ارزیابی حساسیت گیاهان زراعی مختلف به بقایای آترازین در خاک

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 13، دوره 8، شماره 6 - شماره پیاپی 20، بهمن و اسفند 1389، صفحه 995-1001   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v8i6.8048

نویسندگان

ابراهیم اﯾﺰدی درﺑﻨﺪی^{* 1}؛ محمدحسن راشد محصل²؛ اسکندر زند³

¹داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﯽ مشهد

²دانشگاه فردوسی مشهد

³موسسه گیاهپزشکی کشور

چکیده

چکیده
به منظور ارزیابی حساسیت 9 گیاه زراعی به بقایای آترازین در خاک دو آزمایش زیست سنجی در خاک‌های تیمار شده با آترازین در مزرعه و شرایط گلخانه ای انجام شد. در آزمایش اول حساسیت گیاهان زراعی به بقایای احتمالی آترازین در مزرعه، در شرایط گلخانه ای بررسی شد که تیمارهای مورد نظر در این آزمایش عبارت بودند از مقادیر کود آلی در دو سطح (0 و 50 تن در هکتار) به عنوان عوامل اصلی و مقادیر آترازین در دو سطح 2 و 4 کیلوگرم ماده موثره در هکتار به عنوان عوامل فرعی بودند. پس از برداشت ذرت نمونه خاکی از هر کرت از عمق 0 تا 15 سانتی متری از 15 نقطه از هر کرت و پس از اختلاط آنها در گلخانه حساسیت گیاهان زراعی گندم، جو، چغندرقند، نخود، عدس، کلزا، به بقایای آترازین ارزیابی شد. آزمایش دوم به صورت طرح کاملا تصادفی در سه تکرار و به منظور ارزیابی حساسیت گیاهان زراعی گندم، جو، چغندرقند، پیاز، نخود، عدس، کلزا، لوبیا وگوجه فرنگی به بقایای شبیه سازی شده آترازین در خاک انجام شد. که تیمارهای این آزمایش غلظت‌های مختلف آترازین در خاک (0، 2/0، 5/0، 1، 5، 10 و 15 میلی‌گرم در کیلوگرم خاک) بودند. نتایج آزمایش زیست سنجی اول تأثیر معنی داری بر گیاهان زراعی مورد آزمایش نداشت. با توجه به اینکه در شرایط مزرعه فرآیندهای تعیین کننده سرنوشت علف‌کش ها بیش از شرایط کنترل شده هستند به نظر می رسد، این مسأله یا اینکه بدلیل کم بودن غلظت آترازین در کمتر از حد آستانه خسارت به گیاهان مورد نظر بوده و یا اینکه غلظت آترازین در طی مراحل آماده سازی خاک به سطح پایین تری از آستانه خسارت رسیده است. در آزمایش دوم پاسخ های متفاوتی به غلظت‌های شبیه سازی شده آترازین از گیاهان زراعی مورد آزمایش مشاهده شد؛ به طوری‌که بر اساس رون تغییرات زیست توده گیاهان مورد مطالعه در پاسخ به غلظت‌های مختلف آترازین در خاک، حساسترین و مقاومترین گیاهان به بقایای آترازین بترتیب پیاز و نخود بودند و ترتیب حساسیت گیاهان مورد مطالعه بر اساس شاخص ED50 حاصل از معادله 4 پارامتری سیگموییدی بصورت نخود‹ لوبیا ‹عدس ‹چغندر قند ‹ گوجه فرنگی ‹جو‹ گندم ‹کلزا ‹ پیاز بودند.

واژه های کلیدی: آترازین، نخود، لوبیا، عدس، چغندر قند، گوجه فرنگی، جو، گندم، کلزا، پیاز