ارزیابی رقابت افقی و عمودی در سنجش ساختار بازار: مطالعه موردی بازار محصولات لبنی در ایران

مجله اقتصاد و توسعه کشاورزی

مقاله 4، دوره 32، شماره 3 - شماره پیاپی 41، مهر 1397، صفحه 237-246   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jead2.v32i3.71718

نویسندگان

زینب شکوهی^{* 1}؛ امیرحسین چیذری²؛ مهدی امیری³

¹دانشگاه شیراز

²گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تهران

³دانشگاه هرمزگان

چکیده

در مطالعات ساختار بازار عمدتاً ساختار افقی برای یک محصول مورد ارزیابی قرار می­گیرد. در حالی‌که رفتار غیررقابتی در بازار لزوماً در ارتباط با رفتار افقی نیست و ساختار افقی تنها بخشی از قدرت بازاری را نشان می‌دهد. در حقیقت آنچه که به عنوان قدرت بازاری از آن یاد می‌شود حاصل مجموع رقابت­های افقی و عمودی در سطوح مختلف بازار است. بنابراین هدف از این مطالعه بررسی ساختار افقی و عمودی در بازار فراوده­های لبنی شامل شیر، ماست و پنیر پاستوریزه با استفاده از شاخص لرنر و الگوی چانه‌زنی انحصار دو جانبه است. برای این منظور داده­های مورد نیاز در دوره زمانی 1370 تا 1391 به کار گرفته شد و نتایج نشان داد که ساختار افقی بازار این سه محصول از حالت رقابتی فاصله داشته و تولیدکنندگان قادر هستند قیمت این محصولات را بالاتر از هزینه نهایی تولید قرار دهند. همچنین نتایج الگوی چانه­زنی نشان دهنده قدرت چانه­زنی بالاتر فراوری کنندگان در شکل‌گیری قیمت این محصولات است به نحوی‌که بطور متوسط تقریب به 70 درصد از منافع ناشی از مبادله فرآورده‌های لبنی متعلق به فرآوری‌کنندگان و 30 درصد از آن سهم مصرف‌کنندگان است. در این راستا، تشکیل سازمان‌های مستقل دولتی و یا غیردولتی در حمایت از مصرف‌کنندگان و مطالعه راهکارهای مناسب برای عملیاتی کردن قوانین موجود در حمایت از مصرف‌کنندگان پیشنهاد می­شود.

کلیدواژه‌ها

ساختار افقی و عمودی بازار؛ لبنیات؛ الگوی چانه زنی؛ شاخص لرنر

مراجع

1- Alijani F., and Saboohi M. 2009. Measuring Market Power and Cost Efficiency of Meat and Beef in Iran, 1(2): 77-90. (In Persian with English abstract)

2- Azzam A. M., and Pagoulatos E. 1990. Testing Oligopolistic and Oligopsonistic Behavior: An Application to the use Meat-Packing Industry. Journal of Agricultural Economics, 41: 362-370.

3- Babb E.M., Belden S.A., and Saathoff C.R. 1969. An Analysis of Cooperative Bargaining in the Processing Tomato Industry. American Journal of Agricultural Economics, 51: (1): 13-25.

4- Bhuyan S., and Lopez R.A. 1997. Oligopoly power in the food and tobacco industries. American Journal of Agricultural Economics, 79: 1035–1043.

5- Binmore K., Rubinstein A., and Wolinsky A. 1986. The Nash Bargaining Solution in Economic Modelling. The RAND Journal of Economics, 17(2): 176-188.

6- Bonnet C., and Bouamra-Mechemache Z. 2016. Organic label, bargaining power, and profit-sharing in the French fluid milk market. American Journal of Agricultural Economics, 98(1): 113–133.

7- Bresnahan T. 1989. Industries and market power. In Handbook of Industrial Organization. North Holland, Amsterdam.

8- Chizari A.M., Shokoohi Z., Salami H., and Hosseini S.S. 2015. Existence of habits and empirical demand analysis: A case study for urban Households’ dairy products demand in Iran. Agricultural Economics, 9(2): 19-35. (In Persian with English abstract)

9- Dehghan Dehnavi M.A., Hoseini-nasab S.E., Yavari K., and Sahabi B. 2010. The Relationship of Market Structure and Efficiency to Profitability of Iranian Banking Industry. Economic Policy, 3(6): 61-86. (In Persian with English abstract)

10- Delorme C., Klein D., and Peter G. 2002. Structure, conduct and performance: a simultaneous equations approach. Applied Economics, 35: 13-20.

11- Diallo A.S. 2011. An Analysis of the Recent Evolution of Mali’s Maize Subsector. A paper submitted to Michigan State University in partial fulfillment of the requirements for the degree of Master of Science in Agricultural Economics.

12- Fatemi Amin S.R., and Mortezaie A. 2013. Food Supply Chain Strategic Plan, Jahad Daneshgahi, Tehran, Iran.

13- Folwell R.J., Mittelhammer R.C., and Wang Q. 1998. An empirical bargaining model of price discovery: An application to the Washington/Oregon asparagus industry. International Food and Agribusiness Management Review, 1(4): 525-537.

14- Ge J. 2009. Bargaining between cooperatives and processors: a modeling and empirical study in Florida dairy industry. Phd thesis, University of Florida.

15- Ge J., Flores-Lagunes A., and Kilmer R. 2015. An analysis of bargaining power for milk cooperatives and milk processors in Florida. Journal of Applied Economics, 47(48): 5159-5168.

16- Jorgenson D.W. 1963. Capital Theory and Investment Behavior. The American Economic Review, 53(2): 247-259.

17- Li-zao S. 2011. Research on Chinese agricultural industrialization based on SCP mode. Asian Agricultural Research, 3(4): 30-33.

18- Maude-Griffin R., Feldman R., and Wholey D. 2004. Nash bargaining model of HMO premiums. Applied Economics, 36(12): 1329-1336.

19- McLachlan G., and Krishnan T. 2008. The EM Algorithm and Extensions. A John Wiley & Sons, inc. publication.

20- Moorthy S.K. 1993. Competitive marketing strategies. Handbooks in Operations Research and Management Science, Vol. 5: Marketing. North Holland, Amsterdam.

21- Muthoo A. 1999. Bargaining Theory with Applications. Cambridge University Press, Cambridge.

22- Nash J. F. 1950. The Bargaining Problem. Econometrica, 18(2): 155-162.

23- Neumayer E., and Soysa I.d. 2006. Globalization and the right to free association and collective bargaining: an empirical analysis. World Development, 34(1): 31-49.

24- Nikoukar A., Hosseini S.S., and Dourandish A. 2010. Price Transmission Model for Iranian Beef Industry, Agricultural Economics & Development, 24(1): 23-32. (In Persian with English abstract)

25- Oczkowski E. 1999. An Econometric Analysis of the Bilateral Monopoly Model. Economic Modelling 16, (1): 53-69.

26- Omrani M., Shahiki Tash M.N., and Akbari A. 2017. Examining asymmetric price transmission and market power in Iranian pistachio process market using a mixture approach. Journal of Agricultural Economics Reaserch, 9(55): 1-22. (In Persian with English abstract)

27- Quandt R.E. 1988. The Econometrics of Disequilibrium." Blackwell, New York.

28- Resende M. 2007. Structure, conduct and performance: a simultaneous equations investigation for the Brazilian manufacturing industry. Applied Economics, 39(7): 937-942.

29- Roth A.E. 1985. A note on risk aversion in a perfect equilibrium model of Bargaining. Econometrica, 53, (1): 207-212.

30- Schmalensee R. 1989. Inter-industry studies of structure and performance. In: Schmalensee R, Willig R (Eds) Handbook of industrial organization, vol 2. Elsevier North Holland, Amsterdam, 952–1009.

31- Schroeter J., and Azzam A. 1990. Measuring market power in multi-product oligopolies: the US meat industry. Applied Economics, 22: 1365–1376.

32- Shahbazi H., Balali H., and Hakempour M. 2016. Measurement of Market Power and Cost Efficiency of Iran's Milk Industry, 10(1): 17-35. (In Persian with English abstract)

33- Sheldon I., and Sperling R. 2003. Estimating the extent of imperfect competition in the food industry: what have we learned? Journal of Agricultural Economics, 54(1): 89–109.

34- Shokoohi Z. 2015. Investigating the interrelated milk market structure and price formation in Iran, A thesis submitted for the degree of Doctor of Philosophy in Agricultural Economics, University of Tehran, February 2015.

35- Statistical Center of Iran. 2013. Office of manufacturing, mining and infrastructural statistics.

36- Woldie G.A., and Nuppenau E.A. 2008. The influence of marketing cooperatives on the bargaining position of producers in Farm-Gate banana prices: evidences from Smallholders in Southern Ethiopia, Acta Horticulturae, 161-169.