اثر سطوح مختلف حفاظت محیط زیست بر تنوع گونه‌های گیاهی

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 4، دوره 6، شماره 1 - شماره پیاپی 19، فروردین 1393، صفحه 60-69   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v6i1.35674

نویسندگان

علیرضا باقری^{* 1}؛ رضا قربانی²؛ محمد بنایان اول²؛ اورس شافنر³

¹گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، کرمانشاه، ایران

²گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

³موسسه تحقیقاتی بین المللی CABI

چکیده

نظر به اهمیت حفاظت از تنوع زیستی و ارزیابی فعالیت‌های حفاظتی این مطالعه میدانی طی بهار و تابستان سال 1389 با هدف مقایسه تنوع گیاهی دو منطقه تحت سطوح مختلف حفاظت، شامل منطقه حفاظت‌شده قرخود با چرای فصلی و پارک ملی گلستان با حفاظت کامل در برابر چرا به انجام رسید. از هر منطقه چهار تکرار انتخاب و در هر تکرار یک ویتاکر پلات اصلاح شده با ابعاد 50×20 متر در نظر گرفته شد که مقیاس نمونه‌برداری 1، 10، 100 و 1000 مترمربع را پوشش می‌داد. نتایج به دست آمده نشان داد که میانگین غنای گونه‌ای بین مقیاس‌های مختلف مکانی در هر دو منطقه مورد مطالعه تفاوت معنی‌داری را نشان داد. علاوه بر این، روند تغییرات میانگین غنای گونه‌ای و درصد پوشش تاج گیاهی در مقیاس‌های مختلف نمونه‌برداری بین دو منطقه دارای تفاوت معنی‌دار بود، به طوری که سهم پارک ملی گلستان بیشتر بود. با این وجود، مقایسه شاخص‌های تنوع و یکنواختی شانون، سیمپسون، اسمیث- ویلسون و کامارگو تفاوت معنی‌داری را نشان نداد. به همین دلیل، برای بررسی دقیق‌تر و همچنین آگاهی از توزیع گونه‌ها از روش تجزیه و تحلیل SHE در سطح گونه و تیره‌های گیاهی استفاده شد. براساس نتایج به دست آمده توزیع گونه‌ها در هر دو منطقه از یک مدل لوگ نرمال تبعیت می‌کردند، علاوه بر این سهم مؤلفه غنای گونه‌ای در تنوع بیشتر از مؤلفه یکنواختی بود. همچنین توزیع تیره‌های گیاهی الگوی مدل‌های سری‌های لگاریتمی‌و لوگ نرمال را نشان می‌دادند و تنوع در سطح تیره به طور تقریباً یکسانی تحت تأثیر مؤلفه‌های غنای گونه‌ای و یکنواختی بود. در مجموع، می‌توان عنوان داشت که سطح حفاظت بیشتر در پاک ملی گلستان منجر به حفاظت بیشتر از تنوع گونه‌ای شده‌است.

کلیدواژه‌ها

پارک ملی؛ شدت بهره برداری؛ غنای گونه‌ای؛ مناطق حفاظت شده