اندیشه‌های نومعتزله و تعلیم و تربیت

پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت

مقاله 4، دوره 7، شماره 1 - شماره پیاپی 13، شهریور 1396، صفحه 84-102   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/fedu.v7i1.63727

نویسندگان

پروانه ولوی^* ؛ احمد دارم؛ محمدجعفر پاک سرشت؛ مسعود صفایی مقدم

دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

هدف اصلی این پژوهش، بررسی تحلیلی اندیشه‌های نومعتزله و استخراج استلزام‌های تربیتی آن می‌باشد. در این مقاله تصریح شده است که دغدغۀ اصلی نومعتزلیان یافتن عوامل پیشروی و بازسازی دنیای اسلام است. از دیدگاه آنها، اسلام عامل عقب‌ماندگی مسلمانان نیست، بلکه این تفسیرها و فهم‌های نادرست از اسلام و نادیده گرفتن جایگاه عقل است. از مهم‌ترین مبانی نومعتزلیان، علم‌گرایی و سکولاریسم است. نومعتزلیان بر این باورند که اسلام می‌تواند با مدرنیته، حقوق بشر، دموکراسی و عقلانیت سازگار باشد. نتایج نشان داد که در تعلیم و تربیت نومعتزله آنچه مورد تأکید است عبارت‌اند از: تأکید بر آزادی در تعلیم و تربیت به ویژه آزادی آکادمیک، عدالت آموزشی، تشویق عقلانیت و تفکر، نوآوری، استفاده از روش‌های گفتگو، نقد و مباحثه در تعلیم و تربیت، تأمین فرصت آموزشی برابر برای مردان و زنان، طرفداری از تحقیقات علمی و بنیادی برای حل بحران‌های جامعه معاصر، مبارزه با جهل و خرافات، توجه به همه جنبه‌های آدمی در تعلیم و تربیت، تأکید بر استقلال و عدم وابستگی نظام آموزشی به ویژه دانشگاه به هیچ نهاد یا حزب دولتی یا دینی است.

کلیدواژه‌ها

نومعتزله؛ تعلیم و تربیت؛ اسلام

مراجع

Abu Zayd, N. H. (1995). Text, Power, Reality. Beirut: Arab Cultural Center. (In Arabic).

Abu Zayd, N. H. (2004). Circles of Fear. Darlbaida: Arab Cultural Center. (In Arabic).

Abu Zaid, N. H. (2010). The Meaning of Text. (M. Kariminia., Trans.). Tehran: Tarhe New Publication. (In Persian).

Abu Zaid, N. H. (2013). Innovation, Sanctions and Interpretation. (M. Khalaji, Trans.). Tehran: Amozeshgah Tavana Publication. (In Persian).

Abu Zaid, N. H. (2015). Android and Excommunication. (M. J. Kalam, Trans.). Tehran: Negahe Maaser Publication. (In Persian).

Ahmed, L. (1992). Women and Gender in Islam: Historical Roots of a Modern Debate. Published by: Yale University Press.

Archon, M. (2015). Islamic Knowledge: Readings Based on The Humanities. (A. Savari, Trans.). Tehran: Nasle Aftab Publication. (In Persian).

Archon, M. (2014). From Ijtihad to Critique of Islamic Reason. (M. Khalaji, Trans.). Tehran: Amozeshgah Tavana Publication. (In Persian).

Atshzayi, M. (2014). A Review on the Thoughts of Nasr Haamid Abu Zayd. JNASCI.1028-1034.

Bagheri, K. (2015). Reviwing to Islamic Education. Vol.1. Tehran: Madresse Publication. (In Persian).

Bagheri Nia, H. (2015). A Comparative Study of The Philosophical Foundations of Tradition-Oriented Approach Realistic Approach of Seyyed Hossein Nasr & Hamed Abu Zeid Modern Approach to Religious Education in Pathology. Journal of a Foundations of Education: 1, pp.122-104.

Beheshti, N. (2014). Similarities and Differences of Mu'tazila and New Mu'tazila in literary Approach to The Qur'an. Journal Thaqalayn: 3, pp. 522-499.

Bu omran, S. (1993). Disposal problem in Islamic Thought and Mu'tazila Answer to It. (E. Saadat, Trans.). Tehran: Hermes Publication. (In Persian).

Corben, H. (1994). History of Islamic Philosophy. (J. Tabatabai, Trans.). Tehran: Kavir Publication. (In Persian).

Enayat, H. (2015). Review in Arab Political Thought. Tehran: Amir Kabir Publication. (In Persian).

Goli, J. and Yousefian, H. (2010). Main Streaming New Mu'tazila. Journal of theological knowledge, the first year, the third number, pp. 115-142.

Gunther, U. (2004). Mohammed Arkoun: Towards a Radical Rethinking of Islamic Thought. In Modern Muslim Intellectuals and The Qur’an, (S. T. Farouki, Edit.). London: Oxford University press.

Jaberi, M. A. (1977). For a Progressive Story: For Some of Our Intellectual and Educational Problems. Darlbaida: Dar Alnashr Morocco. (InArabic).

Jaberi, M. A. (2010). Critique of Arabic Reason. (S. M. al-Mahdi, Trans). Tehran: Nasle Aftab Publication. (In Persian).

Jaberi, M. A. & Hanafi, H. (2012). Dialogue of East and West of the Muslim World. (B. Amanni, Trans). Tehran: Negahe Maaser Publication. (In Persian).

Kahil, M. (2011). Alensaneh and Tawawil in the Thought of Muhammad Archon. AlRebat: Darelaman. (In Arabic).

Kermani, N. (2004). From Revelation to Interpretation: Nasr Hamid Abu Zayd and the Literary Study of the Qur’an. In Modern Muslim Intellectuals and the Qur’an. (S. T. Farouki, Edit.). London: Oxford University Press.

Muhammad, A. (2012). Mu'tazila-Heresy; Theological and Rationalist Mu'tazila; Al-mamun, Abbasid Caliph; Al-mutawakkil, Abbasid Caliph; The Raditionalists. Middle-East Journal of Scientific Research: 12 (7), pp. 1031-1038, Pakistan.

Peters, R. S. (2015). Ethics and Education, George Allen & Unwin Ltd. London.

Rahman, Y. (2001). The Hermeneutical Theory of Nasr Hamid Abu Zayd: And Analytical Study of His Method of Interpreting The Quran. Mc Gill University. Montreal: Mc Gill University.

Razani, G. (2014). From Mu’tazilism to New Mu'tazilites, a Study of Factors in Shapping The Formation of Intellectual Evolution of old Mu'tazilism and New Mu'tazilism. J. Sci. Today's World: 3 (6), 258-265.

Sadeghzade Ghamsarie, A. (2002). Religion and Education; Islamic and Christian Approaches. Quarterly Journal of Humanities Methodology, No. 32, fall 2002, P.11

Tavakoli Bina, M. & Akbari, R. (2012). Epistemological Validity of the Quran from the Perspective of Nasr Hamid Abu Zayd: Cultural-Iiterary Approach. Journal of Philosophical - Theology Researchs: 52, 5-24.

Vasfi, M.R. (2008). New Mu'tazila: Critical Dialogue with Nasr hamed Abu Zaid, Abed al-Jabri, Mohammed Archon, Hassan Hanafi. Tehran: Negahe Maaser Publication. (In Persian).

Volker, K. (2011). Quran and Reform (Rahman. Arkoun.Abu Zayd). (Doctoral dissertation, University of Otago New Zealand, 2011).

Zainol, N., Abdmajid, L. & Abduul kair, M. (2014). Nasr Hamid Abuzayad, a Modern Muslim Thinker. International Journal of Islamic Thought: 5, 61-70.