معرفی کنه های شکارگر مزواستیگمات و پرواستیگمات (Acari: Mesostigmata, Trombidiformes) مرتبط با مواد غذایی انباری در مشهد

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 16، دوره 28، شماره 4 - شماره پیاپی 26، دی 1393، صفحه 555-564   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v28i4.26047

نویسندگان

زهره خالق آبادیان^{* 1}؛ حسین صادقی نامقی¹؛ فریبا اردشیر²؛ علیرضا نعمتی³؛ سعید هاتفی¹

¹دانشگاه فردوسی مشهد

²موسسه گیاه پزشکی کشور، اوین تهران

³دانشگاه شهرکرد

چکیده

به منظور شناسایی کنه های مواد غذایی انباری در شهرستان مشهد، در فصول مختلف سال‌های 1390و 1391، ضمن بازدید از انبارهای مختلف موادغذایی در نقاط مختلف شهر مشهداقدام به جمع آوری نمونه های کنه ها گردید. نمونه ها پس از حمل به آزمایشگاه با استفاده از قیف برلیز- تولگرین استخراج و بدن آن‌ها با استفاده از اسید لاکتیک و یا محلول نسبیت شفاف و طبق روش های معمول روی لام های میکروسکپی داخل محلول هویر نصب و با استفاده از منابع موجود شناسایی شدند. در نتیجه، تعداد 15 گونه از 11 جنس و 6 خانواده متعلق به راسته Trombidiformes و 9 گونه از 5 جنس و 5 خانواده از راسته میان استیگمایان شناسایی شدند. جنس و گونه‌هایی که با یک و دو ستاره مشخص شده‌اند به‌ترتیب برای فون استان خراسان‌رضوی و ایران جدید هستند. تمام نمونه های مستند در کلکسیون آزمایشگاه کنه شناسی گروه گیاهپزشکی دانشگاه فردوسی مشهد نگهداری می شوند. فهرست گونه‌های شناسایی شده بر حسب خانواده به شرح زیر می‌باشد:
I- Order Trombidiformes- Bdellidae: Spinibdella cronini Baker & Balock, Spinibdella ?sp.**, Caligonellidae: Molothrognathus mehrnejadi Liang & Zhang*, Paraneognathus oblongus (Soliman)*. Cheyletidae: Acaropsellina sollers (Kuzin), Cheyletus eruditus (Schrank)*, Cheyletus malaccensis Oudemans, Cheyletus trouessarti Oudemans*, Lepidocheyla gracilis Volgin*, Neoucheyla iranica Fain & Ardeshir*. Cunaxidae: Cunaxa capreolus Berlese*, Cunaxa setirostris Hermann. Raphignathidae: Raphignathus hecmatanaensis Khanjani & Ueckermann*, Raphignathus gracilis Rack*, Stigmaeidae: Stigmaeus elongatus Berlese, Storchia robustus Oudemans*. II- O. Mesostigmata- Ameroseiidae: Ameroseius pavidus Koch*, Ameroseius delicatus Berlese**. Ascidae: Arctoseius cetratus Sellnick*, Laelapidae: Haemolaelaps fenilis Megnin*, H. casalis Berlese*. Macrochelidae: Macrocheles muscaedomesticae (Scopoli)*, Macrocheles merdarius (Berlese). Mellicaridae: Proctolaelaps ventrianalis Karg*, P. pygmaeus (Müller)*.

کلیدواژه‌ها

ایران؛ پیش استیگمایان؛ کنه‌های انباری؛ میان استیگمایان؛ غلات انباری

مراجع

1-اردشیر ف.، یوسفی پرشکوه،آ. و صبوری ع. 1386. بررسی فون و نوسانات جمعیت کنه های انباری گندم در منطقه تهران. نامه انجمن حشره شناسی ایران، جلد 27(2): 28-17.

2-اردشیر ف.، کمالی ه. و رنجی ح. 1387. مقایسه فون کنه‌های انباری در استان خراسان و آذربایجان غربی. هجدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران، 3 الی 6 شهریور ، کرج، صفحه 273.

3-استوان ه. 1372. بررسی فونستیک کنه های انباری کازرون و بیولوژی گونه های مهم. پایان نامه کارشناسی ارشد،گروه حشره شناسی دانشگاه تربیت مدرس. 172 صفحه.

4- استوان ه. و کمالی ک. 1375. معرفی برخی از گونه های مهم کنه های Bdellidae در ایران. مجله علمی پژوهشی علوم کشاورزی، صفحه 29 تا 43.

5- اکبری ع.، حداد ایرانی نژاد ک. و باقری م. 1389. کنه های خانواده Stigmaeidae (Acari: Prostigmata) منطقه شندآباد (استان آذربایجان‌شرقی) همراه با گزارش جدید یک گونه برای فون ایران. خلاصه مقالات نوزدهمین کنگره گیاهپزشکی، 9 تا 12 شهریور، تهران، صفحه 343.

6- باقری م.، حداد ایرانی نژاد ک.، کمالی ک.، خانجانی م. و صبوری ع. 1385. فون کنه های بالا خانواده Raphignathoidea (Acari: Prostigmata) در استان آذربایجان شرقی. خلاصه مقالات هفدهمین کنگره گیاهپزشکی، 11 تا 14 شهریور، کرج، صفحه 179.

7- بهارلو م.، شیشه بر پ.، مصدق م. س.، خانجانی م. و اوکرمن الف. 1385. بررسی فون کنه‌های خاکزی میان استیگمایان(Acari: Mesostigmata)درمنطقه اهواز. خلاصه مقالات هفدهمین کنگره گیاهپزشکی،کرج، صفحه 191.

8- پاک طینت س. 1390. بررسی تنوع گونه‌ای و تغییرات فصلی کنه‌های شکار گر پرواستیگماتا بالا خانواده‌هایBdelloidea،Erythraeoidea و Rhaphignathoidea در باغ های میوه دانه دار در شهرستان مشهد. پایان نامه کارشناسی ارشد (منتشر نشده)، دانشگاه فردوسی مشهد، 97صفحه.

9- پاکیاری ه. 1387. کنه های خاکزی خانواده Laelapidae جمع آوری شده از پارک جنگلی سرخه حصار تهران وگزارش دو گونه برای اولین بار از ایران. خلاصه مقالات هجدهمین کنگره گیاهپزشکی ایران، صفحه 280.

10- جلائیان زعفرانی م. 1382. بررسی فون کنه های Mesostigmata از باغ های میوه غرب اصفهان با تأکید بر خانوادهPhytoseiidae و بررسی تغییرات فصلی جمعیت کنه شکارگر Typhlodromus isfahanicus sp. nr. (Acari: Phytoseiiade). پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، 171 صفحه.

11- حاجی زاده ج.، فرجی ف. و رفعتی فرد م. 1389. کنه های خانواده Laelapidae (Acari: Mesostigmata) گیلان، شامل چهار گونه جدید برای ایران و کلید شناسایی گونه های گیلان. نشریه حفاظت گیاهان، 24: 196-209.

12- حداد ایرانی نژاد ک.، حاجی قنبر ح. و طالبی چایچی پ. 1383. معرفی برخی از کنه های میان استیگمات (Mesostigmata) مزارع چغندرقند میاندوآب. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، سال دهم، شماره 2: 147- 157.

13- خانجانی م. 1375. فون کنه های خانواده Fabaceace و مقایسه کارآیی چندشکارگر روی کنه تارتن T. turkestani همدان. رساله دکتری حشره شناسی، دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، تهران.

14- خانجانی م. و حداد ایرانی نژاد ک. 1385. کنه های زیان آور محصولات کشاورزی ایران. چاپ اول، انتشارات دانشگاه بوعلی سینا همدان.

15- ساکنین چلاو ح. 1384. تنوع زیستی کنه های خانواده Ascidae و بیولوژی گونه مهم در منطقه آمل. رساله دکتری حشره شناسی کشاورزی، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات. 183 صفحه.

16- سپاسگزاریان ح. 1356. کنه‌های انباری، راهنمایی برای پژوهشهای علمی و عملی (ترجمه). سازمان حفظ نباتات وزارت کشاورزی، نشریه شماره 26، 37 صفحه.

17- سیدی م.، صبوری ع.، کمالی ک.، خرازی پاکدل ع. و ترک م. 1385. فون کنه های محصولات انباری کرج، ایران. هفدهمین کنگره ی گیاهپزشکی ایران، 11 الی 14 شهریورماه 1370،صفحه ی 187.

18- شایگان ه. 1384. بررسی تنوع گونه‌های کنه‌های مرتبط بادرختان بلوط درمنطقه بانه. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات. 124 صفحه.

19- صحرائیان م. 1384. بررسی فون کنه‌های راسته Prostigmata در نخلستان‌های شهرستان جهرم. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات. 126 صفحه.

20- فتحی پور ی. 1373. فون کنه‌های خاکزی باغ‌های میوه حومه تبریز و تغییرات جمعیت و فراوانی گونه‌های مهم، پایان نامه کارشناسی ارشد حشره شناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران. 214 صفحه.

21- کافی ف. 1380. بررسی تنوع کنه‌های خانواده Cunaxidae و Pseudocheylidae درایستگاه تحقیقاتی ملارد، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات. 100 صفحه.

22- کمالی ک.، استوان ه. و عطامهر ا. 1380. فهرست کنه های (Acari) ایران. مرکز انتشارات علمی دانشگاه آزاد اسلامی. 191 صفحه.

23- موسوی انزایی ح. 1383. بررسی تنوع زیستی کنه های مزارع سیب زمینی در منطقه ارومیه. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات.

24- میری م. 1381. بررسی تنوع زیستی کنه های مرتبط با اسکولیت های کاج در منطقه تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات.

25- نعمتی ع.، فهیمی نژاد م. و خردمند ک. 1378. بررسی کنه های خانواده Laelapidae (Acari: Mesostigmata) و Hypoaspididae در منطقه شهرکرد. خلاصه مقالات هجدهمین کنگره کنگره گیاهپزشکی، 276 صفحه.

26- نوعی ج. 1385. شناسایی کنه های انباری برنج در شرایط متفاوت انباری در استان گیلان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه گیلان.

27- Ahangaran Y., Afshari A., Saboori A., Kazemi Sh., and Asadeh Gh. 2010. Introduction of some macrochelid mites (Acari: Mesostigmata) in Nowshahr region. The proceedings of 19th Iranian Plant Protection Congress, Tehran, Iran, p. 369.

28-Ardeshir F. 2002. Étude des Acariens des grains de froment stockes au nord de l’Iran. These Ph.D. en Agriculture. Universite de Gand, 154 pp.

29- Ardeshir, F., Georges- Gridelet D.S., Grootaert P., Tirry L., and Wauthy G. 2000. Preliminary observations on mites associated with stored grain in Iran. Belgian Journal of Entomology, 2: 287-293.

30-Ardeshir F., Ranji H., Obaidy O., and Khany M. 2012. Mites fauna in dry fruits and nuts in West Azerbaijan Province. The proceedings of 20th Iranian Plant Protection Congress, Shiraz, Iran, p. 512.

31- Ardeshir F., and Nematollahi M.R. 2008. Mites fauna of wheat stored and new record of Culifella variegate (Barilo, 1985) in Esfahan Province. The proceedings of 18th Iranian Plant Protection Congress, Hamedan, Iran, p. 274.

32- Arjmandi -Nejad AR., Ostovan H., Ramroodi S., and Naroui Rad MR. 2006. Biodiversity of edaphic mites in Sistan region. Iran. The proceedings of 12th international congress of Acarology. Pp. 15-16.

33- Asadpoor N., Ostovan H., and Haghani M. 2012. A faunistic study on edaphic mesostigmatic mites in Doroodzan's region fields.The proceedings of 20th Iranian Plant Protection Congress, Shiraz, Iran, p. 515.

34- Baharloo M., Shishehbor P. Mossadegh M.S., Khanjani M., and Ueckermann E. 2006. Investigation on the fauna of mesostigmatic mites of Ahvaz region.The proceedings of 17th Iranian Plant Protection Congress, Karaj, Iran, p. 191.

35- Bochkov A.V., Hakimitabar M., and Saboori A. 2005. A review of the Iranian Cheyletidae(Acari: Prostigmata). Belgian Journal of Entomology, 7: 99-100.

36- Fain A., and Ardeshir F. 2000. Notes on the genus Neocheyla Radford, 1950 (Acari: Cheyletidae) with description of a new species from Iran. International Journal of Acarology, 26: 329-334.

37- Freeman J.A. 1985. Infestation of stored products in Iran.84 pp. Ministry of Agriculture,London.

38- Gerson, U., Smiley, R.L., and Ochoa, R.2003. Mites (Acari) for Pest Control.Wiley-Blackwell560 pp.

39- Granpayeh Sh., Ostovan H., and Haghani M. 2012. Abundance of mites associated with insectariums in Shiraz (Fars Province). Abstract Book of the 20th Iranian Plant Protection Congress, Shiraz, Iran, p. 457.

40-Hajizadeh J., Faraji F., and Rafati Fard M. 2010. Four species of family Laelapidae (Acari: Mesostigmata), new records for Iran. The proceedings of 19th Iranian Plant Protection Congress, Tehran, Iran, p. 355.

41- Hughes A.M. 1961. The mite of stored food. Ministry of agriculture, Fisheries and food, Technical bulletin no. 9. London: Her Majesty,s Stationery Office, 287 pp.

42- Hughes A.M. 1976. The mites of stored food and houses. Technical Bulletin No. 9. Ministry of Agric., Fisheries and Food, London, 400 pp.

43- Huhta V., and Karg W. 2010. Ten new species in genera Hypoaspis (s.lat.) Canestrini, 1884, Dendrolaelaps (s.lat.) Halbert, 1915, and Ameroseius Berlese, 1903 (Acari: Gamasina) from Finland. Soil Organism. 82(3): 325-349.

44-Karg W. 1993. Acari (Acarina), Milben. Parasitiformes (Anactinochaeta) Cohors Gamasina Leach, Raubmilben. – Tierwelt Deutschlands 59 (2ed.), 523 pp.

45-Kazemi S.& Rajaei A. 2013. An annotated checklist of Iranian Mesostigmata (Acari), excluding the family Phytoseiidae. Persian Journal of Acarology, 2(1): 63–158.

46- Khanjani M., Ueckemann E. A. 2002. The Stigmaeid mites of Iran (Acari: Stigmaeidae). International Journal of Acarology, 28(4): 317-339.

47- Kamali K., Ostovan H., and Atamehr A. 2001. A Catalog of Mites and Ticks(Acari) of Iran. Islamic Azad University Scientific Publication Center, 198pp.

48-Khadempour F., Ostovan H., Haghani M., and Farzaneh M. 2012. The faunistic survey of Mesostigmatic mites (Acari: Mesostigmata) in cotton and wheat field in Larestan region. The proceedings of 20th Iranian Plant Protection Congress, Shiraz, Iran, p. 427.

49- Khalili-Moghadam A., Riahi E., Nemati A., Abotalebian M., and Mardani A. 2012. The fauna of some edaphic Mesostigmata (Acari) in Esfahan. The proceedings of 20th Iranian Plant Protection Congress, Shiraz, Iran, p. 460.

50- Krantz G.W., and Walter D.E. 2009. A Manual of Acarology. 3thedition, Texas Tech University Press, Lubbock, USA. 807 pp.

51- Liang L., & Zhang Z-Q. 1997. Key to species of the genus Molothrognathus (Prostigmata: Caligonellidae) with description of a new species from Iran. Systematic & Applied Acarology Special Publications, 1: 19-24.

52- Lukas, J., Stejskala, V., Jarosik, V., Huberta, J., and Zdarkova, E. 2006. Differential natural performance of four Cheyletus predatory mite species in Czech grain stores. Journal of Stored Products Research, 43(2007): 97–102.

53- Nemati A., Gwiazdowicz D., Riahi E., and Mohseni M. 2012. Catalogue of the Iranian mesostgimatid mites part1: family Ascidae. International Journal of Agriculture and Crop Sciences, 4 (14): 1005–1011.

54- Noei J., Hajizadehh J., Salehi L., Ostavan H., and Faraji F. 2007. Stigmaeid mites associated with stored rice in Northern Iran. International Journal of Acarology, 33(2): 153-156.

55-Omukunda E., Theron P., and Ueckermann E. A. 2012. Spinibdella Thor (Acari: Bdellidae) from southern Africa: descriptions of five new species and the redescription of S. thori (Meyer & Ryke). Zootaxa, 3304: 1–24.

56-Ostovan H., and Farzane D. 2004. Biodiversity of macrochelid mites (Acari: Mesostigmata) in Tehran region. The proceedings of the 16th Iranian Plant Protection Congress, Tabriz, Iran, p. 280.

57-Pakyari H., Ostovan H., and KamaliK. 2008. The fauna of edaphic mites (Acari: Mesostigmata) in Sorche-Hesar forest Park, Tehran. Iran. Journal of Entomological Society of Iran, 27(2): 7–8.

58- Scholler, M., and Flinn P.W. 2000. Parasitoids and Predators. In: Subramanyam, B. & Hagstrum, D.W. (eds.) Alternatives to pesticides in stored-product IPM, Kluwer Academic Publishers, 229-271.

59-Seiedy M., Saboori A., Kamali K., and Kharazi Pakdel A. 2009. Mites (Acari) found in flour mills in the Karaj region of Iran. Systematic & Applied Acarology, 14: 191– 196.

60- Seifoori M., Gilda H., Saboori A., and Bertnard M. 2008. Iranian macrochelids. II short description of four new species what about the genus Macrocheles. Acarologia, 48: 41-45.

61- Shamsi M.H., Saboori A., and Faraji F. 2008. Fauna of ascid mites (Acari: Mesostigmata) in Damghan region, Semnan Province, Iran. In: Bertran, M., Kreiter, S., McCoy, K.D., Migeon, A., Navajas, M., Tixier, M. S. &Vial, L. (Eds.) The Proceedings of the 6th European Congress of Acarology, Montpellier, France, pp. 245–249.

62- Ueckermann E.A., and Khanjani M. 2002. Iranian Caligonellidae (Acari: Prostigmata), with descriptions of two new species and re-description of Molothrognathus fulgidus summers and Schlinger, with a key to genera and species. Acarologia, 33: 291-298.