بررسی تنوع مورفولوژیکی و میزان اسانس چندگونه آویشن (Thymus sp.) بومی ایران

علوم باغبانی

مقاله 12، دوره 30، شماره 3، آذر 1395، صفحه 383-394   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhorts4.v30i3.30435

نویسندگان

مهدیه رضایی¹؛ عباس صفرنژاد^{* 2}؛ مصطفی عرب¹؛ سیده بی بی لیلا علمداری³؛ مرضیه دلیر³

¹پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران

²مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی و مدیریت بیوتکنولوژی کشاورزی

³بیوتکنولوژی کشاورزی منطقه شرق و شمال شرق کشور (مشهد)

چکیده

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی این گیاه 22 جمعیت از گونه های بومی آویشن شامل، 13 جمعیت از گونه T. daenensisو سه جمعیت از گونه T. migricus و دو جمعیت ازگونه T.kotschyanusو یک جمعیت از هرکدام از گونه های T. pubsence و T. fedtschenkoi و T. vulgaris و T. transcaspicus مورد ارزیابی مورفولوژیک، و میزان اسانس قرار گرفتند. جمعیت ها به صورت طرح بلوک های کاملا تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی کشت شدند. تجزیه واریانس صفات مورفولوژیک و میزان اسانس تفاوت معنی داری را بین جمعیت های آویشن نشان داد. نتایج همبستگی صفات، همبستگی مثبتی را بین صفات ارتفاع و تعداد ساقه و طول برگ و تاریخ اولین آثار گل دهی با صفات عملکرد (وزن خشک و تر) و میزان اسانس (حجم و وزن اسانس) نشان داد. نتایج حاصل از تجزیه رگرسیون به روش گام به گام نیز تا حد زیادی با نتایج همبستگی ساده مطابقت داشت. با توجه به دندروگرام حاصل از تجزیه خوشه ای صفات مورفولوژیک و میزان اسانس، جمعیت ها در سه دسته اصلی قرار گرفتند. در نتایج تجزیه به عامل های اصلی مجموع صفات با چهار عامل اصلی قابل توجیه بودند.

کلیدواژه‌ها

آویشن؛ صفات مورفولوژیک؛ میزان اسانس؛ ضریب همبستگی

مراجع

1- Acquaah G., Adamas M.W., and Kelly, J.D. 1992. A Factor analysis of plant variables associated with architecture and seed size in dry bean. Euphytica, 60(3):171-177.

2- Akbarinia A., Sharifi Ashoorabadi E., and Mirza M. 2010. Study on drug yield and essential oil content and composition of Thymus daenensis Celak. under cultivated condition. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 26(2):205-212.

3- Alamdari S.B.L., Safarnejad A., and Rezaee M. 2011. Evaluation of genetic variation between Thymus accessions using molecular markrs. Journal of Basic and Applied Scientific Research, 1(12): 2552-2556.

4- Alamdary S.B.L., Safarnejad A., and Nematzadeh G.A. 2012. Using RAPD marker for genetic diversity assessment of several Thymus species. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 20(2):192-201. (in Persian with English abstract)

5- Asgari F., Sefidkon F., and Rezaei M. 2001. Investigation of quality and quantity of essential oils Changes in T. pubsence at some vegetative point of Lar valley. Research Institute of Forests and Rangelands, 12:87-127.

6- Babaee K., Amini Dehaghi M., Modares Sanavi S.A.M., and Jabbari R. 2010. Water deficit effect on morphology, prolin content and thymol percentage of Thyme (Thymus vulgaris L.). Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 26(2):239-251.

7- Blouri-Moghadam MR., Safarnejad A., and Kazemitabar K. 2011. Genetic diversity assessment in several barley (Hordeum vulgare L.) cultivars using microsatellite markers. Notulae Scientia Biologicae, 3(2) : 140-144.

8- Daftari Z, and Safarnejad A. 2012. Karyotypic study of four Thymus species (T. pubescens, T. fedtschenkoi, T. daenensis, T. lancifolius). Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 19(2):241-250. (in Persian with English abstract)

9- Gholami B.A., Asgarzadeh M.A., and Zarif Ketabi H. 2007. Investigation of method and planting time of khorasanicum thyme (Thymus transcaspicus) In order to cultivation and domestication and determine the of the active ingredients in Khorasan razavi. Final report of research project, research, education and extension agricultural Organization. Agricultural and Natural Resources Research Center of Khorasan razavi.

10- Hajian Shahri M., Zad J., Sharifi Tehrani A., Okhovvat M., and Safarnejad A. 2009. Investigation of genetic variation at Uncinula necator (Schw.) Burr. using molecular marker in Khorasan province. Journal of Agricultural Science and Technology, 22(1): 49-60.

11- Hashemi H., Safarnejad A. and Bagheri A. 2009. Investigation of genetic variation among Iran’s Persian Zira (Bunium persicum Boiss) landraces using RAPD marker. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 16(2): 239-246. (in Persian with English abstract)

12- Hashemi H., Safarnejad A., and Bagheri A. 2010. The use of RAPD marker for assessing the genetic diversity of Bunium persicum (Boiss.) B. Fedtsch populations. International Journal of Science and Nature, 1(2): 202-208.

13- Hudaib M., and Aburjai T. 2003. Volatile components of Thymus vulgaris L. from wild growing and cultivated plants in Jordan. Flavour and Fragrance Journal, 22(4):322-327.

14- Janssen A.M., Scheffer J.J.C., and Baerheim Svendsen A. 1987. Antimicrobial activity of essential oils. A 1976-1986 literature review on possible applications, Pharmacy World & Science, 9(4):193-197.

15- Kermani M., Marashi H., and Safarnejad A. 2009. Investigation of genetic variation within and among two species of Cuminum spp. using AFLP markers. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 16(2): 198-206. (in Persian with English abstract)

16- Kermani M., Marashi H., Nasiri M.R., Safarnejad A., and Shahriari F. 2007. Study of Genetic Variation of Iranian Cumin Lines (Cuminum cyminum) using AFLP markers Journal of Science and Technology of Agriculture and Natural Resources, 20(6): 305-312.

17- Mahdavi S. 2005. Investigation of morphological, kariotypic variation and DNA genomic value of some thyme medicinal plant. Master thesis of crop field. Tarbiat Modarres University.

18- Marotti M., Dellacecca V., Piccaglia R., and Glovanelli E. 1993. Agronomic and chemical evaluation of three varieties of Foeniculum vulgare Mill. Acta Horticulture, 331:63-69.

19- Naghdiabadi H.A., Yazdani D., Nazari F., and Sajed M.A. 2002. Yield Seasonal changes and the composition of the thyme essential oil (Thymus vulgaris L.) At different planting densities. Medicinal plants, 2(5): 51-56.

20- Ozguven M., and Tansi S. 1998. Drug yield and essential oil of Thymus vulgaris L. as in influenced by ecological and ontogenetical variation. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 22:537-542.

21- Omidbeigy R. 1997. Approaches of production and processing of medicinal plants. vollume 2. Publications of Tehran Publication Designers. 400p.

22- Omidbeigy R. 2006. Production and processing of medicinal plants. vollume 2. astane qods razavi. 280p.

23- Pank F. 2007. Breeding of Medicinal Plants.p.417- 447. In Kayser. O. and Quax. J. (Eds.). Medicinal Plant Biotechnology, From Basic Research to Industrial Applications. John and Wiley, 618p.

24- Rechinger K.H. 1982. Flora Iranica. Vol. 152, Graz: Akademische Druck- und Verlagsanstalt, 543-544.

25- Safarnejad A, and Khosravinasab Z. 2011. Cytogenetic study of Cuminum setifolium (Boiss) Kos-Pol as a medicinal plant. International Journal of Science and Nature, 2(1): 105-109.

26- Safarnejad A., Abbasi M., and Tabatabae SM. 2011. Agronomical and botanical characteristics of Cuminum setifolium (Boiss.) Kos.–Pol. A plant with potentially medicinal applications. Notulae Scientia Biologica, 3(1) : 30-35.

27- Yavari A., Nazeri V., Sefidkon F., Zamani Z., and Hasani M. 2012. Investigation of genetic vatiation in between and within sime of azarbayejan thyme populations (Thymus migricus Klokov & Desj-Shost) using rapd markers. Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 28: 35-47.