تأثیر تلقیح با گونه های میکوریزا و سطوح آبیاری بر خصوصیات رشد، عملکرد، کارایی مصرف آب و برخی صفات گیاه ذرت (Zea mays L.)

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 8، دوره 6، شماره 1 - شماره پیاپی 19، فروردین 1393، صفحه 152-161   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v6i1.35682

نویسندگان

محمد رضا عامریان^{* 1}؛ مریم السادات یوسف ثانی¹؛ علیرضا کوچکی²

¹گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران

²گروه زراعت و اصلاح و نباتات، دانشـکده کشـاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

چکیده

یکی از مهم‌ترین عوامل محدودکننده عملکرد گیاهان زراعی مناطق خشک و نیمه خشک، کمبود آب است. استفاده از انواع میکروارگانیزم‌ها در این مناطق یکی از راه‌حل‌های نوین کشاورزی پایدار در جهت کاهش خسارت ناشی از تنش‌های محیطی است. همزیستی قارچ‌های میکوریزای آرباسکولار با ریشه گیاهان زراعی تاثیرات مثبتی در نظام‌های زراعی نشان داده است. این تحقیق با هدف بررسی تأثیر دو گونه قارچ میکوریزا و سطوح آبیاری بر خصوصیات رشدی ریشه و کارایی مصرف آب گیاه ذرت (Zea mays L.)، به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی 88-1387 اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل سه سطح میکوریزا (شاهد و دو گونه قارچ میکوریزا (Glomus mosseae و G. intraradices)) و چهار سطح آبیاری (25، 50، 75 و 100 درصد نیاز آبی ذرت) بود. صفات مورد مطالعه شامل عملکرد دانه، طول مخصوص ریشه، درصد کلونیزاسیون ریشه و کارایی مصرف آب ذرت بودند. نتایج نشان داد که استفاده از هر دو نوع میکوریزای مذکور، تأثیر معنی‌داری بر طول مخصوص ریشه، عملکرد دانه و کارایی مصرف آب ذرت داشت (05/0p≤). نوع میکوریزای استفاده شده، تأثیر معنی‌داری بر درصد کلونیزاسیون ریشه نداشت. استفاده از سطوح مختلف آبیاری نیز تأثیر معنی‌داری بر عملکرد دانه، طول مخصوص ریشه، درصد کلونیزاسیون ریشه و کارایی مصرف آب داشت (05/0p≤). به طور کلی، تلقیح با قارچ‌های میکوریزا در شرایط کمبود آب، می‌تواند با گسترش ریشه و افزایش سطح جذب آن، جذب آب و عناصر غذایی را توسط گیاه افزایش داده و ضمن افزایش مقاومت گیاه در برابر کم آبی، موجب افزایش عملکرد در ازای مقدار آب مصرفی (افزایش کارایی مصرف آب) گردیده و میزان مصرف آب را در تولید این گیاه کاهش دهد.

کلیدواژه‌ها

درصد کلونیزاسیون؛ عملکرد دانه؛ طول مخصوص ریشه