بررسی شاخص تأثیر زیست‌محیطی (EIQ) آفت کش های مصرفی در محصول گندم و جو در مشهد

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 9، دوره 7، شماره 1 - شماره پیاپی 23، فروردین 1394، صفحه 109-119   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v7i1.48270

نویسندگان

لیلا ملکی^{* 1}؛ رضا صدرآبادی حقیقی¹؛ امیر بهزاد بذرگر²

¹دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد

²، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور

چکیده

شاخص تأثیر زیست‌محیطی (EIQ) یک روش محاسبه مخاطرات زیست‌محیطی آفت کش ها است. با اندازه گیری شاخص می‌توان به پر مخاطره ترین آفت‌کش استفاده شده از لحاظ زیست‌محیطی در یک منطقه پی برد و با جایگزینی آن با آفت‌کش دیگر، سلامت زیستی جامعه‌ای خاص را تأمین نمود و همچنین می‌توان با معرفی آفت‌کش‌های جایگزین و کم خطر یک محصول خاص، پایداری محصول در جامعه را سبب شد. برای ارزیابی مخطره زیست‌محیطی ناشی از کاربرد آفت‌کش‌ها در این تحقیق شاخص تأثیر زیست‌محیطی (EIQ) و اجزای آن (جز کارگر مزرعه، جز مصرف کننده و جز اکولوژیک) و شاخص تأثیر زیست محیطی مزرعه (EIQ-FUR) مورد استفاده قرار گرفت. مقدار این شاخص برای ماده مؤثره آفت‌کش‌های مصرفی در محصول گندم و جو در شهرستان مشهد تعیین شد و برای مقایسه آفت‌کش‌ها و روش‌های مدیریت آفت، شاخص EIQ-FUR محاسبه گردید. طبق نتایج به دست آمده، بیشترین خطر در جزء مصرف کننده و آبشویی و کارگر مزرعه، مربوط به قارچکش کاربندازیم بود. دیازینون کمترین خطر را در جزء کارگر مزرعه دارا بود. کمترین خطر در جزء مصرف‌کننده و آبشویی مربوط به حشره کش دلتامترین بود. در جزء اکولوژی بیشترین تخریب زیست‌محیطی توسط حشره‌کش دیازینون ایجاد می‌شد. قارچ‌کش کاربندازیم پرمخاطره‌ترین سم مصرفی در بین سموم مورد استفاده در مزارع گندم و جو در شهرستان مشهد شناخته شد. کمترین مقدار میانگین وزنی شاخص EIQ-FUR در کاربرد علف کش‌ها و بیشترین مقدار این شاخص در کاربرد قارچ کش‌ها دیده شد.

کلیدواژه‌ها

جز اکولوژیک؛ جز کارگر مزرعه؛ جز مصرف‌کننده و آبشویی؛ حشره کش؛ علف کش؛ قارچ کش

مراجع

Alame, Z., Shahriari Rad, A., Soltani, A., and Zeinali, A. 2013. Environmental evaluation of pesticides used in wheat, rapeseed, soy bean and cotton in Gorgan. The 1st National Conference on Solutions to Access Sustainable Development in Agriculture, Natural Resource and Environment. Iran. Tehran. March10. (In Persian)

Avila, K., Chaparro-Giraldo, A., and Reyes, G. 2011. Environmental effect of conventional and GM crops of cotton (Gossypium hirsutum L.) and corn (Zea mays L.). Agronomia Colombiana 29(3): 341-348.

Bazrgar, A.B., Soltani, A., Koocheki, A., Zeinali, A., and Ghaemi, A. 2013. Evaluation of environmental effects of pesticides used in different sugar beet production systems in Khorasan provinces. Journal of Agroecology 5(2): 122-133. (In Persian with English Summary)

Bazrgar, A.B., Soltani, A., Koocheki, A., Zeinali, A., and Ghaemi, A. 2011. Environmental assessment of pesticide used for seed treatment in sugar beet production systems in Khorasan. Proceeding of 2nd national conference in seed science and technology, Mashhad Branch-IAU, Mashhad, Iran. (In Persian with English Summary)

Bues, R., Bussieres, P., Dadomo, Y., Garcia-Pomar, M.I., and Lyannaz, J.P. 2004. Assessing the environmental impact of pesticides used on processing tomato crops. Agriculture Ecosystems and Environment 102: 155-162.

Doris, S., Mullen, J., Wetzstein, M., and Houston, J. 2011. Environmental impact from pesticide use: A case study of soil fumigation in Florida tomato production, International Journal of Environmental Research and Public Health 8: 4649-4661. doi: 10.3390/ijerph8124649.

Gallivan, G.J., Surgeoner, G.A., and Kovach, J. 2001. Pesticide risk reduction on crops in the province of Ontario. Journal of Environmental Quality 30: 798-813.

Kovach, J., Petzoldt, C., Degnl, J., and Tette, J. 1992. A method to measure the environmental impact of pesticides. New York’s Food and Life Science Bulletin 139.

Kovach, J., Petzoldt, C., Degni. J., and Tette, J. 2010. A method to measure the environmental impact of pesticides. New York’s food and life sciences bulletin. Geneva, NY: NYS Agricultural experiment station, Cornell University. Available at website: http://www.nysipm.cornell.edu/publications /eiq/ files/ EIQ values 2010 p1 4.pdf (verified 20 February 2011).

Larson, D.L., Mcdonald, S., Fivizzani, A., Newton, W., and Hamilton, S. 2005. Effect of pesticides on amphibians and reptiles. Indian Journal of Experimental Zoology 7: 39-47.

Macharia, I., Mithöfer, D., and Waibel, H. 2009. Potential environmental impact of pesticides use in the vegetable sub-sector in Kenya. African Journal of Horticultural Science (2): 138-151.

Moeinodini, S., Zand, E., Kambuziya, J., Mahdavi Damghani, A.M., and Deyhimfard, R. 2014. Environmental risk assessment of registered insecticide use in Iran Using EIQ. Journal of Agroecology 2(6): 250-256. (In Persian with English Summary)

Nillesen, E., Scatasta, S., and Wesseler, J. 2006. Bt and Ht corn versus conventional pesticide and herbicide use. Do environmental impacts differ? Association of Agricultural Economists Conference. Gold Coast, Australia. August 12-18. 182 pp.

Slender, D.J., Masipiquen, M.D., and de Snoo, G.R. 2008. Risk assessment of pesticide usage by smallholder farmers in the Cagayan Valley (Philippines). Crop Protection 27: 747-762.

Soltani, A., Rajabi, M.R., Soltani, E., and Zeinali, E. 2011. Evaluation of environmental impact of crop production using LCA: wheat in Gorgan. Final Report, Research Vice-Presidency, Gorgan University of Agriculture Sciences and Natural Resources p. 201-218. (In Persian with English Summary)