تحلیل مؤلفه‌های پست‌مدرنیسم در رمان «الهؤلاء» از مجید طوبیا

زبان و ادبیات عربی

مقاله 12، دوره 11، شماره 2 - شماره پیاپی 178، آذر 1398، صفحه 198-214   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jall.v11i2.80921

نویسنده

زهره قربانی مادوانی^*

استادیار زبان و ادبیات عربی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

   
با انقلاب پست­مدرنیسم در ادبیات تغییر و تحولاتی صورت گرفت که از جملۀ آن­ها می­توان به داستان­هایی اشاره کرد که بر طبق قاعده و اصول روایت نگارش نشده­اند بلکه در طول روایت، به شیوه­های مختلف بر داستانی بودن آن­ها تأکید می­شود. این نوع از ادبیات علاوه بر تثبیت جایگاۀ خود در بین نویسندگان غربی، به ادبیات داستانی عربی نیز راه یافته است و  بسیاری از نویسندگان عرب توانسته­اند در روایت­های خود، آن مؤلفه­ها را به خوبی به کار گیرند. از جمله آن نویسندگان، مجید اسحاق طوبیا نویسنده مصری با اثر خود، رمان «الهؤلاء» است. در این رمان، شیوه­های به کار رفته است که آن را در زمره آثار پست­مدرنیسم قرار می­دهد.
     این پژوهش درصدد آن است با رویکرد توصیفی- تحلیلی به شگردهای مختلفی که طوبیا  برای خلق داستان پست مدرن خود از آن­ها بهره جسته، اشاره کند. یافته­های پژوهش نشان می­دهد طوبیا توانسته است مؤلفه­هایی چون ساختگی و وهمی بودن شخصیت­ها، تخیلی بودن راوی که در اصل خود نویسنده است، فرجام­های چندگانه و فراواقعیت را در این رمان برای خواننده به معرض نمایش بگذارد. دیگر نکته مهم این رمان، ویژگی معکوس کردن است و این وارونگی را می­توان در معکوس کردن اسم مجید طوبیا به صورت«أیبوط دیجم»و در طرح گردش زمین بر خلاف عقربه­های ساعت و در پایان داستان، جهت مخالف حرکت قطارها مشاهده کرد.

کلیدواژه‌ها

رمان؛ پسامدرنیسم؛ فراداستان؛ مجید طوبیا؛ الهؤلاء

سایر فایل های مرتبط با مقاله

دکتر قربانی .pdf

مراجع

 

1. اورلوفسکی، ویکتوریا. (2010). ماوراء القص از کتاب جمالیات ماوراء القص دراسات فی روایة ما بعد الحداثة. ترجمه أمانی أبو رحمة. دمشق: دارنینوی.

2. پاینده، حسین. (1390). داستان کوتاه در ایران(داستان­های پسامدرن). تهران: نیلوفر.

3. _________.(1385). نقد ادبی و دموکراسی. تهران: نیلوفر.

4. تدینی، منصوره. (1388). پسامدرنیسم در ادبیات داستانی ایران مروری بر مهمترین نظریه­های پسامدرنیستی و بازتاب آن در داستان معاصر ایرانی. چاپ اول. تهران: نشر علم.

5. حمد، محمد. (2011). المیتاقص فی الروایة العربیة. ط1. آکادیمیة القاسمی: مجمع القاسمی للغة العربیة و آدابها.

6. خریسان، باسم علی. (2006م). ما بعد الحداثة دراسة فی المشروع الثقافی الغربی. دمشق:دارالفکر.

7. داد، سیما. (1382). فرهنگ اصطلاحات ادبی. تهران: مروارید.

8. رابرتس، آدام، فردریک جیمسن. (1386). مارکسیسم. نقد ادبی و پسامدرنیسم. تهران: نی.

9. سلدن، رامان؛ پیتر ویدوسون. (1384). راهنمای نظریه ادبی معاصر. ترجمه عباس مخبر. تهران: طرح نو.

10. شایگان فر، حمیدرضا. (1386). نقد ادبی معرفی مکاتب نقد همراه با نقد و تحلیل متونی از ادب فارسی. چاپ سوم.  تهران:دستان.

11. شمیسا، سیروس. (1385). نقد ادبی. چاپ نخست، تهران: نشر میترا.

12. طوبیا، مجید اسحاق.(1983). الهؤلاء. القاهرة. مکتبة غریب.

13. غیتری، کریمة. (2016). تداخل الأنواع الأدبیة فی الروایة العربیة المعاصرة، قراءة فی نماذج. إشراف: محمد بلقاسم. الجمهوریة الجزائریة: کلیة الآداب و اللغات.

14. نوذری، حسینعلی. (1379). پست­مدرنیته و پست­مدرنیسم تعاریف. نظریه­ها و کاربست­ها، ترجمه و تدوین. تهران: نقش جهان.

15. وو، پترشیا. (1390). فراداستان. ترجمه شهریار وقفی پور. تهران: چشمه.

16. ثامر، فاضل. (2013). «میتا­سرد ما بعد الحداثة». السنة 1. العدد 2. مجلة الکوفة. جامعة الکوفة عراق. صص 63-96.

17._______.(2014). المبنى المیتاسردی فی الروایة. سایت www.goodreads.com

18. حاجی زاده، مهین و خازیر، مهناز. (1396). «تحلیل مؤلفه­های پست­مدرنیسم در رمان «مملکة الغرباء» اثر إلیاس خوری». لسان مبین. دوره 9. شماره 29. صص 49-79.

19.حمداوی، جمیل. (2012). أشکال الخطاب المیتاسردی فی القصة القصیرة بالمغرب. شبکة الألوکة. سایتwww.alukah.net

20. الحواری، رائد. (2015). الفانتازیا فی روایة الهؤلاء- مجید طوبیا. سایت https: hathalyoum.net

21. الخزعلی، محمد محمود. (2011). «المیتاقص و سرد ما بعد الحداثة». مجلة التواصل فی اللغات و الثقافة و الآداب. الجزائر: جامعة باجی مختار بعنابة.  العدد 29. صص 88-114.

22. سرمک حسن، حسین. (2014). نبیل سلیمان فی مجاز العشق، الروایة التی رأت کل شیء. سایت www.almothaqaf.com.

23. سعید هاشم، لیث. (2017) لعبة المیتا سرد فی روایة الفردوس المحرم. سایت www.addustour.com.

24. الشوابکة، سمیة. (2013). «المیتا­قص تجریبا روائیا، قراءة فی أعمال الروائی المصری یوسف القعید...». مجلة جامعة النجاح للأبحاث.المجلد 27. رقم 3.  صص 630- 652 .

25.شیمی، ولید سعید. (2015). «المظاهر المیتاسردیة فی الروایة النسویة احلام مستغانمی نموذجا». مجله ألسن. شماره 35. صص 65-81.

26. محمد رسول، رسول. (2014). باتریشا واو، ماوراء السرد. سایت www.alittihad.ae.

27. مطلبی، روح الله و دیگران. (2017). «جمالیات ما وراء القص فی الروایة ما بعد» («الحداثة التجلیات» و «ملکان عذاب)». مجلة اللغة العربیة و آدابها.  شماره 2. جلد13. صص263-280.

29. ملاابراهیمی، عزت و رحیمی، صغری. (1396ش). «تحلیل مؤلفه­های پسامدرنیسم در آثار داستانی جبرا ابراهیم جبرا با تکیه بر رمان­های البحث عن ولید مسعود و یومیات سراب عفّان». زبان و ادبیات عربی. شماره 16. صص 273- 306.

30. هاجری، حسین. (1384). انعکاس اندیشه­های پست­مدرن در ادبیات داستانی معاصر ایران، مجموعه مقالات «ما و پست مدرنیسم» تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.