توزیع تاج پوشش سویا (Glycine max L.)، توق (Xanthium strumarium L. ) و تاج خروس (Amranthus retroflexus) در شرایط مختلف تداخل

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 3، دوره 28، شماره 3 - شماره پیاپی 25، مهر 1393، صفحه 302-312   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v28i3.43543

نویسندگان

علیرضا یوسفی^{* 1}؛ مهدی راستگو²؛ حسن علیزاده³؛ محمد علی باغستانی میبدی⁴

¹دانشگاه زنجان

²دانشگاه فردوسی مشهد

³دانشگاه تهران

⁴موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور

چکیده

به منظور بررسی تاج پوشش سویا و علف‌های‌هرز توق و تاج خروس در شرایط رقابتی (در شرایط رقابت کامل و یا کاربرد علف‌کش ایمازتاپیر) این آزمایش در سال 1386 و 1387در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. دز علف‌کش در2 سطح (صفر و 35 گرم ماده موثره در هکتار) و تداخل علف‌هرز توق (در تراکم‌های صفر، 2، 4 و 8 بوته در متر ردیف) و تاج خروس (در تراکم‌های صفر، 4، 8 و12 بوته در متر ردیف) ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که ساختار تاج پوشش سویا در شرایط رقابت با علف‌های‌هرز با تک کشتی این گیاه متفاوت است. در تک کشتی سویا، برگ‌ها در لایه‌های مختلف تاج پوشش (به‌جز لایه صفر تا 30 سانتی‌متر) پراکنش یکنواختی داشت. با افزایش تراکم علف‌های‌هرز، در شرایط عدم کاربرد علف‌کش، بخش عمده‌ای از سطح برگ سویا در لایه‌های فوقانی قرار گرفت و حتی در رقابت با تاج خروس، برگ‌های لایه‌های تحتانی (صفر تا 60 سانتی‌متر) حذف شد. بوته‌های سویا در تیمار کاربرد علف‌کش، در رقابت با توق یا تاج خروس توزیع سطح برگ مشابه با حالت تک کشتی نشان دادند. توق در تراکم‌های 2 و 4 بوته در متر ردیف، سطح برگ خود را در تمام لایه‌ها حفظ کرد که نشانگر تحمل آن به سایه است. در مقابل، تاج خروس در لایه‌های پایین دارای سطح برگ کم و یا فاقد سطح برگ بود. بررسی تغییرات عملکرد دانه در تراکم‌های مختلف توق یا تاج خروس نیز نشان داد که این صفت بیش‌تر تحت تأثیر رقابت با توق قرار گرفت که حاکی از قدرت رقابتی بالای این گیاه نسبت به تاج خروس است؛ لذا در مدیریت علف‌های‌هرز کنترل آن باید در اولویت قرار گیرد. هم‌چنین در صورت کاربرد دز کاهش یافته علفکش ایمازاتاپیر علف‌های‌هرز مذکور قادر به رقابت مؤثر با سویا نبودند. بنابراین کاربرد مقدار کاهش یافته این علفکش در شرایط مشابه توصیه می‌شود.

کلیدواژه‌ها

توزیع سطح برگ؛ دز کاهش یافته علفکش؛ رقابت

مراجع

1- Bensch C.N., Horak M.J., and Peterson D. 2003. Interference of redroot pigweed (Amaranthus retroflexus), Palmer amaranth (A. palmeri), and common waterhemp (A. rudis) in soybean. Weed Science, 51: 37–43.

2- Cavero J., Zaragoza C., Suso M.L., and Parado A.1999. Competition between maize and Datura stramonium in an irrigated field under semi-arid conditions. Weed Research, 39:225-240.

3- Clayton, G.W., Harker K.N., O’Donovan J.T., Baig M.N., and Kidnie M.J. 2002. Glyphosate timing and tillage system effects on glyphosate-tolerant canola (Brassica napus). Weed Technology, 16:124–130.

4- Cown, p., Weaver, S.E., and Swanton C.J. 1998. Interference between pigweed (Amaranthus spp) barnyardgrass (Echinochloa crus-gali) and soybean (Glycine max). Weed Science, 46: 535-539.

5- Hamaya K., Ishida M., Oka H., Haruna K., Isobe K., and Ishii R. 2007. Effects of high ground-water level on the growth and yield of supernodulating soybean cultivar, Sakukei4. Plant Production Science, 10: 478-480.

6- Harker K.N., Clayton G.W., Blackshaw R.E., O’Donovan J.T., and Stevenson F.C. 2003. Seeding rate, herbicide timing and competitive hybrids contribute to integrated weed management in canola (Brassica napus). Canadian Journal of Plant Science, 83: 433–440.

7- Harper F. 1983. Inter-specific competition. In: principle of Arable crop production “. Granada Publishing, 198-229.

8- Holm L.G., Plucknett, D.L. Pancho, J.V., and Herberger, J. P. 1977. The World’s Worst Weeds. 609 pp. (East-West Centre, University Press of Hawaii, Honolulu, Hawaii).

9- Holt J.S. 1995. Plant responses to light. A potential tool for weed management. Weed Science, 43: 474-482.

10- Krausz, F.R., Young B.G., Kapusta G., and Matthews J.L. 2001. Influence of weed competition and herbicides on glyphosate-resistant soybean (Glycine max). Weed Technology, 15: 530–534.

11- Kropff, M., and Van laar H.H. 1993. Modelling Crop-Weed Interactions. CAB international. Walligford. UK.

12- Kropff M.J. and Lotz L.A. P. 1992. Systems approaches to quantify crop-weed interactions and their application in weed management. Agricultural System, 40: 265-282.

13- Legere A., and Schreiber M.M. 1989. Competition and canopy architecture as affected by soybean (Glycine max) row width and density of redroot pigweed (Amaranthus retroflexus). Weed Science, 37: 84-92.

14- Massinga A.R., Currie R.S., Horak M.J., and Boyer J. 2001. Interference of Palmer amaranth in corn. Weed Science, 49: 202–208.

15- McLachlan S.M., Tollenaar M., Swanton C.J., and Weise S.F. 1993. Effect of corn-induced shading on dry matter accumulation, distribution, and architecture of redroot pigweed (Amaranthus retroflexus). Weed Science, 41: 568–573.

16- Mosier D.G., and Oliver L.R. 1995. Common cocklebur (Xanthium strumarium) and entire leaf morningglory (Ipomoea hederacea var.integriuscula) interference on soybean (Glycine max). Weed Science, 43:239-246.

17- Murphy S.D., Yakubu Y., Weise S.F. and Swanton C.J. 1996. Effect of planting patterns and inter-row cultivation on competition between corn (Zea mays) and late emergence weeds. Weed Science, 29: 610-615.

18- Norsworthy J.K., and Oliveira M.J. 2007. Tillage and soybean canopy effects on common cocklebur (Xanthium strumarium) emergence. Weed Science, 55: 474–480.

19- Oliver L.R., Frans, R.E. and Talbert R.E. 1976. Field competition between tall morningglory and soybean. I. Growth analysis. Weed Science, 24: 482–488.

20- Peng, S., Garcia, F.V., Laza R.C., and Cassman K.G. 1993. Adjustment for specific leaf weight improves cholorophylmeters estimate of rice leaf nitrogen concentration. Agronomy Journal, 85: 987-990.

21- Pike D.R., Stoller E.W., and Wax L.M. 1990. Modeling soybean growth and canopy apportionment in weed-soybean (Glycine max) competition. Weed Science, 38: 522-527.

22- Peterson D.E., and Nalewaja J.D. 1992. Environment influences green foxtail (Setaria viridis) competition with wheat (Triticum aestivum). Weed Technology, 6: 607-610.

23- Rajcan I., and Swanton C.J. 2001. Undrestanding maize-weed competition: resource competition, light quality and the whole plant. Field Crop Research, 71: 139-150.

24- Rohrig M., and Stunzel H. 2001. Canopy development of Chenopodium album in pure and mixed stands. Weed Research, 41: 111-228.

25- Sims B.D., and Oliver L.R. 1990. Mutual influences of seedling johnson-grass (Sorghum halepense), sicklepod (Cassia obtusifolia), and soybean (Glycine max). Weed Science, 38:139-147.

26- Soltani N., Van Eerd L.L., Vyn R., Shropshire C., and Sikkema P.H. 2007. Weed management in dry beans (Phaseolus vulgaris) with dimethenamid plus reduced doses of imazethapyr applied preplant incorporated. Crop Protection, 27:739-745

27- Tredaway D.J., Morgan S.G.D., Wilkerson J.B., Hart W.E. Hayes, R. M. and Mueller, T. C. 2003. Site-specific weed management in corn (Zea mays). Weed Technology, 17: 711-717.

28- Wilkerson G.G., jones J.W., Coble H.D. and Gunsolus J.L. 1990. SOYWEED: a model of soybean and common cocklebur growth and competition. Agronomy Journal, 82:1003-1010.

29- Woolley B.L., Swanton C.J., Hall M. R. and Michaels T.E. 1993. The critical period of weed control in white bean (Phaseolus vulgaris). Weed Science, 41: 180-184.

30- Yousefi A.R., Gonzalez-Andujar J.L., Alizadeh H., Baghestani M.A., Rahimian H. and Karimmojeni H. 2012. Interactions between reduced rate of imazethapyr and multiple weed species–soyabean interference in a semi-arid environment. Weed Research, 52:242-251.