بررسی تلویح گفتار در نمایشنامه «گنجشک گوژپشت» محمد الماغوط

زبان و ادبیات عربی

مقاله 3، دوره 11، شماره 2 - شماره پیاپی 178، آذر 1398، صفحه 35-50   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jall.v11i2.50048

نویسندگان

روح الله صیادی نژاد^{* 1}؛ سعیده حسن شاهی²

¹دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

²دانش آموخته‌ی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشگاه کاشان ،کاشان، ایران

چکیده

تلویح­گفتار یکی از اساسی­ترین موضوعات زبانشناسی کاربردی است که  نخستین بار توسط «گرایس» مطرح شد. وی برای گفتگوها­ی عامه­ی مردم، مبانی منطقی با عنوان اصول همکاری وضع کرد که نادیده گرفتن این اصول موجب پیدایش گفتار تلویحی می­شود. این نظریه کارکرد بسیار ویژه­ای در نمایشنامه دارد؛ چرا که نمایشنامه افزون بر دارا بودن عنصر «گفتگو» دارای مجموعه­ای از گفتارهای دو پهلو است که دربردارنده معانی ضمنی است. در این جستار نگارندگان سعی دارند  براساس مطالعات کیفی و با روش کاربرد شناسی زبان به تحلیل نمایشنامه «گنجشک گوژپشت» بر اساس نظریه گفتار تلویحی گرایس وی بپردازند تا از معنای ظاهری و روساخت نمایشنامه  به زیرساخت آن انتقال یابند و بتوانند پیام اصلی این اثر را به مخاطب منتقل نمایند. دستاورد این پژوهش بیانگر آن است که  اصول همیاری «گرایس» به‌وسیله شگردهای زبانی- بلاغی همچون اطناب، تکرار، استعاره­ی تمثیلیه، آیرونی و استفهام قابل نقض است. تلویح گفتارهای عرفی و عمومی  موجب می­شوند که مدلول­های تلویحی جدیدی به متن افزوده شود که به تقویت ژرف ساخت  و پویایی آن می­انجامد

کلیدواژه‌ها

زبان‌شناسی کاربردی؛ تلویح گفتار؛ گرایس؛ محمد الماغوط. نمایشنامه العصفور الأحدب

سایر فایل های مرتبط با مقاله

8-11 صیادی انگلیسی.pdf

مراجع

 

1. آقا­گل­زاده، فردوس(1392). فرهنگ توصیفی تحلیل گفتمان و کاربرد­شناسی. تهران: نشر علمی.

2. أدواری العیاشی (2011). الاستلزام الحواری فی التداول اللسانی. الطبعة الأولی. منشورات الاختلاف.

3. التفتازانی، سعدالدین(1386). تلخیص المفتاح. چاپ هشتم. قم: دارالفکر.

4. الحمداوی، جمیل(2015) .التداولیات وتحلیل الخطاب. الطبعه الأولی. مکتبه المثقف.

5.___________.(2015).الاتجاهات­السیمیوطیقیه(التیارات و المدارس السیمیوطیقیه فی الثقافه العربیه).الطبعه الأولی. مکتبه المثقف

6. عبدالفتاح، یوسف (2001) .التداولیة عندالعرب. مصر: جامعة المنصورة

7. القزوینی، جلال الدین(د.ت) .الإیضاح فی علوم البلاغة. بیروت: دار المدنی.

8. الماغوط، محمد (2001). وطن فی وطن. دمشق: دارالمدی.

9. الماغوط، محمد(1967).العصفور الأحدب، دار المدی.

10. ندیم فاضل،محمد(2005). التضمین النحوی فی القرآن الکریم. المجلد الأول.مکتبه دارالزمان للنشر و التوزیع.

11. یول، جورج. (2010). التداولیة، الطبعة الأولی، بیروت: الدار العربیة للعلوم ناشرون.

12. احمدی، خادم حسین.(1387).«چیستی صدق در فلسفه اسلامی» .ماهنامه معرفت. سال هفدهم. شماره5. صص110-130.

13. بلخیر، عمر. (2001). « مدخل إلی دراسة بعض الظواهر التداولیة فی اللغة العربیة» مذکرة مقدمة لنیل شهادة الماجستیر الجمهوریة الجزایریة الدمقراطیة الشعبیة وزارة التعلیم العالی و البحث العلمی.

14.رحیمیان، جلال و آرانی عباس، بتول (1381). « منظور شناسی جمله های پرسشی در اشعار اخوان ثالث». مجله  ی علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز. دور بیست ویکم.صص 42-55.

15. زابلی­زاده، اردشیر، رامین گلشاهی و سید ندا موسوی( 1391). اصل همکاری گرایس در متون خبری بررسی معانی ضمنی دو خبر مشابه در ارتباط با اصل همکاری گرایس.فصلنامه پژوهش­های ارتباطی. شماره 2.صص90-61.  

16. شفق، اسماعیل. (1393). «سنجش صدق و کذب خبر در گزاره های ادبی». پژوهشنامه نقد ادبی و بلاغت. سال 3. شماره1. صص 87-102.

17. ظریفة، یاسة (2010). « الواظائف التداولیة فی المسرح «مسرحیة صاحب الجلالة لتوفیق الحکیم». جامعة منتوری :کلیة الدابو اللغات.

18.کرمی،بیژن(1390).«نگاهی اجمالی به زندگی مشقت­ها وشعرمحمدماغوط».پژوهش­های نقد و ترجمه زبان و ادبیات عربی.سال 1.شماره1. صص 95-114.

19.لهویمل، بادیس(2013). «الملازمات بین المعانی فی مفتاح العلوم للسکاکی: مقاربات تداولیه فی ضوء نظریه الاستلزام الحواری». مجله الدراسات اللغویه و الأدبیه. العدد الثانی. صص 28-55.

20. مهرپویا، سرور(1392). « دراسة و تحلیل لمسرحیة العصفور الأحدب» .دراسات الأدب المعاصر. السنة الخامسة. العدد التاسع عشر. صص47-60.

21. یارمحمدی، لطف الله. (1377). « مقابله منظور شناختی در زبان های انگلیسی و فارسی با عنایت به چارچوب های فکری یا راهبرد های تلویحی فرهنگی». نشریه  دانشکده ادبیات علوم انسانی. دانشکده ی شهید باهنر کرمان، دوره ی جدید. شماره ی سوم. صص 145-168.

22. یوسفیان کناری، محمد جعفر.(1390). «تحلیل سبک گفتار­های نمایشی در «ملودیشهر بارانی» اثر اکبر رادی(با تکیه بر نقش اشارتگر­های مکالمه­ای). فصلنامه ­ی علمی-پژوهشی نقد ادبی. س4. ش 16. صص 149-176.

 

23. Potts, Christopher.( 2012). The Logic of Conventional Implicatures. Oxford Studies in Theoretical Linguistics. Oxford University Press