بررسی خصوصیات مورفولوژیکی، راندمان آب مصرفی و اسانس ریحان (Ocimum basilicum var. keshkeni luvelou) تحت تأثیر کاربرد برگ پنیرک و پلیمر سوپرجاذب

علوم باغبانی

مقاله 8، دوره 29، شماره 3، آذر 1394، صفحه 388-396   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhorts4.v0i0.27553

نویسندگان

سمیه بیکی^{* 1}؛ مجید عزیزی²؛ سید حسین نعمتی²؛ وحید روشن³

¹دانشگاه فردوسی مشهد

²گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

³مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس

چکیده

کمبود آب و تنش خشکی یکی از مهم‌ترین عوامل محدودکننده تولید گیاهان دارویی در مناطق خشک و نیمه خشک جهان است. ریحان به-عنوان یکی از گیاهان دارویی با ارزش و حساس به کم آبی برای مطالعه در این پژوهش انتخاب گردید. به منظور افزایش بهره وری مصرف آب در تولید ریحان، یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی، تیمارها شامل دو پلیمر سوپرجاذب استاکوزورب (صنعتی) و برگ پنیرک (گیاهی)، هر کدام در چهار غلظت 0، 1/0 درصد، 2/0 درصد و 3/0 درصد (وزنی/ وزنی)، با دو روش کاربرد (مخلوط با خاک و ریشه و روش مخلوط با خاک) در سه تکرار اجرا گردید. نتایج نشان داد که تمام تیمارها و به خصوص اثرات متقابل آنها اثرات مثبت و معنی دار بر صفات اندازه گیری شده شامل: صفات مورفولوژیک (تعداد برگ، سطح برگ، عملکرد خشک اندام هوایی) راندمان آب مصرفی و صفات بیوشیمیایی میزان و عملکرد اسانس در زمان گلدهی بودند. هر دو پلیمر با کاهش شدت تنش خشکی راندمان آب مصرفی را بهبود بخشیدند. برگ پنیرک (1/0 درصد و 2/0 درصد) با روش کاربرد در خاک و ریشه تعداد و سطح برگ و در غلظت 3/0 درصد عملکرد خشک اندام هوایی، راندمان آب مصرفی، میزان و عملکرد اسانس را افزایش داد. تیمار استاکوزورب (2/0 درصد) عملکرد خشک اندام هوایی و راندمان آب مصرفی را با هر دو روش استفاده (کاربرد در خاک و کاربرد در خاک و ریشه) و با همین غلظت و روش کاربرد در خاک تعداد و سطح برگ را افزایش داد. صفات عملکرد اسانس و میزان اسانس با روش کاربرد استاکوزورب در خاک و ریشه، به ترتیب در غلظت‌های 2/0 درصد و 3/0 درصد افزایش یافتند.

کلیدواژه‌ها

استاکوزورب؛ پلیمر آبدوست؛ راندمان آب مصرفی؛ گیاهان دارویی؛ موسیلاژ

مراجع

1- Abedi Koupai J., Sohrab F. and Swarbrick G. 2008. Evaluation of hydrogel application on soil water retention characteristics, Journal Plant Nutrition, 31: 317-331.

2- Abedi Koupai J. and Mesforoush M. 2009. Evaluation of superabsorbent polymer application on yield, water and fertilizer use efficiency in cucumber (Cucumis sativus L.), Journal of lrrigation and drainage, 3 (2): 100-111. (in Persian with English abstract)

3- Arazmjo E., Heidari M. and Ghanbar A. 2010. Effect of water stress and type of fertilizer on yield and quality of chamomile (Matricaria chamomilla L.), Iranian Journal of Crop Sciences, 12 (2): 100-111. (in Persian with English abstract)

4- Carminati A. and Moradi A. 2010. How the soil-root interface affects water availability to plants, Geophysical Research Abstracts, 12: 10677.

5- Fazeli Rostampour M., Saghe-Eslami M. j. and Mousavi Gh. R. 2011. Effect of drought stress and superabsorbent on relative water content and leaf chlorophyll index and its relationship with grain yield in corn, Journal of Crop Physiology, Islamic Azad University, 2 (1): 19-31. (in Persian)

6- Farzane A., Ghani A. and Azizi M. 2010. The effect of water stress on morphological characteristic and essential oil content of improved sweet basil (Ocimum basilicum L.), Journal of Plant Production, 17 (1): 103-111. (in Persian with English abstract)

7- Ghasemi M. and khoshkhoo M. 2008. Effects of superabsorbent polymer on irrigation interval and growth and development of chrysanthemum (Dendranthema × grandiflorum kitam syn. Chrysanthemum morifolium ramat.), Journal of Horticultural Science and Technology, 8 (2): 65-82. (in Persian)

8- Gholizadeh A., Esfahani M. and Azizi M. 2007. The study on the effect of different levels of zeolit and water stress on charactristics and quality of moldavian balm, Pajouhesh & Sazandegi, 73, 96-102. (in Persian with English abstract)

9- Khadem A., Ramrodi M., Galavi M. and Roosta M. j. 2013. The effect of water stress and application of animal manure and superabsorbent polymer on corn yield and yield components (Zea mays L.), Journal of Field Crop Science, 42 (1): 115-123. (in Persian)

10- Karimi A. and Naderi M. 2007. Yield and water use efficiency of forage corn as influenced by superabsorbent polymer Application in soils with different textures, Journal of Agriculcural Research, 7(3): 187-198.

11- Linberg B., Moshihuzzaman M., Nahar N., Abeysekera R.M., Borwn R.G. and Willison J. H. M. 1990. An unusual (4-0-methyl –d-glucurono) –d-xylan isolated from the mucilage of seeds of the quince tree (Cydonia oblonga L.), Carbohydrate Research, 207 (2): 307-310.

12- Omid Baigi R., Hassani A. and Sefidkon F. 2003. Essential oil content and composition of sweet basil (Ocimum basilicum L.) at different irrigation regimes, Journal of Essential Oil and Bearing Plants, 6(1): 104- 108.

13- Omid Baigi R. 2005. Production and processing of medicinal plants (Vol. 1). Behnashr Publications, pp 347 (in Persian).

14- Omid Baigi, R. 2006. Production and processing of medicinal plants (Vol. 3). Behnashr Publications, pp 397 (in Persian).

15- Rahbarian P., Afsharmanesh Gg. R. and Shirzadi M. H. 2010. Effect of deficit irrigation and manure application on dry matter yield and essential oil vegetative organs (Dracocephalum moldavica L.) in Jiroft, Journal of Sciences, Islamic Azad University, Tabriz Branch, 3(12): 55-64. (in Persian)

16- Rahmani M., Habibi D., Shirani Rad A. M., Daneshian G., Valadabady S. A., Mashhadi Akbar boojar M. and Khalatbary A. M. 2009. Effect of different concentrations of superabsorbent polymer on yield and activity of antioxidant enzymes in medicinal plant of mustard (Sinapis alba L.) in drought stress conditions, Journal Environ Stress Plant Science, 1 (1): 38-23. (in Persian)

17- Razban M. and Pirzad A. R. 2011. Evaluation of the effect of various amounts of superabsorbent under different irrigation regimes on growth and water deficit tolerance of german chamomile (Matricaria Chamomilla L.) as a second crop, Journal Sustainable Agricultural Production Science, 21 (4): 137-123. (in Persian with English abstract)

18- Poormeidany A. and Khakdaman H. 2006. Study of Aquasorb polymer application on irrigation of Pinus eldarica, Olea europea and Atriplex canescens seedlings, Iranian Journal of Forest and Investigation poplar, 13(1): 79-92.

19- Shah Hosseini R., Omid-Beygi R. and Kayani D. 2012. Effect of biofertilizers of biosulphur and nitroxin and superabsorbent polymer on growth yield and essential oil quantity of Basil medicinal plant, Journal Horticultural Science, 26 (3): 254-246. (in Persian)

20- Sheikh Moradi F., Arji E., Esmaili A. and Abdosi V. 2011. Effect of irrigation interval and superabsorbent polymers on some quality characteristics lawn sports, Journal Horticultural Science, 25 (2): 170-177. (in Persian)

21- Shi Y., Li J., Shao J., Deng S., Wang R., Li N., Sun J., Zhang H., Zheng X., Zhou D., Huttermann A. and Chen S. 2010. Effects of stockosorb and luquasorb polymers on salt and drought tolerance of Populus popularis, Scientia Horticulturae. 124: 268–273.

22- Tohidi Moghadam H. R., Zahedi H. and Ghooshchi F. 2011. Oil quality of canola cultivars in response to water stress and superabsorbent polymer application, Pesquisa Agropecuaria Tropical (Agricultural Research in the Tropics). 41(4): 579-586.