ارزیابی نقش آگاهی از جاذبه‌های گردشگری در توسعۀ اکوتوریسم (مطالعۀ موردی: آگاهی سنجی کارشناسان و گردشگران استان اردبیل)

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقاله 6، دوره 16، شماره 2 - شماره پیاپی 31، اسفند 1397، صفحه 125-151   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geography.v16i2.22539

نویسندگان

علی حاجی نژاد¹؛ واحد آقائی^{* 2}؛ نازنین حاجی پور³

¹دانشگاه گیلان

²دانشگاه خوارزمی

³دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

 هدف: هدف اصلی پژوهش موردنظر ارزیابی تأثیرگذاری آگاهی کارشناسان و گردشگران استان اردبیل از جاذبه‌های گردشگری در توسعة اکوتوریسم استان می‌باشد.
روش: پژوهش پیش رو ازنظر هدف، از نوع کاربردی و از نظر ماهیت و روش، از نوع تحقیقات توصیفی - تحلیلی می‌باشد. جامعة آماری پژوهش موردنظر شامل گردشگران و کارشناسان ذی­ربط می‌باشد که از میان گردشگران تعداد 360 نمونه و از بین کارشناسان به دلیل کمی تعداد، کل جامعه به‌عنوان نمونه مورد بررسی قرار گرفت. جهت سنجش متغیرهای وابستۀ پژوهش (توسعۀ اکوتوریسم) از طریق متغیرهای مستقل (میزان آگاهی گردشگران، کارشناسان و بهبود نقاط قوت اکوتوریسم استان) از آزمون پیرسون تک ­متغیره و دومتغیره، تحلیل رگرسیون خطی ساده و قدم ‌به ‌قدم، ضریب تعیین رگرسیون، تحلیل واریانس (ANOVA) استفاده شد.
یافته­ ها: نتایج آزمون‌ها نشان‌دهندۀ معناداری بین میزان آگاهی گردشگران، کارشناسان در توسعۀ اکوتوریسم (همبستگی 45/0 و Sig کمتر از 5 درصد) و بهبود نقاط قوت اکوتوریسم در ایجاد و توسعۀ فرصت‌های اکوتوریسم (46/0 و Sig کمتر از فاصلة اطمینان) می‌باشد.
نتیجه ­گیری: بررسی نهایی داده‌ها نشان می‌دهد که افزایش استفادۀ مطلوب از قوت‌ها و به عبارتی بهبود و افزایش کارایی نقاط قوت باعث توسعۀ استفاده از فرصت‌ها به نحو مطلوب می‌شود.

کلیدواژه‌ها

اکوتوریسم؛ سنجش توسعه؛ کارشناسان و گردشگران؛ استان اردبیل

مراجع

1. اسلامی، ص. (1388). برنامه‌ریزی توسعة پایدار توریسم در شهرستان مشکین‌شهر با استفاده از مدل SWOT. پایان‌نامة منتشرنشدة کارشناسی‌ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری. دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

2. آقائی، و. (1390). توسعة اکوتوریسم استان اردبیل با استفاده از روش برنامه‌ریزی استراتژیک (SWOT). پایان‌نامة منتشرنشدة کارشناسی‌ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی توریسم. دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.

3. بلمکی، ب؛ مظاهری ح. (1389). بررسی پتانسیل اکوتوریسم در مناطق ساحلی استان سیستان و بلوچستان با تاکید بر فون پرندگان. چهارمین کنگرة بین‌المللی جغرافیدانان جهان اسلام، 25 فروردین. زاهدان، دانشگاه سیستان و بلوچستان. صص. 17-4.

4. توانگر، م. (1389). اهمیت اکوتوریستی استان سیستان و بلوچستان. چهارمین کنگرة بین‌المللی جغرافیدانان جهان اسلام. 25 فروردین. زاهدان، دانشگاه سیستان و بلوچستان. صص. 14-1.

5. حافظ نیا، م. (1386). مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. چاپ سیزدهم. تهران. انتشارات سمت.

6. رنجبریان،ب؛ زاهدی، م. (1388). شناخت گردشگری. اصفهان: نشر چهار باغ اصفهان.

7. ساعی، ع نائیچی، م، رضایی، م. (1391). ارتباط بین تبلیغات و جذب گردشگر فرهنگی در ایران. دانش‌نامة علوم اجتماعی، 1(4)، 94-69.

8. سلطانی، ز. (1387). ارزیابی توان اکوتوریسم و برنامه‌ریزی توسعة پایدار گردشگری طبیعت در شهرستان خوانسار. پایان‌نامة منتشر‌نشدة کارشناسی‌ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی. دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

9. سلیمانی، ا. و مقیسه، س. (1389). بررسی وضعیت اکوتوریسم (طبیعت‌گردی) در ایران. سازمان حفاظت محیط زیست. دفتر مطالعات زیربنایی، 10325، 19-1.

10. صانعی، م. (1378). بررسی اکوتوریسم پارک ملی گلستان با تأکید بر منطقة آزاد تفریحی. پایان‌نامة منتشرنشدة کارشناسی‌ارشد جغرافیای طبیعی. دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

11. کریمی، ش. (1387). توسعة اکوتوریسم در اصفهان: چالش‌ها و فرصت‌ها. پایان‌نامة منتشرنشدة کارشناسی ارشد مدیریت هتلداری. دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

12. گلدی، م؛ نظم فر، ح؛ یزدانی، م. ح. و جعفری، د. (1394). تحلیل شاخص‌های توریسم پایدار شهری با استفاده از مدل ANP. اولین کنگرة بین‌المللی زمین، فضا، انرژی پاک، 14 آبان، اردبیل، دانشگاه محقق اردبیلی. صص.21-2.

13. محلاتی، ص. ال. (1380). درآمدی بر جهانگردی. انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.

14. نسترن، م. و حجه فروش، ش. (1391). سنجش توانمندی‌های بوم‌گردی مناطق حفاظت‌شده با استفاده از GIS (مطالعة موردی: پناهگاه حیات وحش قمیشلو). مجلة جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، 23 (2)، 188-173.

15. نوری، غ. و پاکباز، ه. (1394). ارزیابی قابلیت های اکوتوریستی و نقش آن در توسعة گردشگری استان فارس با بهره‌گیری از مدل برنامه‌ریزی استراتژیک swot.. همایش منطقه‌ای جهاد اقتصادی، رهیافت‌ها و راهبردها. اول دی ماه. زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان. صص. 11-1.

16. یونسی، ی. و قربانی نیا، ا. (1394). اکوتوریسم و مجتمع تفریحی توریستی، کانون سراسری انجمن‌های صنفی مهندسان معمار ایران. دومین همایش ملی معماری، عمران و توسعة نوین شهری، 13 مهر. مهدیشهر، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهدیشهر. صص. 10-3.

17. Franciscus, K., Jacobus, Zh., Dieperink, C., & Miranda. M. (2006). Ecotourism as a development strategy: Experiences from Costa Rica. Costa Rica: Environment, Development and Sustainability, springer.

18. Ghorbani, A., Raufirad, V., Rafiaani, P., & Azadi, H. (2015). Ecotourism sustainable development strategies using SWOT and QSPM model: A case study of Kaji namakzar Wetland, South Khorasan Provine, Iran. Tourism Management Perspectives, 16, 290-297.

19. Guangming, H. (2008). Distribution of economic benefits from ecotourism: A case study of wolong nature reserve for giant pandas in China. Environment Management, 42,1017-1025 .

20. Gunn. C. A. (2002). Tourism planning, basics, concepts, cases (4th ed.). Great Britiain: Routledge.

21. Kontogeorgopoulos, N. (2004). Ecotourism and mass tourism in Southern Thailand: Spatial interdependence, structural connections, and staged authenticity. Geojournal, 61, 1-11.

22. Mayer, M. (2015). Ecotourism: A brief introduction. Jachranka, Poland: O.T. E.

23. Okech, R. (2009). Developing urban ecotourism in Kenyan cities: A sustainable approach. Journal of Ecology and Natural Environment, 1(1),1-6 .

24. Sabbaghi, H. R., & Tabibian, M. (2015). Definition expression on the concept of urban ecotourism through theoretical review of related challenges. Journal of Enviromental Studies, 41(1), 257-273.

25. Sepehr, A., & Safarabadi, A. (2014). Analysis of effective factors on ecotourism development in desert area of Iran. Human Geography Research, 45(4),137-154.

26. Voeks, R. A. M. (2004). The providence of nature: Valuing ecosystem servies. International Journal of Environmental Science & Technology, 1(2), 151-163.