بررسی و تحلیل اعتراض «تلقینی بودن» حلقۀ کندوکاو اخلاقی

پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت

مقاله 3، دوره 7، شماره 1 - شماره پیاپی 13، شهریور 1396، صفحه 66-83   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/fedu.v7i1.62228

نویسنده

روح‌الله کریمی^*

پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

هدف اصلی این پژوهش، تحلیل و بررسی یک پرسش یا اعتراض به حلقه کندوکاو اخلاقی و تلاش برای پاسخ به آن است. برای دست‌یابی به این هدف از روش پژوهش تحلیل محتوا و روش تحلیل و استنتاج منطقی بهره گرفته شد. نظر به اینکه حلقه کندوکاو اخلاقی مخالف تلقین است و در هرمنوتیک فلسفی پیش‌داوری‌ها شرط فهم دانسته شده‌اند، این پرسش مطرح شد که تربیت اخلاقی بدون تلقین چگونه امکان تحقق دارد؟ در بیان این اعتراض، نخست صورت‌های مختلف آن در داخل و خارج ایران تبیین شد، سپس با بهره بردن از آراء گادامر به عنوان پدر هرمنوتیک فلسفی و انتقادهای هابرماس پاسخی به این اعتراض پیشنهاد شد. نتیجه این بود که پذیرش این اعتراض نیازمند تهی شدن مفهوم «خودآئینی» و «تلقین» است. ازاین‌رو، نشان داده شد که هابرماس چگونه برای رفع این مشکل ما را به مفهوم دقیق «خودآئینی ارتباطی» و پیامد آن مفهومی دقیق‌تر از «تلقین» رهنمون می‌سازد تا بدین‌وسیله پاسخی برای اثبات امکان تربیت اخلاقی بدون تلقین فراهم آورده شود. همچنین، با استفاده از رویکرد ابطال‌پذیری نشان داده شد که استفاده از حلقۀ کندوکاو اخلاقی برای رشد تفکر نقادانه در کودکان به معنای رد ارزش‌های مسلط جامعه نیست.

کلیدواژه‌ها

حلقه کندوکاو اخلاقی؛ تربیت اخلاقی؛ فلسفه برای کودکان؛ اعتراضات؛ تلقین؛ هرمنوتیک فلسفی؛ گادامر؛ هابرماس؛ خودآئینی ارتباطی

مراجع

Cam, P. (1994). A philosophical approach to moral education. Critical and Creative Thinking, 2(2): 19-26.

Chalmers, A. (2006). What Is This Thing Called Science? (S. Zibakalam, Trans.). Tehran: Samt (In Persian).

ChegeniFarahani, M. (2012). Hermeneutics in the Gadamer-Habermas Debate. Tehran: IHCS (In Persian).

Gadamer, H.-G. (2004 & 1989). Truth and Method. (J. Weinsheimer and D. G. Marshall Trans.). New York: Continuum.

Gregory, M. (2011). Philosophy for Children and its Critics: A Mendham Dialogue. Journal of Philosophy of Education, 45(2), 199-219.

Habermas, J. (1991). On the Logic of Social Science. (S. W. Nicholson and J. A. Stark, Trans.). Cambridge, Mass.: The MIT Press.

Habermas, J. (1990) Moral Consciousness and Communicative Action C. (Lenhardt and S. W. Nicholsen Trans.). Cambridge: MIT Press.

Habermas, J. (1977) A Review of Gadamer’s Truth and Method, in Understanding and Social Inquiry. In F. R. Dallmayr and T. McCarthy (Eds.), University of Notre Dame Press, PP. 335-363.

Karimi, R. (2016a). Theoretical Foundation for Moral Education in the Community of Ethical Inquiry, Journal of Foundations of Education. 5(2), 62-88.(In Persian) Retrieved from http://fedu.um.ac.ir/index.php/education/article/download/47346/9158

Karimi, R. (2016b). Ethical Community of Inquiry: A New Approach to Moral Education. Journal of Thinking and Children. 6(11), 101-119.(In Persian). Retrieved from http://fabak.ihcs.ac.ir/article_2267.html

Kim, D. (2011). Reason, tradition, and authority: a comparative study of Habermas and Gadame. (Doctoral dissertation, University of Glasgow) Retrieved from http://theses.gla.ac.uk/2812/

Lipman, M. and Sharp, A. M. and Oscanyan, F. S. (2016). Philosophy in the Classroom. (M. Z. Bagheri, Trans.). Tehran: IHCS (In Persian).

McCarthy, T. (1996). The Critical Theory of Jurgen Habermas. London, Cambridge, Massachusetts: MIT Press.

Mendelson, J. (1979). The Habermas-Gadamer Debate. New German Critique, 18, 44-73, Retrieved from http://www.lchc.ucsd.edu/MCA/Mail/xmcamail.2012_08.dir/pdfTV8qztnV4r.pdf

Moallemi, H. (Interviewee) (2016. September 21). The philosophy that is contrary to the religious beliefs eliminates children's beliefs, Retrieved from Tasnim News Agency Website (In Persian): https://www.tasnimnews.com/fa/news/1395/06/31/1190785

Mogharrabi, N. (2014). Critique of Methodological Monopoly in the Cultural Project Philosophy and children. A note in Tasnim News Agency. (In Persian) Retrieved from http://www.tasnimnews.com/fa/news/1393/07/01/506040

Mogharrabi, N. (Interviewee) (2016. March 1). Philosophy for Children fallen into the hands of those that are captive West Culture, Retrieved from Shabestan News Agency Website (In Persian): http://shabestan.ir/detail/News/527979

Moore, G. E. (1922). Principia Ethica. London: Cambridge University Press.

Palmer, R. (1998). Hermeneutics: Interpretation Theory in Schleiermacher, Dilthey, Heidegger, and Gadamer, (Hanaeikashani S. Trans.). Tehran: Hermes (In Persian).

Pazooki, F. (2012). Philosophical Importance of “other” in Philosophizing with Children. (M.A. dissertation, Allameh Tabataba'i University) (In Persian).

Rosemont, H. (2001). On the Concept of Indoctrination. Philosophy of Education, V. IV ed. Paul H. Hirst and Patricia White. London: Routledge & Kegan Paul.

Sprod, T. (2001). Philosophical Discussion in Moral Education: The Community of Ethical Inquiry. London and New York: Routledge.

Vygotsky, L.S. (1962) Thought and Language. Cambridge, MA: MIT Press.