بررسی ارتباط پلورالیسم با فروپاشی سامان زمان و تعدد روایت در فراداستان فارسی

جُستارهای نوین ادبی

مقاله 3، دوره 51، شماره 3 - شماره پیاپی 202، آذر 1397، صفحه 49-69   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jls.v0i0.71580

نویسندگان

نرجس السادات سنگی؛ محمد جواد مهدوی^* ؛ سمیرا بامشکی

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

فروپاشی سامان زمانی و مکانی روایت و تعدد روایت، خصیصه ‌هایی هستند که در اکثر فراداستان ­های ایرانی به‌وضوح دیده می­شوند و می­توان گفت جزو ویژگی ­های غالب فراداستان فارسی هستند. در واقع فراداستان ویژگی ­های بسیار زیادی دارد، اما در فراداستان فارسی تنها چند ویژگی غالب است که فروپاشی سامان زمانی و مکانی روایت و تعدد روایت از آن ویژگی ­هایند. غلبه این دو ویژگی در فراداستان فارسی با توجه به پراکندگی ویژگی­ های فراداستان در آثار خارجی در ارتباط با مسئله پلورالیسم در جامعۀ ایران قابل بررسی است. به‌طورکلی می­توان گفت در ایران، در دهه هفتاد با مطرح شدن مبحث نواندیشی دینی و سپس چندگانگی فرهنگی و پلورالیسم، نوعی نگرش نسبی اندیشی رواج پیدا کرد. این مباحث با مقاله­های مجله کیان آغاز شد و به چاپ کتاب صراط ­های مستقیم و هویت چهل ‌تکه منجر شد. آنچه بیش از همه از چالش مطرح شدن مبحث پلورالیسم برآمد نگرش نسبی اندیشی بود که با وجود مطلق اندیشی­ هایی که پیش‌ازاین در گفتمان دینی مردم وجود داشت به یک مسئله حساسیت‌ برانگیز بدل شد و ازاین‌رو تأثیر این وضعیت در فراداستان فارسی به‌عنوان غلبه دو کنش فروپاشی سامان زمانی و مکانی روایت و تعدد روایت ظهور کرد که زاییده یک نگرش نسبی ‌گراست. با نظر به آرای بوردیو می­توان پیدایش مبحث پلورالیسم را موقعیت در نظر گرفت و فروپاشی سامان زمانی و مکانی روایت و تعدد روایت را کنش. طی بررسی موقعیت، ما به ویژگی ­ای از کنش رسیدیم که بوردیو آن را منش می­نامد و بر این باور است که منش­ها با موقعیت­ ها ارتباط دارند و این منش همان نگرش نسبی اندیشی است که منجر به خلق و غلبه­ چنین ویژگی ­هایی در فراداستان فارسی شده است.
 

کلیدواژه‌ها

فراداستان فارسی؛ پلورالیسم؛ سامان زمانی؛ تعدد روایت

مراجع

ایوبی، محمد. (1387). صورتک‌های تسلیم. تهران: افراز.

براهنی، رضا. (1384). آزاده خانم و نویسنده‌اش یا آشویتس خصوصی دکتر شریفی. تهران: کاروان.

جلایی‌پور، حمیدرضا. (1387). نظریه‌های متأخر جامعه‌شناسی. تهران: نشر نی.

خسروی، ابوتراب. (1383). اسفار کاتبان. تهران: نشر قصه. انتشارات آگاه. چاپ چهارم.‏

قاسمی، رضا. (1388). همنوایی شبانه ارکستر چوب‌ها. تهران: نیلوفر.

قاسمی پور، قدرت. (1387). «زمان و روایت». مجله نقد ادبی. سال اول. تابستان. ش 2.

کاتب، محمدرضا. (1380). هیس: مائده؟ وصف؟ تجلی؟. تهران: ققنوس.

کامران، حسن. (1382). تکثر ادیان در بوته نقد (نگاهی جامع به بحث پلورالیسم دینی). نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها.

محمدپور، احمد. (1390). روش تحقیق کیفی ضد روش. تهران: جامعه‌شناسان.

وو، پاتریشیا. (1390). فراداستان. ترجمه شهریار وقفی‌پور. تهران: چشمه.‏

هیک، جان. (1378). مباحث پلورالیسم دینی. عبدالرحیم گواهی. تهران: انتشارات تبیان.

Bourdieu, Pierre. (1990). The Logic of Practice, Translated by Richard Nice, Stanford CA: Stanford University Press.

Bourdieu, Pierre. (1996). Distinction: A Social Critique of the Judgment of Taste. Cambridge, MA: Harvard University Press.

Bourdieu, Pierre and Loic Wacquant. (1992). An Invitation to Reflexive Sociology, Chicago: University of Chicago Press.