مطالعه اثرات بیماری بلاست (Pyricularia oryzae) روی محصول برنج در شرایط مزرعه

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 15، دوره 28، شماره 4 - شماره پیاپی 26، دی 1393، صفحه 547-554   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v28i4.25604

نویسندگان

فریدون پاداشت‌دهکایی^* ؛ ابراهیم دودابی‌نژاد؛ حسن پورفرهنگ؛ سمیه داریوش

مؤسسه تحقیقات برنج کشور، رشت

چکیده

بیماری بلاست برنج با عامل Pyricularia oryzae یک بیماری بالقوه خسارت‌زا در نواحی شمالی ایران به علت کشت ارقام محلی حساس و شرایط مناسب محسوب می‌شود. به منظور برآورد اثر بیماری بلاست بر کاهش محصول و اجزا عملکرد، آزمایشی در شرایط مزرعه و به صورت کشت آبی انجام شد. آنالیز اثرات بلاست روی برنج نشان داد که حداکثر خسارت محصول در تیمارهای محافظت نشده در مرحله رویشی، زایشی و هر دو مرحله رویشی و زایشی به ترتیب 72/4، 39/6 و 41/14 درصد بوده است. بلاست بند تأثیر بیش‌تری درکاهش وزن هزار دانه و تعداد دانه پر در هر خوشه و افزایش پوکی نسبت به بلاست گردن داشت. در تیمار محافظت نشده در مرحله رویشی همبستگی معنی‌داری بین خسارت محصول با درصد بلاست برگ (LB)5 و درصد بلاست گردن، گره و خوشه (NNPB)6 در هر دو سال‌های 1388 (00517/0 P. value=، 868/0 =R برای LB% و 00775/0 P. value=، 848/0 =R برای NNPB%) و 1390 (0211/0 P. value=، 785/0 =R برای LB% و 0169/0 P. value=، 801/0 =R برای NNPB%) وجود داشت. در این تیمار هم‌چنین همبستگی مثبت و معنی‌داری بین % LB و NNPB در سال‌های 1388 (00376/0 P. value=، 882/0 =R) و 1390 (0143/0 P. value=، 812/0 =R) مشاهده شد. در حالی‌که، در تیمار محافظت نشده در مرحله زایشی کاهش محصول فقط با % NNPB همبستگی مثبت و معنی‌داری داشت (0013/0 P. value=، 918/0 =R).

کلیدواژه‌ها

برنج؛ Pyricularia oryzae؛ خسارت محصول؛ تری‌سیکلازول

مراجع

1- ایزدیار م. 1377. بیماری بلاست برنج. انتشارات سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی.

2- اخوت م.، شریفی تهرانی ع.، و اشتیاقی ح. 1369. مطالعه تأثیر بیماری بلاست روی میزان محصول برنج. مجله علوم کشاورزی ایران، 21(1-2):17-25.

3- پاداشت دهکایی ف.، نحوی م.، ایزدیار م.، دودابی‌نژاد ا.، و پورفرهنگ ح. 1388. مطالعه رابطه میزان بیماری بلاست برنج در مراحل مختلف رشد با خسارت محصول در شرایط آلودگی طبیعی در استان گیلان (رشت). مجله علوم کشاورزی ایران، 40(1): 93-99.

4- پاداشت‌دهکایی ف. 1389. بیماری‌های مزارع برنج. ص. 84-143. در مجیدی ف.، و پاداشت دهکایی ف. (مؤلفان). راهنمای آفات و بیماری-های برنج. انتشارات سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی.

5- Alam M.S., John V.T., and Zan K. 1985. Insect pests and disease of rice in Africa. p. 67-82. In Rice Improvement in Eastern, Central, and Southern Africa. IRRI, Philippines.

6- Anonymous. 1993. Evaluation of Partial Resistance to Blast in Irrigated Rice (IRBN – S). IRRI, Philippines. 23pp.

7- Anonymous. 2002. Standard Evaluation System for Rice (SES). IRRI, Philippines. 56 pp.

8- Bastiaans L., Rabbinge R., and Zadoks J.C. 1994. Understanding and modeling leaf blast effects on crop physiology and yield. p. 357-380. In R.S. Zeigler et al. (ed.) Rice Blast Disease. IRRI, Philippines.

9- Couch B.C., and Khon L.M. 2002. A multilocus gene genealogy concordant with host preference indicates segregation of a new species, Magnaporthe oryzae, from M. grisea. Mycologia, 94(4):683-693.

10- Filippi M.C., and Prabhu A.S. 1997. Integrated effect of host plant resistance and fungicidal seed treatment on rice blast control in Brazil. Plant Disease, 81:351-355.

11- Goto K. 1965. Estimating losses from rice blast in Japan. p. 195-202. In The Rice Blast Disease. Proceedings of a Symposium at the International Rice Research Institute, July 1963. The Johns Hopkins Press, Baltimore, Maryland.

12- Guerber C., and Tebeest D.O. 2006. Infection of rice seed grown in Arkansas by Pyricularia grisea and transmission to seedlings in the field. Plant Disease, 90:170-176.

13- Mathur R.S., Bajpai G.K., Chauhan L.S., and Verma S.C. 1964. Assessment of losses caused by paddy blast. Plant Disease Reporter, 48:711-717.

14- Ngachman S.V., Mohanty A.K., and Pattanayak A. 2011. Status Paper on Rice in North East India. Rice Knowledge Management Portal. Available at http://www.rkmp.co.in.

15- Ou S.H. 1985. Rice Diseases. Commonwealth Mycological Institute, Surrey, England.

16- Padmanabhan, S.Y. 1965. Estimating losses from rice blast in India. p. 203-221. In The Rice Blast Disease. Proceedings of a Symposium at the International Rice Research Institute, July 1963. The Johns Hopkins Press, Baltimore, Maryland.

17- Savary S., Willocquet L., Elazegui F.A., Castilla N.P., and Teng P.S. 2000. Rice pest constraints in tropical Asia: quantification of yield losses due to rice pests in a range of production situations. Plant Disease, 84:357- 369.

18- Shuyuan S. 1980. Fungus diseases of rice in China. p. 107-113. In Rice Improvement in China and other Asian Countries. IRRI, Philippines.

19- Surin A., Arunyanurt P., Rojanahusdin W., Munkong S., Dhitikiattiong R., and Porn S. 1991. Using empirical blast models to establish disease management recommendations in Thailand. p. 69-86. In Rice Blast Modeling and Forecasting. IRRI, Philippines.

20- Takagaki M., Kaku K., Watanabe S., Kawai K., Shimizu T., Sawada H., Kumakura K., and Nagayam K. 2004. Mechanism of resistance to Carpropamid in Magnaporthe grisea. Pest Managament Science, 60: 921-926.

21- Teng P.S., Klein- Gebbinck H.W., and Pinnschmidt H. 1990. An analysis of the blast pathosystem to guide modeling and forecasting. p. 4-31. In Rice Blast Modeling and Forecasting. IRRI, Philippines.

22- Thinlay X., Finckh M.R., Bordeos A.C., and Zeigler R.S. 2000. Effects and possible causes of an unprecedented rice blast epidemic on the traditional farming system of Bhutan. Agriculture, Ecosystems & Environment, 78:237-248.

23- Yamaguchi J., Kuchiki F., Hirayze K., and So K. 2002. Decreased effect of Carpropamid for rice balst control in the west north area of saga prefecture in 2001. Japanese Journal of Phytopathology, 68: 261.

24- Zelensky G.L., Zelenskaya O.V., and Anoshenkov V.V. 2001. Rice breeding for blast resistance in Russia. In J. Chataigner (ed.) The New Development in Rice Agronomy and its Effects on Yield and Quality in Mediterranean Areas. Workshop on the New Development in Rice Agronomy and its Effects on Yield and Quality in Mediterranean Areas, 2000/09/13-15, Edirne (Turkey).

25- Zhang C.Q., Hung, X., Wang J.X., and Zhou M.G. 2009. Resistance development in rice blast disease caused by Magnaporthe grisea to tricyclazole. Pesticide Biochemistry and Physiology, 94:43-47.