عوامل مؤثر بر شکل‌گیری تغییر کاربری اراضی در استان مازندران (مطالعه موردی: شهرستان تنکابن)

مجله اقتصاد و توسعه کشاورزی

مقاله 1، دوره 29، شماره 2، تیر 1394، صفحه 107-115   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jead2.v0i0.27902

نویسندگان

محسن جمالی پور^{* 1}؛ احمدرضا شاهپوری²؛ محمد قربانی¹

¹دانشگاه فردوسی مشهد

²دانشگاه علوم کشاورزی ساری

چکیده

یکی از چالش‌های اساسی در سال‌های اخیر، مسئله تغییر کاربری اراضی، جلوگیری از تخریب و اهمیت حفظ کاربری اراضی می‌باشد. بر همین اساس، عوامل مؤثر بر تغییر کاربری اراضی با استفاده از اطلاعات پیمایشی 60 بهره‌بردار کشاورزی شهرستان تنکابن و بهره‌گیری از الگوی دومرحله‌ای توبیت- هکمن در سال 1391 بررسی شد. نتایج برآورد الگوی پروبیت نشان داد که سطح سواد، تجربه، تعداد قطعات زمین باغی، سطح زیر کشت مرکبات و کیوی، قیمت محصول باغی (کیوی)، سطح زیر کشت زراعی و قیمت زمین زراعی با اثر مثبت و متغیرهای اندازه خانوار، قیمت زمین باغی، قیمت محصول باغی (مرکبات)، تعداد قطعات زمین زراعی، قیمت محصول زراعی، رضایت از نهادهای حمایتی و بیمه باغی و زراعی با اثر منفی بر اخذ تصمیم به تغییر کاربری اراضی از زراعی به باغی، نقش دارند. همچنین نتایج برازش الگوی مرحله دوم توبیت بیانگر تأثیر مثبت تعداد قطعات زمین باغی، سطح زیر کشت مرکبات و کیوی، قیمت محصول باغی (مرکبات)، تعداد قطعات زمین زراعی، سطح زیر کشت زمین زراعی، قیمت زمین زراعی و بیمه باغی و زراعی و تأثیر منفی متغیرهای اندازه خانواده، سطح سواد، تجربه، قیمت زمین باغی، قیمت محصول باغی (کیوی)، قیمت محصول زراعی و رضایت از نهادهای حمایتی بر میزان اقدام به تغییر کاربری اراضی می‌باشد. با توجه به یافته‌ها، ایجاد شبکه بیمه‌ای گسترده برای پوشش کشاورزان خرده‌پا، جلوگیری از ایجاد نوسان‌های قیمتی محصولات باغی و زراعی، توجه جدی به تولیدات زراعی به‌عنوان محصولات استراتژیک و حمایت از بهره‌برداران در این بخش در قالب بسته سیاستی به برنامه ریزان این عرصه پیشنهاد شد.

کلیدواژه‌ها

اثر نهایی؛ الگوی توبیت؛ تغییر کاربری؛ هکمن

مراجع

1- Ahmadi R. 1996. The Role of Land Use in the Creation and Intensification of Forest Mass Movements, Master’s thesis, Faculty of Science, Tarbiat Modarres University. (in Persian with English Abstract).

2- Al Amin M., Rashford B.S., Bastin C.T., and Aadland D.M. 2013. Agricultural Land-Use in a Changing Climate: Imp;ications for Waterfowl Habitat in Prairie Canada.

3- Amirnezhad H. 2013. Investigation Factors Affecting the Willingness of Farmers to Change Land Use in the Mazandaran Province. Agricultural Economics Research, 5 (4): 87-106. (In Persian)

4- Darijani A. 1999. Evaluation of Depositor’s Characteristics and Factors Affecting Household’s Bank Deposits. Master’s Thesis. Tehran University. (in Persian with English Abstract).

5- Emadi M., Baghernezhad M., and Memarian H.R. 2008. Effect of Use Changes on the Characteristics of Soil Fertility in the Soil Aggregates Water Stability of Two-Cultivation Soil in the North of Iran. Journal of Applied Sciences, 8(3): 496-502. (in Persian).

6- Eteraf H. 2001. Effects of Clay Land Use on Fertility and Erosion of the Soil in the Region Moraveh Tappeh. Master’s thesis. Gorgan University. (in Persian with English Abstract).

7- Eynollahi M. 1998. Determination of Price and Non-Price Factors on Sugar Beet in Iran (Khorasan). Master’s Thesis. Tehran University. (in Persian with English Abstract).

8- Feyzizadeh B., and Haji Mirrahimi M. 2008. Detection of Land Use Changes Using Object-Oriented Method, (Case Study: Andisheh Settlements), Geomatics Conference, the Mapping Organization of the Country. (in Persian).

9- Food Agriculture Organization World, http://www.fao.org.

10- Geist H.J., and Lambin E.F. 2002. Proximate Causes and Underlying Driving Forces of Tropical Deforestation. BIOSCIENCE, 52(2), 143-150.

11- Ghaffari A. 1994. Effects of Land Use on Alaa River’s Erosion in Marvdashat, a National Seminar Reviewing Policies and Methods to Optimal Productivity of the Land. (in Persian).

12- Ghaffari G., Ghodousi J., and Ahmadi H. 2009. Investigating the Hydrological Effects of Land Use Change in Catchment (Case Study: Zanjanrood Basin). Journal of Water and Soil Conservation, 16(1): 163-180. (in Persian with English Abstract).

13- Greene W.H. 1993. Econometric Analysis, 2nd Edition. New York: Macmillan, 791.

14- Heckman J. 1979. The Common Structure of Statistical Models of Truncation, Sample Selection and Limited Dependent Variables and a Simple Estimator for Such Models. Journal of Economic and Social Measurement, 5: 475-492.

15- Houghton R.A., DeFries R.S., Asner G.P., and (Eds.). 2004. Ecosystems and Land Use Change. Geophysical Monograph Series, 153: 344.

16- Land Affairs Organization. 2003. Collection of the laws, regulations, bylaws, and operating procedures. Volume II.

17- Li K.Y., Coe M.T., Ramankutty N., and De Jong R. 2007. Modeling the Hydrological Impact of Land-Change in West Africa. Journal of Hydrology, 337: 258-268.

18- Lubowski R.N., Bucholtz Sh., Claassen R., Roberts M.J., Cooper J. C., Gueorguieva A., and Johansson R. 2006. Environmental Effects of Agricultural Land-Use Change. Economic Research Service United State Department of Agricultural, Economic Research Report, 25.

19- Mehrabi A., Mohammadi M., Mohseni Saravi M., Jafari M., and Ghorbani M. 2013. Evaluation of Human Stimulus forces Affecting Land Use Change (Case Study: Seyed Mahalleh and Drasra-Tonekabon Villages). Journal of Range and Watershed. Iranian Journal of Natural Resources, 66(2): 307-320. (in Persian).

20- Nabi Peylashgarian S. 2001. Study the Effects of Land Use on Soil Erosion and Sediment Production in the Watershed Masoule of Gilan, Master's Thesis, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources. (in Persian with English Abstract).

21- Najafinejad A., Mardian M., Varvani J., and Sheikh V.B. 2011. Evaluation and Comparison of Representative Hill Slope and Raster based Hill Slope Methods for Computation of Topography Factor in USLE. Journal of Soil Management and Sustainable Production, 1(1): 99-114. (in Persian with English Abstract).

22- Niknahad Gharmakher H., and Maramaei M. 2011. Effects of Land Use Changes on Soil Properties (Case Study: the Kechik Catchment). Journal of Soil Management and Sustainable Production, 1(2). 81-96. (in Persian with English Abstract).

23- Rajesh B., and Yuji M. 2006. Land Use Change Analysis Using Remote Sensing and GIS: A Case Study of Kathmandu Metropolitan, Nepal, P 22.

24- Saadati H., Gholami Sh.A., Sharifi F., and Ayoubzadeh S.A. 2006. An Investigation of The Effects of Land Use Change on Simulating Surface Runoff Using SWAT Mathematical Model (Case Study: Kasilian Catchment Area).Iranian Journal Natural Resources, 59(2): 298-313. (in Persian with English Abstract).

25- Salehi Taleshi F., and Mahboubi M.R. 2012. Factors Affecting the Agricultural Land Use Change to Garden. The first National Conference on Strategies for Achieving Sustainable Development. 20th March, Tehran. (In Persian).

26- Sali G. 2012. Agricultural Land Consumption in Developed Countries. International Association of Agricultural Economists Triennial Conference, Brazil, 18-24.

27- Shachery A., Shojaei M., Emami A., and Baghban R. 2002. Collection of Laws and Regulations to Preserve Agricultural Land Use and the Gardens, the Land Affairs Organization. (in Persian)

28- Srivastava S.K., and Gupta D. 2003. Monitoring of Changes in Land Use/Land Cover Using Multi – Sensor Satellite Data. Map India conference.

29- Tiessen H., Sampaio E.V.S.B., and Salcedo I.H. 2001. Organic Matter Turnover and Anagement in Low Input Agriculture of NE Brazil. Nutr. Cycl.Agroecosys, 61: 99-103.

30- Tobin J. 1958. Estimation of Relationships for Limited Dependent Variables. Econometrica, 26: 29-36.

31- Vitousek P.M., Mooney H.A., Lubchenko J., and Melillo J.M. 1997. Human Domination of Earth’s Ecosystems, Science, 277. 494–499.

32- Wang S., Shaozhong K., Lu Z., and Fusheng L. 2008. Modelling Hydrological Response to Different Land-Use Andclimate Change Scenarios in the Zamu River Basin of Northwest China, J. Hydro. Proc., 22: 2502-2510.

33- Whister D. 1999. An Introductory Guide to SHAZAM, www.Shazam.Econ.ubc.Ca.Logit Test for Heteroskedasticity.

34- Yeo I., Gordon S.I., and Guldmann J. 2004. Optimizing Patterns of Land Use to Reduce Peak Runoff Flow and Non Point Source Pollution With an Integrated Hydrological and LandUse Model.AMS Online Journals Access Control, 6: 1–20.

35- Yousefifard M., Khademi H., and Jalalian A. 2007. Decline in Soil Quality as a Result of Land Use Change in Cheshmeh Ali region, Chaharmahal Bakhtiari Province. Journal of Agricultural Sciences and Natural Resources, 14(1). (in Persian with English Abstract).