گرایش موضوعی مطالعه غیردرسی اعضای کتابخانه‌های عمومی مناطق 18 و 19 شهر تهران

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 12، دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 19، خرداد 1399، صفحه 282-307   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/riis.v0i0.84024

نویسندگان

علی جلالی دیزجی؛ حمدالله خادمی حسن پور؛ گلنسا گلینی مقدم^*

دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

هدف: هدف این پژوهش تبیین گرایش موضوعی مطالعه غیردرسی کاربران عضو کتابخانه‌های عمومی منطقه 18 و 19 شهر تهران است.
روش/رویکرد: این پژوهش، توصیفی بوده و با رویکرد کمی و با تحلیل داده­های ثبت شده در بخش امانت کتابخانه انجام شده و از داده­های نرم­افزارکتابخانه­ای سامان و پرونده کتاب­های امانت رفته استفاده شده است. جامعۀ آماری این پژوهش را کاربران عضو کتابخانه‌های عمومی مناطق 18 و 19 تهران و همچنین کتاب‌های امانت رفته توسط آنان تشکیل می‌دهند. تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم­افزار SPSS انجام شده است.
یافته­ها: یافته­ها نشان داد کتاب­های رده ادبیات (شعر و داستان) با فراوانی 5532 مورد، و رده زبان با 507 مورد امانت، به ترتیب بیشترین و کمترین مقدار امانت را در کتابخانه عمومی منطقه ۱۸ داشته است. همچنین در کتابخانه‌های عمومی منطقه 19 رده ادبیات (شعر و داستان ) با فراوانی 7740 مورد امانت، بیشترین و رده زبان با 472 مورد، کمترین امانت را به خود اختصاص داده‌اند. علاوه بر این، در هر دو منطقه 18 و 19 دختران کتاب­های با ژانر موضوعی عاشقانه، علمی، طنز و سرگرمی، و مذهبی را بیشتر مطالعه می­کنند و پسران به ترتیب کتاب­های علمی، طنز و سرگرمی و شعر، ماجراجویانه و جنایی می­خوانند.
بحث و نتیجه­گیری: نتایج پژوهش نشان داد بین گرایش‌های مطالعه کاربران عضو کتابخانه‌های عمومی منطقه 18 و 19 تهران با توزیع موضوعی کتاب­های موجود در همان کتابخانه‌ها تناسبی وجود ندارد که نیازمند توجه جدی از سوی متولیان کتابخانه است.  همچنین، بین گرایش‌های مطالعه در بین کاربران دختر و پسر عضو کتابخانه‌های عمومی منطقه 18 و 19 تهران تفاوت معنی‌داری وجود دارد و می­بایست در سیاست­های مجموعه­سازی این نکته مورد توجه قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

گرایش موضوعی؛ مطالعه غیردرسی؛ کاربران؛ امانت کتاب؛ کتابخانه‌های عمومی منطقه 18 و 19تهران

مراجع

امیدخدا، مریم، و سپهر، فرشته (1388). بررسی موضوعات مورد علاقه اعضای جوان کتابخانه‌های عمومی شهر تهران جهت مطالعه در اوقات فراغت. فصلنامه پیام کتابخانه، 15(3)، 61-86.

بیگدلی، زاهده؛ الهام پور، حسین، و باجی، فاطمه (1386). بررسی گرایش های موضوعی مطالعه در کاربران دوره راهنمایی شهر اهواز و مقایسه آن با توزیع موضوعی کتاب‌های مناسب کاربران، دو فصلنامه مطالعات تربیتی و روان شناسی (ویژه کتابداری و اطلاع رسانی)، ۸ (۳)،‌ 55-74.

حسن زاده، سودابه؛ حریری، نجلا، و گیلوری، عباس (1397). تأثیر استفاده از شبکه‌های اجتماعی بر وضعیت مطالعۀ نوجوانان: مطالعۀ موردی دانش‌آموزان مقطع متوسطۀ مدارس دخترانۀ سما در شهر تهران، فصلنامه تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، ۲۴(۱)، 35-49.

دهقانی پور، مهدیه (1394). تاثیر مطالعه منابع غیردرسی بر انگیزه تحصیلی کاربران دوره ابتدایی منطقه 41 شهر تهران، فصلنامه تحقیقات مدیریت آموزشی، 6 (3) ، 106-117.

رفیعی، نفیسه، و قربانی، فاطمه (1395، بهار). مدیریت عوامل موثر بر مطالعه غیردرسی در مدارس دخترانه، مدیریت فراگیر، ۲(1)، 46-56.

سالاری، محمود؛ دیانی، محمدحسین؛ و فتاحی، رحمت الله (1393). تحلیلی بر عوامل بازدارنده و تسهیل کننده مطالعه در ایران در چهار دهه اخیر: رویکردی مروری، پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی، 2 (4)، 12-29.

عصاره، فریده و نظری، اشرف (1390). دیدگاه‌های کاربران دبیرستانی شهرستان شهر کرد در مورد عوامل ترغیب کننده و بازدارنده مطالعه آزاد، مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 22(3)، 57-73.

سعیدی، معصومه؛ ضیایی، ثریا، و بیرانوند، علی (1396). تاثیر فضای مجازی بر میزان مطالعه غیردرسی دانش‌آموزان دوره اول متوسطه شهر بیرجند، فصلنامه مدیریت اطلاعات و دانش‌شناسی، ۴(3)،‌ 93-105.

غیبی زاد، آزاده (1386). بررسی گرایشهای موضوعی کتاب‌های اطلاعاتی کودکان و نوجوانان طی سالهای 1380-84، کتابداری و اطلاع رسانی، 29 (3)، 167-180.

عصاره، فریده؛ گلچوبی، تقی (1385). شناسایی و معرفی عوامل ترغیب کننده و بازدارنده ی مطالعۀ آزاد کاربران دوره‌ی متوسطۀ استان مازندران. مجله علوم تربیتی و روانشناسی، 13 (4)، 126-103.

مرداندوست، زهرا؛ ترکیان‌تبار، منصور، و حسومی، طاهره (1395). عوامل موثر بر افزایش میل به مطالعه در دانش‌آموزان پایه ششم مقطع ابتدایی مدارس دخترانه شهرستان خمین. فصلنامه تحقیقات جدید در علوم انسانی، ۳ (10)، 108-97.

Aydın, G. & Ayrancı, B. B. (2018). Reading Preferences of Middle School Students, World Journal of Education, 8(2): 127-139.

Champley, Jill Leslie. (2005). An analysis of reading materials and strategies

used by older adults. (Doctoral dissertation). Wichita State University.

Clark, Ch. and Foster, A. (2005). Children’s and Young People’s Reading Habits and Preferences: The who, what, why, where and when, National Literacy Trust. Retrived 4 Nov. 2018 from https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED541603.pdf.

Sims, Ch. (2012) School library circulation records: What do they reveal about boys' reading preferences? Graduate Research Papers. 24. Retrived 10 May 2019 from http://scholarworks.uni.edu/grp/24

Rangaiah, S. (2016). Reading Habits Among the Users of Bantwal Public Library (January 19, 2016). Retrived 10 May 2019 from https://ssrn.com/abstract=2832495