بررسی رشد، درصد اسانس و اجزای تشکیل دهنده اسانس برخی از گونه‌های گیاه دارویی بومادران در شرایط آب و هوایی شوشتر در کشت پاییزه

علوم باغبانی

مقاله 3، دوره 29، شماره 3، آذر 1394، صفحه 349-357   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhorts4.v0i0.24334

نویسندگان

روزبه فرهودی^{* 1}؛ محمد امین مهرنیا²

¹دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شوشتر

²دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران

چکیده

این تحقیق به منظور ارزیابی رشد رویشی و عملکرد اسانس چهار گونه بومادران در شرایط آب و هوایی شهرستان شوشتر در شمال استان خوزستان به مدت دو سال (1390-1389 و 1391-1390) در کشت پاییزه انجام شد. این آزمایش به صورت تجزیه مرکب در دو سال و یک مکان در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در چهار تکرار به اجرا در آمد. گونه‌های بومادران مورد استفاده عبارت بودند از بومادران شیرازی، بومادران هزار برگ، بومادران زرد و بومادران تماشایی. نتایج نشان داد تاثیر سال، گونه و اثر متقابل این دو فاکتور بر صفات تاریخ گلدهی، طول دوره گلدهی، ارتفاع بوته، وزن خشک بوته، وزن خشک سرشاخه گلدار، درصد اسانس و عملکرد اسانس معنی‌دار بود. بیشترین وزن خشک بوته در هر دو سال آزمایش در بومادران هزاربرگ به میزان 1014 گرم در متر مربع در سال اول و 1211 گرم در متر مربع درسال دوم دیده شد. بیشترین درصد اسانس در بومادران شیرازی به میزان 75/0 درصد در سال اول و 71/0 درصد در سال دوم دیده شد. بیشترین عملکرد اسانس در متر مربع نیز در رقم شیرازی به میزان 108 گرم در متر مربع در سال اول و 109 گرم در متر مربع در سال دوم دیده شد که با عملکرد اسانس گونه هزار برگ تفاوتی نداشت. نتایج نشان داد در تمام گونه‌های بومادران ترکیباتی مانند کامفور، کامفن، بتا پنین و آلفا پنین از غالبیت برخوردارند. با توجه به طول دوره رشد و عملکرد اسانس بوته، بومادران شیرازی جهت کشت پاییزه در شهرستان شوشتر نسبت به سایر گونه‌ها ارجحیت دارد.

کلیدواژه‌ها

آلفا پنین؛ بتا پنین؛ بومادران شیرازی؛ کامفور؛ وزن خشک

مراجع

1- Adams R.P. 2001. Identification of essential oil components by gas chromography/mass spectroscopy carol stream. Allured publishing crop, pp: 465-6.

2- Ahmadi L., Mirza M. and Kalirad, E. 1997. Effect of dry land planting time on Cuminum cyminum essential oil compounds. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 7:85-95.(in Persian with English abstract)

3- Ahmadi Z., Sattari M., Tabaraee B., Bigdeli M. 2011. Identification of the constituents of Achillea santolina essential oil and evaluation of the anti-microbial effects of its extract and essential oil. Arak Medical University Journal, 14(56): 1-10.

4- Amin G., Salehi Sourmaghi R., Azizzadeh M., Yassa N. and Asgari T. 2008. Seasonal variation of the essential oil composition of cultivated Yarrow in Tehran-Iran. Journal of Essential Oil Bearing Plants, 11(6): 628- 633.

5- Anonymous. 2010. Climatology data. Shoushtar synoptic station.

6- Baris Z., Medine G. L. L., FikrettinSahun C. E., Zer H., Kili H., Zkan H., Kment M. S. and Ozbek T.2003. Biological Activities of the Essential Oil and Methanol Extract of Achilleabiebersteinii (Asteraceae). Turkish Journal of Biology, 30: 65-73.

7- Benedek B. and Kopp B. 2007. Achillea millefolium L. revisited: Recent findings confirm the traditional use. Wiener Medizinische Wochenschrift, 157(13-14): 312-314.

8- Fanaei R.E., Akbari Moghadam H G., Keigha, A., Ghaffarie, M and Alli, M. 2006. Evaluation of Agronomy and Essential Oil Components of Cuminum cyminum L., Foeniculum vulgar Mill. and Nigella sativa L. in the Condition of Sistan region. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 22(1):36-41..(in Persian with English abstract)

9- Farhoudi R. and Mehernia M.A. 2013. The essential oil composition and antioxidant activity of Achillea spp. growing in the southwest of Iran. Journal of Medicinal Plants and By-products, 2:123-128.

10- Ghani A., Azizi M, Tehranifar, A. 2008. The study of ornamental potential of five wild Achillea species cultivated in Mashhad climate conditions. Journal of Horticultural Sciences, 23 (2): 25-31.

11- Ghani A., Azezi M., Pahlevan porfard Jahromi A.A and Hasanzadeh M.2009. Competition of percentage and compound of Achillea millefolium essential oil in farm and nature. Medical Plant Journal, 8(2): 120-128. .(in Persian with English abstract)

12- Ghani A., Tehranifar A., Azezi, M. and Ebadi M.T. 2011. Effect of planting date on morphology and essential oil yield of Achillea millefolium in Mashhad climatic condition. Iranian Journal of Field Crops Research, 9(3):447-453.

13- Jaimand K . and Rezaee MB. 2004. Investigation on Chemical Constituents of Essential oils from Achillea mellifolium L. subsp. mellifolium by Distillation methods. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 20(2): 181-190.

14- Li R. and Jiang Z.T. 2004. Chemical composition of the essential of Cuminum cyminum L. from China. Flavour and Fragrance Journal, 19(4): 311-313.

15- Nadim M.M, Malik A.A, Ahmad J., Bakshi S.K.2001. The Essential Oil Composition of Achilleamillefolium L. Cultivated under Tropical Condition in India. World Journal of Agricultural Sciences, 7 (5): 561-565.

16- Zargari E.1992. Medical plants. University of Tehran press,Tehran.