بررسی مهمترین عوامل تأثیرگذار بر فرآیند فرسایش خاک در مراتع نیمه خشک کلات

آب و خاک

Article 11, Volume 24, Issue 4, September 2010   

Document Type: Research Article

DOI: 10.22067/jsw.v0i0.3894

Authors

M. Zangiabadi^{* 1}; A.S. Rangavar²; H. Gh. Rafahi³; M. Shorafa⁴; M. R. Bihamta³

¹Soil and Water Research Department, Khorasan-Razavi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Mashhad, Iran

²Khorasan Razavi Agricultural & Natural Resources Research Center

³Unversity of Tehran

⁴University of Tehran

Abstract

چکیده
فرسایش خاک یک معضل برای کشاورزی در نواحی استوایی و نیمه خشک می‌باشد و به علت اثرات دراز مدتش بر روی حاصلخیزی خاک و کشاورزی پایدار، از اهمیت زیادی برخودار است. فرسایش همچنین با رسوبگذاری، آلودگی و تشدید سیلاب‌ها باعث وارد آمدن صدمات محیطی می‌شود. این مطالعه به منظور بررسی و تعیین میزان مقاومت یا سستی خاک در برابر فرسایش آبی و همچنین تعیین عوامل تأثیرگذار بر این فرآیند انجام گرفت. اندازه‌گیری‌ها در کرت‌های آزمایشی مجهز به مخازن رواناب و رسوب‌گیر که در مراتع شمال شرق استان خراسان رضوی و با اقلیم نیمه خشک قرار داشتند، صورت پذیرفت. در این مطالعه تعداد زیادی از ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک، درصد تراکم پوشش گیاهی و شیب منطقه اندازه‌گیری و در نهایت رابطه این عوامل با میزان خاک فرسایش یافته بر اثر 43 رخداد بارندگی رسوبزا با استفاده از نرم افزارهای آماری بررسی گردید. رگرسیون خطی چند متغیره نشان داد که سه عامل درصد تراکم پوشش گیاهی، درصد سنگریزه درشت (75-13 میلی متر) در لایه سطحی خاک و همچنین درصد شیب زمین به ترتیب مهمترین عوامل تعیین‌کننده میزان فرسایش خاک می‌باشند. بنابراین مدیریت پوشش گیاهی و همچنین مدیریت شیب مرتع مورد مطالعه که از مراتع شاخص منطقه به حساب می‌آید اولین گام در جهت کاهش پتانسیل خاک منطقه نسبت به فرسایش می‌باشد.

واژه‌های کلیدی: فرسایش خاک، کرت‌های آزمایشی، مرتع نیمه خشک، پوشش گیاهی، سنگریزه