استفاده از خروجی سه مدل گردش عمومی جو ( (CNCM3, HadCM3 ,NCCCSMبراساس سناریوهای A1B, A2 گزارش چهارم هیأت بین‌الدول تغییر اقلیم تحت مدل ‌LARS-WG برای دو دورۀ ‌آتی2030-2011 و 2065-2046 برای ایستگاه مشهد ریزمقیاس‌نمایی شده است. نمایه‌‌‌‌‌‌های بارش مطالعه­شده در این پژوهش شامل (PRCPTOT, R10mm, R20mm, R95p, R99p, RX1day, RX5day,SDII) برای دو دورۀ آتی یادشده محاسبه شد.
یافته ­ها/ نتایج: نتایج نشان می‌دهد احتمالاً میانگین بیشینۀ بارش پنج­روزه و شدت بارش طی دورۀ آتی2030-2011 تحت سناریوی A2 افزایش می‌یابد. سهم بیشتری از کل بارش سالانه به وقوع بارش‌های سیل‌آسا و رگباری؛ یعنی بارش‌های بیش از صدک 95 و 99 دورۀ پایۀ تعلق خواهد داشت.
نتیجه ­گیری: طبق نتایج، افزایش این نمایه‌ها به معنی افزایش فراوانی وقوع سیل و شدت آن به‌ویژه طی دورۀ آتی2030-2011 خواهد بود. در حالی که طی دورة 2065-2046 احتمال کاهش شدت بارش و نمایه‌های بیشینۀ بارش پنج­روزه پیش‌بینی می‌شود.

کلیدواژه‌ها

واژه های کلیدی: نمایه‌های حدی؛ ریز مقیاس نمایی؛ مشهد

مراجع

1. اشرف، ب.، موسوی بایگی، م.، کمالی، غ. و داوری، ک. (1390). پیش‌بینی نیاز آبی چغندر قند در دورة 2030 -2011 با استفاده از داده‌های اقلیمی شبیه‌سازی شده توسط مدل زیرمقیا‌س‌کنندة LARS-WG (مطالعة موردی: استان خراسان رضوی). مجلة آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی)، 25(5) ، 1196-1184.

2. بابائیـان، ا. و نجفی نیک، ز. (1384). ارزیــابی تغییر اقلیم استـان خراسان رضوی در دورة 2039 – 2010 با استفاده از ریزمقیاس نمایی خروجی مدل GCM. گزارش پروژة پژوهش‌کدة اقلیم-شناسی و سازمان هواشناسی کشور.

3. براتی، غ. و جهادی طرقی،‌ م. (1378). تعیین روند تغییرات دما و بارش شهر مشهد طی دورة آماری 1994- 1951. فصل‌نامة تحقیقات جغرافیایی، 55-54صص165-151

4. رحیم‌زاده، ف.، عسکری، ا.، فتاحی، ا.، محمدیان، ن. و تقی‌پور، ا. (1388). روند نمایه‌های فرین اقلیمی دما در ایران طی دورة 2003-1951. فصل‌نامة تحقیقات جغرافیایی، 22 (2)، پیایی 193، 144-119.

5. عساکره، ح. (1389). تحلیل تغییرات بارش‌های فرین شهرزنجان. پژوهش‌های اقلیم‌شناسی، 1 (1 و2)، 100-89.

6. عسکری، ا. و رحیم‌زاده، ف. (1385). مطالعة تغییرپذیری بارش دهه‌‌های اخیر ایران. مجلة پژوهشی پژوهش‌های جغرافیایی، 58، 80-67.

7. گل محمدی، م. و مساح بوانی، ع. (1390). بررسی تغییرات شدت و دورة بازگشت خشکسالی حوضة قره‌سو در دوره‌های آتی تحت‌تأثیر تغییر اقلیم. نشریة آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی)، 25 (2)، 326-315.

8. مساح، ع. و سادات آشفته، پ. (1386). بررسی اهمیت موضوع تغییر اقلیم در جهان و تأثیر آن بر سیستم‌های مختلف. کارگاه فنی اثرات تغییر اقلیم بر منابع آب، 24 بهمن ماه 1386. (صص. 14-1). تهران: کمیتة ملی آبیاری و زهکشی.

9. Bonsal, B. R., Zhang, X., Vincent, L. A., & Hogg, W. D. (2001). Characteristics of daily and extreme temperature over Canada. Journal of Climate, 14, 1959-19766

10. DeaGaetano, A. T. (1996). Recent trends in maximum and minimum temperature threshold exceedances in Northern United States. Journal of Climate, 9, 1646-1657.

11. Intergovernmental Panel on Climate Change. (2010). Meeting report: IPCC expert meeting on assessing and combining multi model climate projections. Boulder, Colorado: National Center for Atmospheric Research.

12. Plummer, N., Salinger, M. J., Nicholls, N., Suppiah, R., Hennessy K.J., … Lough, J. M. (1999). Changes in climate extremes over the Australian region and New Zeland during the twentieth century. Climate Change, 42, 183-202.

13. Semenov, M. (2008). Simulation of extreme weather events by stochastic weather generator. Climate Research, 35, 203–212.

14. Semenov, M. A., & Barrow, E. M. (1997). Use of a stochastic weather generator in the development of climate change scenarios. Climatic Change, 35, 397-414.

15. Semenov, M. A., & Stratonovitch, P. (2010). Use of multi-model ensembles from global climate models for assessment of climate change impacts. Climate Research, 4, 1–14.

16. World Meteorological Organization. (2011). Weather extremes in a changing climate report: Hindsight on foresight. Retrieved from https:// www. preventionweb. net/ publications/view/17033

17. Zhai, P. M., Sun, A., Ren, F., Liu, X., Gao, B., & Zhang, Q. (1999). Changes of climate extremes in China. Climate Change, 42, 203-218.