الگوی پارادایمی تسهیم دانش ضمنی در دانشگاه‌های ایران: از دیدگاه متخصصان علم اطلاعات و دانش‌شناسی با رویکرد گراندد تئوری

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 3، دوره 9، شماره 2 - شماره پیاپی 18، اسفند 1398، صفحه 44-64   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/riis.v0i0.81328

نویسندگان

غلامعلی رودی؛ افشین موسوی چلک^* ؛ ثریا ضیایی؛ هادی شریف مقدم

دانشگاه پیام نور تهران، ایران

چکیده

مقدمه: دانش ضمنی یا دانش تلویحی به دانشی اشاره دارد که در پی تجربه‌ها، مهارت‌ها، و دانایی‌های شخصی، در اذهان مردم جوامع پدید می‌آید، و فرموله کردن آن بسیار مشکل است و نمی‌توان آن‌را توضیح داد یا به دیگران انتقال داد. هدف از این پژوهش ارائه الگوی پارادایمی تسهیم دانش ضمنی در دانشگاه‌های ایران: از دیدگاه متخصصان علم اطلاعات و دانش‌شناسی با رویکرد گراندد تئوری می‌باشد.
روش‌شناسی: رویکرد تحقیق حاضر از نوع کیفی است که با روش گراندد تئوری انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل متخصصان علم اطلاعات و دانش‌شناسی که در زمینه مدیریت دانش خبره هستند به روش گلوله برف (ارجاع زنجیره‌ای) انتخاب شده‌اند. روش جمع‌آوری اطلاعات به صورت مصاحبه عمیق و باز است. در این مطالعه از 12 نفر مصاحبه انجام شد.
یافته‌ها: نشان داد تسهیم دانش ضمنی می‌تواند بر خلاقیت و نوآوری، قوام و استحکام تیم، افزایش اعتماد به نفس در کار کارکنان، کسب مهارت‌های فنی و تخصصی، آینده‌نگری، شناسایی دقیق نقاط قوت و ضعف خود و سازمان، کسب مزیت رقابتی پایدار، افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه، شناسایی دقیق نیازمندی‌های سازمان، کیفیت در تصمیم‌گیری و وفاداری به سازمان بر کارکنان مؤثر باشد.
نتیجه‌گیری: مهم‌ترین عامل در ایجاد تسهیم دانش ضمنی، آگاهی مدیران دانشگاه‌ها از اهمیت دانش در فرآیند کاری کارکنان و همچنین نهادینه نمودن فرهنگ تسهیم دانش با استفاده از محرک‌های انگیزشی است با توجه به مؤلفه‌های شناسایی شده، الگوی نظری ارائه شد. در این الگو، کلیه مؤلفه‌های مؤثر در تسهیم دانش در دانشگاه‌ها مدنظر قرار گرفت. الگوی ارائه شده می‌تواند به عنوان راهنمای جامعی برای کلیه دانشگاه‌ها در کشور استفاده شود.

کلیدواژه‌ها

دانش ضمنی؛ گراندد تئوری؛ متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی

مراجع

استراوس، آنسلم؛ کوربین، جولیت (1385). اصول روش تحقیق کیفی: نظریه مبنایی: رویه‌ها و روش‌ها، بیوک محمدی؛ مترجم. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

ایران‌زاده سلیمان و محمودی اشان محسن (1389). شناخت فرهنگ مدل دنیسون، مدیریت بهره‌وری (فراسوی مدیریت)، 4 (15)، 75-53. بازیابی شده در مرداد 98 از https://www.sid.ir/fa/journal/JournalListPaper.aspx?ID=29086

بازرگان، عباس (1387). مقدمه‌ای بر روش‌های تحقیق کیفی و آمیخته: رویکردهای متداول در علوم رفتاری، تهران: دیدار.

ابراهیمی، عباس؛ محمدی فاتح، اصغر و حاجی پور ابراهیم (1391). بررسی نقش اعتماد در تسهیم دانش شغلی کارکنان دانشگاه تربیت مدرس، مجله مدیریت نظامی، 12 (47)، 161-135. بازیابی شده در مرداد 98 از https://www.sid.ir/fa/Journal/ViewPaper.aspx?ID=194866

پاک‌طینت، اقبال و علیرضا فتحی‌زاده (۱۳۸۷). توانمندسازی فردی و گروهی منابع انسانی، دومین کنفرانس توانمندسازی منابع انسانی، تهران، بنیاد توانمندسازی منابع انسانی ایران، بازیابی شده در مرداد 98 از

Https://Www.Civilica.Com/Paper-Humanempowerment02Humanempowerment02040.Html

جلاوند، شیرین (1397). تبیین مفهومی نقش دانش ضمنی در عصر دانش‌بنیان. مجله اقتصادی، 18 (1 و 2)، 143-117. بازیابی شده در مرداد 98 از http://ejip.ir/browse.php?a_id=1038&sid=1&slc_lang=fa

حسن‌زاده، محمد (1389). نقش آنتولوژی در مدیریت دانش رویکردی به حوزه‌های انتظامی، مجموعه مقاله‌های همایش ملی دانش و امنیت. سازمان تحقیقات و مطالعات ناجا، دفتر تحقیقات کاربردی فرماندهی انتظامی استان فارس، شیراز.

خبازی، طهورا؛ فاطمه السادات موسوی و عطیه امانی (1387). ممیزی دانش، ابزاری برای پیاده‌سازی مدیریت دانش در سازمان‌های تحقیق و توسعه، هفتمین همایش مراکز تحقیق و توسعه صنایع و معادن، تهران، انجمن تخصصی مراکز تحقیق و توسعه صنایع و معادن، https://www.civilica.com/Paper-CIMRDC07-CIMRDC07_064.html

دانایی‌فرد، حسن، مهدی الوانی و عادل آذر (1383). روش‌شناسی پژوهش کیفی در مدیریت. تهران: صفار.

رضازاده مهریزی، محمدحسین، باقرزاده نیری، مهدی، محمدعلی خلج، محمدرضا و پیردال، محمد (1389). ابزارهای مدیریت دانش. تهران: مؤسسه فرهنگی هنری پردازش هوشمند علائم.

ساعتچی محمود، عزیزپور شوبی، علی‌اکبر (1384). طراحی الگوی رهبری اثربخش‌ دانشگاهی. راهبردهای بازرگانی ـ دانشور رفتار سابق، ۳ (۱)، 1-18. بازیابی شده در مرداد 1398 از https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=27493

سلطانی، ایرج (۱۳۸۲). راهکارهای تقویت خلاقیت در سازمان. تدبیر، (141)، بازیابی شده در مرداد 1398 از https://www.sid.ir/fa/journal/JournalList.aspx?ID=1300

فتحیان، محمد؛ بیگ، لیلا؛ قوامی‌فر، عاطفه (1384). نقش مدیریت دانش ضمنی در خلاقیت و نوآوری. تدبیر، (164)، 19-12. بازیابی شده در خرداد 1398 از

https://www.sid.ir/fa/journal/JournalListPaper.aspx?ID=23639

فدایی، غلامرضا، نقشینه، نادر، اندایش، سیف‌اله. (1397). بررسی رابطه بین فرهنگ سازمانی و مدیریت دانش در دانشگاه تهران. مطالعات کتابداری و علم اطلاعات، 25(24)، 103-128 DOI: 10.22055/SLIS.2017.12787

قربانزاده وجه ا... و شیرین خالقی‌نیا (1388). نقش انتقال دانش ضمنی در توانمندی کارکنان. فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی دانشگاه امام حسین (ع)، 1(2)، 105-85. بازیابی شده در مرداد 1398 از https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=110948

میرزابیگی، جهانشاه (۱۳۸2). انتقال دانش و حفظ مهارت: نیاز پیوسته فرآیند جهانی شدن. مجله مدیر ساز، 3-4 (12)، 10-30. بازیابی شده در شهریور 1398 از https://www.noormags.ir/view/fa/search?

Akosile, A., & Olatokun, W. (2019). Factors influencing knowledge sharing among academics in Bowen University, Nigeria. Journal of Librarianship and Information Science. https://doi. org/10. 1177/0961000618820926.

Al-Husseini, S., & Elbeltagi, I. (2018). Evaluating the effect of transformational leadership on knowledge sharing using structural equation modelling: the case of Iraqi higher education. International Journal of Leadership in Education, 21(4), 506-517. ‏

Al-Nasser, A. & Behery, M. (2015) Examining the relationship between organizational coaching and workplace counterproductive behaviours in the United Arab Emirates, International Journal of Organizational Analysis, 23(3), 375-403.

Chugh, R. (2015). Do Australian Universities Encourage Tacit Knowledge Transfer?. In KMIS inproceding of the 7th international joint conference on knowledge engineering and knowledge management, (pp.128-135). ‏ ‏ – DOI:10.5220-0005585901280135.

Davenport, T. H., De Long, D. W., Beers, M. C. (1998). Successful knowledge management projects. Sloan Management Review, 39(2), 56-41.

Foos, T., Schum, G. and Rothenburg, S. (2006), ‘‘Tacit knowledge transfer and the nowledge disconnect’’, Journal of Knowledge Management, 10 (1), 6-18.

Garcia-Sanchez, P., Diaz-Diaz, N. L., & De Saa-Perez, P. (2019). Social capital and knowledge sharing in academic research teams. International Review of Administrative Sciences, 85(1), 191– 207. https://doi. org/10. 1177 /0020852316689140

Holste, J. S., & Fields, D. (2010). Trust and tacit knowledge sharing and use. Journal of knowledge management, 14(1), 128-140.

Islam, M. Z., Jasimuddin, S. M., & Hasan, I. (2015). Organizational culture, structure, technology infrastructure and knowledge sharing: Empirical evidence from MNCs based in Malaysia. Vine, 45(1), 67-88

Leonard, D. and Sensiper, S. (1998). ‘‘The role of tacit knowledge in group innovation’’. California Management Review, 40 (3), 112-32.

Nonaka, I. and Takeuchi, H. (1995). The Knowledge Creating Company, Oxford University Press, New York, NY.

Ozduran, A., & Cem, T. (2017), Coaching and employee organizational citizenship behaviours: The role of procedural justice climate. International Journal of Hospitality Management, 60,58-66

Pangil, F., & Nasurdin, A. M. (2019). Assessing the Relationship Between Organisational Commitment and Knowledge Sharing Behavior. Malaysian Management Journal, 13, 35-50. ‏

Rajendran Muthuveloo*, Narendran Shanmugam, Ai Ping Teoh (2017): The impact of tacit knowledge management on organizational performance: Asia Pacific Management Review. Evidence from Malaysia, 4(22),192-201

Shao, Z., Feng, Y., & Wang, T. (2017). Charismatic leadership and tacit knowledge sharing in the context of enterprise systems learning: The mediating effect of psychological safety climate and intrinsic motivation. Behaviour & Information Technology, 36(2), 194-208.

Stenius, M., Hankonen, N., Ravaja, N., & Haukkala, A. (2016). Why share expertise? A closer look at the quality of motivation to share or withhold knowledge. Journal of Knowledge Management, 20(2), 181-198.

Teh, Pei-Lee, Sun Hongyi (2012). Knowledge sharing, job attitudes and organisational citizenship behaviour. Industrial Management & Data Systems. 112 (1), 64-82. q Emerald Group Publishing Limited. 0263-5577. DOI 10. 1108/02635571211193644.