بررسی ناهمگنی ترجیحات در رابطه با احیای دریاچه ارومیه: کاربرد مدل کلاس پنهان چند سطحی

مجله اقتصاد و توسعه کشاورزی

مقاله 2، دوره 30، شماره 4، دی 1395، صفحه 285-296   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jead2.v30i4.52878

نویسندگان

باب اله حیاتی¹؛ مینا صالح نیا^{* 1}؛ مرتضی مولایی²

¹دانشگاه تبریز

²دانشگاه ارومیه

چکیده

یکی از چالش های عمده در زمینه ارزش‌گذاری، پی بردن به تنوع ترجیحات و حساسیت هایی است که در جوامع مورد بررسی وجود دارد. دریاچه ارومیه به عنوان یک کالای عمومی، نیازمند مداخله مردمی جهت جلوگیری از زوال هر چه بیشتر آن است. از این رو در تحقیق حاضر به مطالعه ترجیحات ساکنین حوضه و بروز ناهمگنی در آن با استفاده از روش آزمون انتخاب اقدام شده است. داده ها و اطلاعات مورد نیاز با تکمیل 450 پرسشنامه از شهروندان 13 شهر و با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای برونزا در سال 1394 به دست آمده و با کاربرد مدل کلاس پنهان چند سطحی مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج مدل به تشخیص سه کلاس در سطح فردی، دو کلاس در سطح گروهی و دو کلاس مقیاس انجامید.طبق نتایج حاصله، اکثر افرادی که در موقعیت جغرافیایی نزدیک تری نسبت به دریاچه ارومیه زندگی می کنند، به کلاس بزرگ واحدی تعلق دارند. این افراد مقادیر بالایی از تمایل به پرداخت را در راستای احیای دریاچه بیان نموده و تغییر آب و هوا و وزش بادهای نمکی (با 580750 ریال در سال به ازای خانوار) نگران کننده ترین مسئله زیست محیطی ناشی از خشک شدن دریاچه برای آنان به شمار می رود. نتایج مؤید این مطلب است کهنه تنها خصوصیات اقتصادی ـ اجتماعی بلکه خصوصیات ژئوفیزیکی محیط پیرامون اشخاص در شکل گیری نگرش ها، رفتارها، عقاید و در نتیجه انتخاب-های آنها مؤثر می باشند. همچنین وجود عدم قطعیت در پاسخ های افراد به عنوان سومین عامل تأثیرگذار در مدل سازی ترجیحات تشخیص داده شد. لذا پیشنهاد می شود در مطالعات آتی، بروز ناهمگنی ترجیحات از هر سه منظر فوق مورد توجه قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

آزمون انتخاب؛ تمایل به پرداخت؛ دریاچه ارومیه؛ مدل کلاس پنهان چند سطحی؛ ناهمگنی ترجیحات

مراجع

1- Asparouhov T., and Muthen B.O. 2008. Multilevel mixture models: in Hancock G.R. and Samuelsen K.M. (eds). Advances in latent variable mixture models, IAP.

2- Bartholomew D.J. and Knott M. 1999. Latent Variable Models and Factor Analysis, London: Arnold.

3- Breffle W. B., Morey E. R., and Thacher J. A. 2011. A joint latent-class model: combining Likert-scale preference statements with choice data to harvest preference heterogeneity. Environment and Resource Economics, 50: 83–110.

4- Borghi C. 2009. Discrete choice models for marketing, New Methodologies for Optional Features and Bundles. Ms.c thesis. Mathematisch Instituut, Universiteit Leiden.

5- Eimanifar A., and Mohebbi F. 2007. Urmia Lake (Northwest Iran): A brief review. Saline Systems, 3, 5.

6- Farizo B. A., Joyce J., and Solino M. 2014a. Dealing with heterogeneous preferences using multilevel mixed models. Land Economics, 90: 181-198.

7- Farizo B. A., Louviere J. J., and Solino M. 2014b. Mixed integration of individual background, attitudes and tastes for landscape management. Land Use Policy, 38: 477-486.

8- Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO). 2003.Fisheries Management 2. The ecosystem approach to fisheries. FAO technical guidelines for fisheries. Rome.

9- Hanley N., Mourato S., and Wright R. 2001. Choice modeling approaches: A superior alternative for environmental valuation. Journal of Economic Surveys, 15: 435-462.

10- Izadimehr N. 2014. Estimating the value of nonmarket functions of Lake Urmia: Choice experiment approach. Ms.c thesis, Faculty of agriculture, University of Urmia.(In Persian)

11- Johnston R.J. 2007. Choice experiments, site similarity and benefits transfer. Environmental and Resource Economics, 38: 331-351.

12- Khodaverdizadeh M., Khalilian S., Hayati B., and Pishbahar E. 2014. Estimating the value of functions and services of Marakan protected area using choice experiment. Journal of applied economical studies of Iran, 3 (10): 267-290.)in Persian(

13- Kuhfeld W. F. 2010. Marketing research methods in SAS. SAS institute Inc. Cary, NC, USA.

14- Lancaster K. 1966. A new approach to consumer theory. Journal of Political Economics, 74: 217-231.

15- Magidson J., and Vermunt J. K. 2004. Latent class models, in Kaplan D. (ed.). The Sage Handbook of Quantitative Methodology for the Social Sciences, 175-198. Thousand Oakes: Sage Publications.

16- McFadden D. 1974. Conditional Logit Analysis of Qualitative Choice Behavior. In: Zarembka, P. (Ed.), Frontiers in Econometrics. Academic Press, New York.

17- Morey E., Thacher J., and Breffle W. 2006. Using angler characteristics and attitudinal data to identify environmental preference classes: a latent-class model. Environmental and Resource Economics, 34: 91-115.

18- Perman R., Ma Y., and Mc Gilvray J. 1996. Natural Resources and Environmental Economics. Translated byArbab H.R. longman.

19- Rose J.M., and Bliemer M. C.J. 2013. Sample size requirements for stated choice experiments. Transportation, 40: 1021-1041.

20- Salehnia M., Hayati B., Ghahremanzadeh M., and Molaei M. 2014. Estimating the value of improvement in Lake Urmia’senvironmental situation: An application of choice experiment. Journal of Agricultural Economics andDevelopment, 27(4): 267-276. (in Persian)

21- SEDAC .2010. Gridded population of the world: future estimates. Socioeconomic Data and Applications Center (SEDAC); collaboration with CIESIN, UN-FAO, CIAT. Accessed December 14, 2011 at: http://sedac.ciesin.columbia.edu/gpw.

22- Sharzei G., and Javidi N. 2011. Internalization of external costs of electrisity production using choice experiment. Journal of Economical Studies of Energy, 29: 1-29.)In Persian(

23- Train K.E. 2003. Discrete choice methods with simulation. Cambridge University Press.

24- Vermunt J.K. 2003. Multilevel latent class models. Sociological Methodology, 33: 213-239.

25- Vermunt J.K. 2008. Latent class and finite mixture models for multilevel data sets. Statistical Methods in Medical Research, 17: 33-51.

26- Vermunt J. K., and Magidson J. 2005. Technical guide for Latent GOLD 4.0: basic andadvanced. Statistical Innovations Inc.

27- West Azerbaijan Department of Environment. 2014.Lake Urmia in the past and present, consequences of the crisis.Research studies of the Lake Urmia, University of Urmia.

28- Zarghami M. 2011. Effective watershed management; Case study of Urmia Lake, Iran. Lake and Reservoir Management, 27(1): 87-94.