بررسی دیدگاه متخصصان در ارتباط با گروه‌بندی سنی رایج در کتاب های کودکان و نوجوانان کشور

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 8، دوره 8، شماره 1 - شماره پیاپی 15، شهریور 1397، صفحه 159-178   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/riis.v0i0.68102

نویسندگان

مهدی محمدی^{* 1}؛ سکینه فلسفین²؛ سمانه خویدکی¹

¹دانشگاه قم

²دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف مطالعه نظرات متخصصین حوزه ادبیات کودک در خصوص گروه‌بندی سنی رایج در کتاب‌های کودکان و نوجوانان صورت گرفته است.

روش شناسی: این پژوهش با استفاده از روش پیمایشی و با رویکرد توصیفی انجام شده است. جامعه آماری آن‌را 105 نفر از نویسندگان، تصویرگران، ناشران، پژوهشگران و کارشناس ادبیات کودکان و نوجوانان تشکیل می‌دهند. برای گردآوری داده‌ها از ابزار پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است.

یافته‌ها: یافته های پژوهش نشان داد که 2/35 درصد پاسخگویان موافق گروه‌بندی سنی و 59 درصد گروه‌بندی سنی موجود را نامناسب دانسته و با آن مخالف بودند. 65 درصد پاسخ‌گویان در ارتباط با نقش گروه‌بندی سنی در فرایند تألیف آثار کودکان و نوجوانان موافق بودند و همچنین 58 درصد آنها درباره تأثیر گروه‌بندی سنی در عرضه و فروش کتاب کودک موافق بوده‌اند. اکثریت پاسخ‌گویان بر بازنگری و تجدیدنظر در گروه‌بندی سنی تأکید دارند.

نتیجه‌گیری: در مورد گروه‌سنی رایج در کشور دیدگاه‌های مخالف و موافقی وجود دارد و برخی آن را کارآمد و عده‌ای دیگر ناکارآمد دانسته‌اند. اما پژوهش علمی که این موضوع را از دیدگاه خبرگان فعال در عرصه‌های مختلف از جمله نویسندگان، شاعران، تصویرگران و ... بپردازد صورت نگرفته بود. این پژوهش با بررسی موضوع از دیدگاه صاحب‌نظران مطرح به این نتیجه دست یافت که گروه سنی رایج علیرغم کمک‌های شایانی که برای نویسندگان و شاعران، ناشران و خوانندگان کتاب‌های کودک می‌کند متناسب با شرایط فعلی نیست و لازم است کمیته‌ای متشکل از صاحب‌نظران عرصه‌های مختلف از جمله ادبیات کودکان، روانشناسان، متخصصان تعلیم و تربیت، تصویرگران، کتابداران و سایر عرصه‌های مرتبط تشکیل شده و در راستای پاسخ‌گویی به نیاز زمان تغییرات اساسی در آن بوجود آورند.

کلیدواژه‌ها

گروه‌بندی سنی؛ کودک و نوجوان؛ گروه‌بندی سنی رایج کشور

مراجع

آقاگل زاده، فردوس و رضوی زاده، اکرم (1391). ویژگی‌های واژگانی ادبیات داستانی کودکان (گروه‌های سنی الف ب ج) در زبان فارسی از دیدگاه زبان‌شناسی. اولین همایش میان رشته‌ای آموزش و یادگیری زبان. قابل دسترس در:

http://confbank.um.ac.ir/modules/conf_display/conferences/llt/22.pdf

انواری، آرزو (1383). چکیده پایان‌نامه: ضرورت رنگ در تصویرسازی ادبیات کودکان. کتاب ماه کودک و نوجوان، 85، 126-127.

اعتمادی، آرزو؛ کوکبی، مرتضی، و معرف زاده، عبدالحمید (1388). نظر مربیان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در خوزستان در مورد گروه‌های سنی مناسب، کمیت و کیفیت داستان‌های واقعی. فصلنامه کتاب، ۲۱ (۲)، 228-245.

بردبار، غلامرضا (1380). تعریف نوین ادبیات کودکان و نوجوانان: روانشناسی رشد: جنینی کودکی تا دانشگاه. اصفهان: گل‌های محمدی.

حافظی، علی‌رضا (1380). ادبیات کودک، ادبیات تدریج است (بحثی در روانشناسی مخاطب کودک و نوجوان). پژوهش‌نامه ادبیات کودک و نوجوان، شماره 26، ص. 3-13.

خانی اوشانی، طوبا (1392). تصویرگری و هنر نقد و بررسی: برای کدام گروه سنی تصویرگری می‌کنیم؟ کتاب ماه کودک و نوجوان، ۱۶ (۱۱)، (پیاپی 191)، ص. 83-86.

سیدآبادی، علی‌اصغر (1381). شناخت پیشینی از مخاطب کودک و نوجوان. پژوهش‌نامه ادبیات کودک و نوجوان، 29، 30-38

شاه‌آبادی، حمیدرضا (1390، 27 تیرماه). تعریف گروه سنی جدید برای کتاب‌های کودک و نوجوان. مجله جام جم. ص 5

قزل‌ایاغ، ثریا (1383). ادبیات کودکان و نوجوانان و ترویج خواندن (مواد خدمات کتابخانه برای کودکان و نوجوانان). تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سمت).

گروه سنی (2013). ویکی پدیا. قابل دسترس در: http://fa. wikipedia.org/wiki/

مخاطب ‌شناسی در تصویرگری کتاب کودک (1393). پایگاه تحلیل خبری کتابداری و اطلاع‌رسانی (لیزنا). قابل دسترس در: http://www.lisna.ir/Report/14892

نوکاریزی، محسن و ضیغمی، مجید (1392). مقایسه میزان اهمیت ملاک‌های رایج انتخاب کتاب کودک برای والدین و کودکان شهر مشهد. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، 19 (۳)، 361-343.

نورتون، دونا و نورتون، ساندرا (1382). شناخت ادبیات کودکان: گونه‌ها و کاربردها از روزن چشم کودک. ترجمه منصوره راعی و دیگران، ج 1، تهران: موسسه فرهنگی، هنری خانه ترجمه کودکان و نوجوانان.

Aslan, C. (2016). Validity of a Checklist for the Design, Content, and Instructional Qualities of Children’s Books. Journal of Education and Practice, 32, 51-56.

McGuire, S. L. (2016). Early Children’s Literature and Aging. Creative Education, 7, 2604-2612.