بررسی رابطه عوامل توانمندساز دانش با خلق دانش در میان کتابداران کتابخانه‌های عمومی

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 2، دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 19، خرداد 1399، صفحه 35-54   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/riis.v0i0.83401

نویسندگان

محمد بهرامی؛ صالح رحیمی^* ؛ امین زارع

دانشگاه رازی

چکیده

مقدمه: خلق دانش در کتابخانه‌ها می­تواند با یکپارچه‌­سازی سرمایه­‌های دانشی کتابخانه‌­ها و تأثیرگذاری مستقیم بر مفاهیم سازمانی همچون مشتری‌مداری، اعتلای فرهنگ سازمانی منجر به ایجاد دانش جدید شود. با توجه ویژه به کتابداران به‌عنوان ارکان اصلی کتابخانه‌­ها فضای خلق دانش و خلاقیت بهبود می­‌یابد و موجب ارائه خدمات بهتر به کاربران و بهبود کارایی و اثربخشی خدمات می­‌گردد. هدف این پژوهش تعیین رابطه عوامل توانمندساز دانش با خلق دانش در کتابخانه‌های عمومی استان کردستان بوده است.
روش‌‏شناسی: پژوهش از نوع کاربردی و به‌روش پیمایشی است. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه کولونیاری، ورایماکی و فاسولیس استفاده شد. جامعه آماری پژوهش کلیه کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان کردستان در سال 1397 بود که تعداد آنان 120 نفر بودند. برای تجزیه‌وتحلیل آماری داده­‌ها از شاخص‌­های آماری فراوانی، میانگین، واریانس، انحراف معیار، چولگی، رگرسیون، آزمون‌های کولموگروف-اسمیرنوف و شاپیرو-ویلک و آزمون دوربین‌ـ‌واتسون، استفاده شد.
یافته‌‏ها: در میان مؤلفه‌های مربوط به عوامل توانمندساز خلق دانش در کتابخانه‌­های عمومی، به ترتیب پیاده‌­سازی راهبرد دانش، فرهنگ سازمانی و فناوری اطلاعات با میانگین (98/2)، ساختار سازمانی با میانگین (87/2) و اقدامات مدیریت منابع انسانی با میانگین (2/2) تأثیرگذار بودند. همچنین ارتباط معنی‌داری بین پیاده‌‌سازی راهبرد دانش، فرهنگ سازمانی، ساختار سازمانی، مدیریت منابع انسانی و فناوری اطلاعات با خلق دانش وجود داشت.
نتیجه‏‌گیری: با توجه به رقابت روزافزون سازمان­‌ها با یکدیگر ضروری است مدیران و مسئولان کتابخانه­‌های عمومی به‌عنوان برنامه‌­ریزان، فرآیند خلق دانش را موردتوجه قرار دهند؛ زیرا اگر خلق و به‌کارگیری دانش با سرعت و کیفیت بیشتری صورت پذیرد، مزیت رقابتی سازمان در سطح بالاتری شکل خواهد گرفت. با توجه به چهار نوع راهبرد خلق و تبدیل دانش (اجتماعی‌­سازی، برونی­‌سازی، ترکیب و درونی­‌سازی) تشکیل جلسات منظم و به‏روز برای کتابداران ضروری است و نیز بازآموزی دانش و شرکت در سمینارها به‌منظور آشنایی با دانش نوین دارای اهمیت است.

کلیدواژه‌ها

خلق دانش؛ توانمندسازهای دانش؛ راهبرد دانش؛ کتابخانه‌های عمومی استان کردستان

مراجع

آزادی احمدآبادی، قاسم؛ آزادی احمدآبادی، اکرم (1388). فناوری اطلاعات در مدیریت دانش؛ کاربردها و تأثیرات. تدبیر، 211، 60-55. بازیابی شده در 1 شهریور 1398 از

https://www.magiran.com/paper/showpdf

احمدی، سید علی‌اکبر و صالحی، علی (1391). مدیریت دانش. تهران: دانشگاه پیام نور.

انصاری، منوچهر، رحمانی یوشانلوئی، حسین، رحمانی، کمال‌الدین، پاسبانی، محمد و عسگری، محمدعلی (1392). ارائه مدل مفهومی تأثیر موفقیت پیاده‌سازی مدیریت دانش بر کسب مزیت رقابتی در شرکت‌های کوچک و متوسط SMEs، نشریه مدیریت بازرگانی، 5 (1)، 40-21. بازیابی شده در 12 مرداد 1398 از

10.22059/jibm.2013.35422

الهی، شعبان، خدیور، آمنه و حسن‌زاده، علیرضا (1389). ارائه یک متدولوژی برای ایجاد راهبرد مدیریت دانش مطالعه و بررسی سه سازمان نمونه. پژوهش‌های مدیریت در ایران، 14(3)، 59-23. بازیابی شده در 12 شهریور 1398 از

https://mri.modares.ac.ir/article-19-2329-fa.html

ایزدی، مونا و ساده، احسان (1395). نقش توانمند ساز فناوری اطلاعات در استقرار مدیریت دانش (مطالعه شرکت-های مستقر در شهرک‌های صنعتی استان گلستان). فصلنامه رسالت مدیریت دولتی، 24: 50-37. بازیابی شده در 18 شهریور 1398 از

http://ijpa.srbiau.ac.ir/article_10143.html

بلسینگر، گلی (1383). مدیریت منابع انسانی. (علی خسروجردی، مترجم) مجله‌ مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 15(3)، 166-161. بازیابی شده در 1 تیر 1398 از

http://nastinfo.nlai.ir/article_683.html

خوانساری، جیران (1384). مدیریت دانش در کتابخانه‌های تخصصی شرکت توانیر و ارائه الگوی پیشنهادی. پایان‌نامه دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران.

رحمان‌سرشت، حسین و حبیبی بدرآبادی، محبوبه (1391). عوامل مؤثر بر خلق دانش در سازمان امور مالیاتی کشور. پژوهشنامه مالیات، 20(13)، 209-192. بازیابی شده در 19 تیر 1398 از

taxjournal.ir/article-1-73-fa.pdf

رحیمی، فرج‌الله، زراء‌نژاد، منصور و بخشی‌زاده، علیرضا (1391). ارزیابی تأثیر فرهنگ سازمانی بر فرایند خلق دانش: یک تحقیق تجربی بر مبنای چارچوب پارسونز. پژوهش‌نامه‌ مدیریت اجرایی علمی‌ـ‌‌پژوهشی. 4 (8)، 40-13. بازیابی شده در 28 مرداد 1398 از

http://jem.journals.umz.ac.ir/article_403.html

سجادپور، سارا سادات (1390). بررسی رابطه ابعاد ساختار سازمانی و فرآیند خلق دانش در شرکت معدنی و صنعتی گل گهر سیرجان. پایان‌نامه مقطع کارشناسی ارشد رشته مدیریت فناوری اطلاعات، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه شهید بهشتی.

صفا، روح‌الله (1394). تأثیر عوامل سازمانی بر خلق دانش در دانشکده‌های افسری ارتش جمهوری اسلامی ایران. پایان‌نامه مقطع کارشناسی ارشد مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت، مؤسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی.

کاشیان، سیده بهاره، افرازه، عباس و طباطبایی، محسن (1395). اعتبارســنجی مدل تکاملی خلق دانش: مطالعه موردی در دانشگاه علوم پزشکی تهران. مجله دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران (پیاورد سلامت)، 10(5)، 452-443. بازیابی شده در 22 مرداد 1398 از

http://payavard.tums.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-1-194&slc_lang=fa&sid=1

کاظمی، مصطفی، فیلی، اردلان، ثابت، عباس، دشتی پور، محسن و دانشمندی، هادی (1397). شناسایی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر تسهیم دانش با رویکرد تصمیم‌گیری چند شاخصه: مطالعه موردی. مجله سلامت، 21 (71)، 22-7. بازیابی شده در 22 مرداد 1398 از

http://jha.iums.ac.ir/article-1-2254-fa.html

محمودی، حسن، دیانی، محمدحسین و پریرخ، مهری (1392). تحلیل وضعیت مدیریت دانش در کتابخانه‌های دانشگاهی (مطالعه موردی: کتابخانه‌های دانشگاه فردوسی و علوم پزشکی مشهد). پژوهشنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، 3(2)، 112-91. بازیابی شده در 22 مرداد 1398 از

https://doi.org/10.22067/riis.v3i2.10403

مدهوشی، مهرداد، طبیبی، محمدرضا و نور نژاد ونوش، وحید (1394). بررسی رابطه بین راهبرد‌ها، توانمند سازها و قابلیت‌های فرایند مدیریت دانش با توانمندسازی کارکنان. پژوهشنامه مدیریت اجرایی، 7 (13)، 162-137. بازیابی شده در 22 مرداد 1398 از

journals.umz.ac.ir/article_1081_59d5cc0a57ac41e7911420e96f4548bd.pdf

نجاتیان، مجید، قاسمی، یاسر و میر غفوری، حبیب‌الله (1394). بررسی تأثیر توانمندسازهای مدیریت دانش بر فرایند خلق دانش شرکت مطالعه موردی: تعاونی‌های منتخب استان یزد. پژوهش‌نامه مدیریت تحول، 7 (31)، 168-136. بازیابی شده در 22 تیر 1398 از

https://doi.org/10.22067/pmt.v7i13.52773

نکودری، مریم و یعقوبی، نور‌محمد (1390). بررسی عوامل تسهیل‌کننده مدیریت دانش در سازمان مدیریت بحران. پژوهش‌های مدیریت عمومی، 4 (13): 113-95. بازیابی شده در 22 شهریور 1398 از

10.22111/jmr.2011.649

Barney, J.B. Griffin, R.W. (1992). The Management of Organization. Boston: Houghton Mifflin Company.

Chuang, S-H, Liao, C & Lin S. (2013). Determinants of Knowledge Management With Information Technology Support Impact On Firm Performance, Inf Technol Manag, 14, 217-230. https://doi.org/10.1007/s10799-013-0153-1

Drucker, P.F. (1993). Innovation and Entrepreneurship: Practice and Principles. 1st Ed. New York: HarperBusiness.

Hung, S.Y., Durcikova, A., Lai, H.M., Lin, W.M. (2011). The influence of intrinsic & extrinsic motivation on individuals knowledge sharing behavior. International Journal of Human Computer studies, 69(6), 415- 427. https://doi.org/10.1016/j.ijhcs.2011.02.004

Koloniari, M., Vraimaki, E & Fassoulis, K. (2016). Factors Affecting Knowledge Creation in Academic Libraries. Journal of Librarianship and Information Science, 1–14. (2016, February8). https://doi.org/10.1177/0961000616668958

Koloniari, M., Vraimaki, E & Fassoulis, K. (2018). Fostering Innovation in Academic Libraries through Knowledge Creation. The Journal of Academic Librarianship, 44, 793-804. https://doi.org/10.1016/j.acalib.2018.09.016

Lee & Choi. (2003). Knowledge Management Enablers, Processes, and Organizational Performance: An Integrative View and Empirical Examination. Journal of Management Information Systems. (20) 1, 179–228. 10.1080/07421222.2003.11045756

Migdadi, M.M. (2005). An Integrative View And Empirical Examination Of Relationship Knowledge Management Enablers, Processes, And Organizational Performance In Australian Enterprises", PHD Thesis, School Of Economics And Information Systems Faculty Of Commerce University Of Wollongong, Australia.

Jafari, S.M., Irani, H.R & Rezaei, D. (2017). Identifying Organizational Factors Affecting Individual Knowledge Creation. International Conference on Nascent Technologies in Engineering (ICNTE). 10.1109/ICNTE.2017.7947920

Nonaka, I. (1994). A Dynamic Theory of Organizational Knowledge Creation. Organization Science, 5(1), 14-37. https://doi.org/10.1287/orsc.5.1.14

Nonaka, I., Toyama, R & Konno, N. (2000). SECI, Ba and Leadership: Aunified Model of Dynamic Knowledge Creation. Long Range Planning, (33)1, 5-34. https://doi.org/10.1016/S0024-6301(99)00115-6

Park, H., Cho, I. Jung, S. & Main, D. (2015). Information and Communication Technology and User Knowledge-Driven Innovation in Services, Cogent Business & Management, 2(1), 1-18. https://doi.org/10.1080/23311975.2015.1078869

Robbins. S. (1991). Organization theory: Structure. Design and applications. Englewoodcliffs. NJ: Prentice. Hall 3rd ed. Hill.

Saeed, T., Tayyab, B., Anis-Ul-Haque, M., Ahmad, H & Chaudhry, A. (2010). Knowledge management practices: role of organizational culture. Proceedings of ASBBS, 17(1), 1027–1036.

Teerajetgul, W & Charoenngam, C (2006). Factors Inducing Knowledge Creation: Empirical Evidence from Thai Construction Projects. Engineering, Construction and Architectural Management, (13)6,584-599. 10.1108/09699980610712382